Chuyên gia cho rằng, tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh cần di chuyển người nước ngoài ra khỏi các dự án nhà ở xã hội (NOXH), đảm bảo đúng quy định.

Dự án nhà ở xã hội Vân Trung (Việt Yên, Bắc Giang) - nơi tập trung khoảng 100 người nước ngoài sinh sống từ lâu. Ảnh: Trần Tuấn

Trong các bài viết trước, Báo Lao Động phản ánh tình trạng nhiều người nước ngoài thuê, sinh sống lâu dài trong các dự án NOXH tại Bắc Giang, Bắc Ninh - nơi theo quy định là dành cho công nhân, người thu nhập thấp.

Cụ thể tại các dự án như: Evergreen Bắc Giang, Vân Trung, Nội Hoàng (Bắc Giang), Kinh Bắc, Thống Nhất, V-city, Cát Tường (Bắc Ninh).

Báo Lao Động đã liên hệ UBND tỉnh Bắc Giang và UBND tỉnh Bắc Ninh để làm rõ sự việc. Tuy vậy, đến nay sau hơn 2 tháng, UBND tỉnh Bắc Giang vẫn chưa có phản hồi. Tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo một số sở, ngành vào cuộc làm rõ nhưng đến ngày 23.9 cũng chưa có thông tin về kết quả kiểm tra, xử lý.

Trách nhiệm của chính quyền địa phương

Trao đổi với phóng viên Báo Lao Động, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM cho rằng, người nước ngoài không thuộc 12 đối tượng được hưởng chính sách NOXH theo Quy định của Luật Nhà ở 2023.

"Nếu người nước ngoài thuê lại từ người được hưởng chính sách NOXH (chính chủ căn hộ - PV), thì chủ căn hộ đã phải ở đó 5 năm.

Sau 5 năm, chủ căn hộ được cấp sổ hồng thì người đó mới được cho thuê nhà. Nếu chưa đủ thời gian được cấp sổ hồng, chủ căn hộ không được cho thuê vì theo quy định trong thời gian này, họ chưa phải là chủ sở hữu một cách đầy đủ của căn hộ. Sau 5 năm, họ được quyền bán hoặc cho thuê tùy ý", ông Lê Hoàng Châu cho biết.

Theo ghi nhận, dự án NOXH Evergreen Bắc Giang (TX Việt Yên, Bắc Giang) có rất nhiều người nước ngoài đang sinh sống. Ảnh: Trần Tuấn

Tuy vậy, theo ghi nhận của phóng viên Lao Động, các dự án trên đều chưa được bàn giao quá 5 năm, có những dự án mới chỉ được bàn giao vài tháng.

"Trong xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực nhà ở thì có Nghị định riêng xử phạt liên quan các hành vi vi phạm như trên", ông Lê Hoàng Châu nói về chế tài xử lý.

Cùng trao đổi với Báo Lao Động, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - chuyên gia kinh tế cho rằng, việc phát triển chính sách NOXH ở Bắc Ninh, Bắc Giang đạt được nhiều kết quả, được Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành đánh giá cao. Vì vậy, khi phát sinh vấn đề tồn tại, đã được báo chí, dư luận nêu thì cần nhanh chóng vào cuộc chấn chỉnh, xử lý. Trong trường hợp này là phải di chuyển người nước ngoài ra khỏi các dự án NOXH để đảm bảo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương trong công tác quản lý NOXH; xử lý đơn vị, cá nhân nếu để xảy ra vi phạm.

"Nếu NOXH không đến đúng đối tượng thì việc các địa phương được vinh danh tốp đầu cả nước về phát triển NOXH cũng không có nhiều ý nghĩa", chuyên gia Đinh Trọng Thịnh nói.

Hàng chục căn hộ tại dự án NOXH Kinh Bắc (TX Quế Võ, Bắc Ninh) đang được cho người nước ngoài thuê. Ảnh: Trần Tuấn

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh gợi mở, Bắc Ninh, Bắc Giang cần có đánh giá về nhu cầu nhà ở cho lao động nước ngoài trong các KCN, từ đó có giải pháp phù hợp.

"Với các doanh nghiệp có số lượng lớn chuyên gia, người lao động nước ngoài đến làm việc thì có thể giới thiệu cho họ quỹ đất để xây dựng khu nhà ở tập trung cho nhóm đối tượng này", ông Thịnh nói.

Chế tài xử lý

Phân tích kỹ về chế tài xử lý đối với tình trạng trên, Luật sư Quách Thành Lực - Giám đốc Công ty Luật Pháp trị (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) viện dẫn quy định tại Điểm d Khoản 1 Điều 89 Luật Nhà ở số 27/2023/QH15. Theo đó, NOXH chỉ được phép chuyển nhượng lại khi đạt thời hạn tối thiểu là 5 năm kể từ thời điểm tất toán toàn bộ khoản tiền mua nhà ở đó.

Nếu mua NOXH chưa đủ 5 năm mà muốn bán lại, cho thuê, thì đối tượng được thuê, mua phải là chủ đầu tư dự án NOXH hoặc đối tượng thuộc trường hợp đủ điều kiện mua NOXH.

Người nước ngoài đang sống trong dự án NOXH Thống Nhất (TP Bắc Ninh). Ảnh: Trần Tuấn

"Nếu không phải 2 đối tượng trên mà vẫn cố tình thực hiện mua bán hoặc cho thuê NOXH khi chưa đủ thời hạn 5 năm thì hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, cho thuê sẽ bị vô hiệu. Bên thuê, mua sẽ bị buộc phải bàn giao lại NOXH cho đơn vị quản lý. Trường hợp cố tình không bàn giao thì UBND cấp tỉnh sẽ thực hiện cưỡng chế thu hồi nhà ở", luật sư Quách Thành Lực cho biết.

Luật sư Lực cho biết thêm, Nghị định 16/2022/NĐ-CP cũng quy định, sẽ bị phạt tiền từ 40 - 60 triệu đồng khi bán/cho thuê/cho thuê mua NOXH không đúng đối tượng hoặc không đảm bảo được các điều kiện theo quy định của Luật Nhà ở.

Phạt tiền từ 100 - 120 triệu đồng khi bên thuê/thuê mua/mua NOXH bán/cho thuê lại/cho mượn nhà không đúng quy định. Và buộc thu hồi lại NOXH hoặc phải hoàn trả lại tiền cho bên mua, thuê mua.

"Mức phạt trên là mức phạt áp dụng đối với tổ chức, đối với cá nhân vi phạm thì mức phạt bằng 1/2 mức phạt nêu trên (theo quy định tại Điểm c Khoản 3 Điều 4 Nghị định 16/2022/NĐ-CP)", Luật sư Lực cho biết thêm.

Trần Tuấn

Link gốc