Hệ thống KRX dự kiến “go-live” vào tháng 5 hoặc tháng 6 năm nay, trong khi cơ chế CCP sẽ được triển khai vào năm sau. Đây là hai vấn đề mà thị trường đặc biệt quan tâm, bởi vai trò quan trọng trong việc đảm bảo giao dịch NPF của nhà đầu tư nước ngoài.

Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã công bố 9 giải pháp cụ thể cần thực hiện, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán.

Đáng chú ý, UBCKNN đã hé lộ lộ trình triển khai hệ thống KRX và cơ chế CCP. Đây là hai vấn đề mà thị trường đặc biệt quan tâm, bởi vai trò quan trọng trong việc đảm bảo giao dịch non-prefunding (NPF) của nhà đầu tư nước ngoài – một trong những điều kiện tiên quyết để nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi.

Hệ thống KRX và cơ chế CCP hai vấn đề mà các nhà đầu tư đặc biệt quan tâm trong thời gian "nín thở" chờ nâng hạng thị trường chứng khoán

Đẩy nhanh tiến độ KRX và CCP để đảm bảo giao dịch NPF

Cụ thể, trong tháng 4/2025, các Sở Giao dịch Chứng khoán (HoSE, HNX, VNX) và Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VDSC) sẽ công bố các chức năng, tính năng mới của hệ thống KRX trước khi đưa vào vận hành, nhằm đảm bảo thị trường nắm được đầy đủ thông tin.

Thời điểm “go-live” dự kiến là trong tháng 5 hoặc tháng 6/2025, sau khi các thành viên kiểm thử thành công. UBCKNN cho hay, việc triển khai hệ thống KRX sẽ cho phép nhà đầu tư nước ngoài giữ room đến thời điểm T+3, khắc phục bất cập hiện nay trong giao dịch NPF, đáp ứng kỳ vọng của khối ngoại.

Trên thực tế, theo quy định tại Thông tư số 68, khi công ty chứng khoán dùng tiền để thanh toán giao dịch NPF mà nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thiếu tiền, chứng khoán sẽ bị hạch toán vào tài khoản tự doanh của công ty chứng khoán. Điều này có thể khiến room ngoại bị lấp đầy trước khi nhà đầu tư tổ chức nước ngoài có cơ hội mua lại cổ phiếu. Do đó, nhà đầu tư tổ chức nước ngoài hiện đang đề xuất được giữ room ngoại để thực hiện được giao dịch mua lại.

UBCKNN thể hiện rõ quyết tâm tháo gỡ triệt để các vướng mắc liên quan đến giao dịch NPF bằng việc “mở đường” cho cơ chế CCP. Theo đó, UBCKNN và các bên liên quan sẽ thực hiện hàng loạt công việc, bao gồm: thành lập công ty con của VSDC, hoàn thiện quy trình thanh toán giữa VSDC và thành viên, cho phép ngân hàng thương mại được làm thành viên bù trừ. Tất cả nhằm mục tiêu triển khai cơ chế CCP vào năm 2026.

Cơ quan này cho hay, hiện vẫn còn tồn tại sự khác biệt giữa các công ty chứng khoán. Chẳng hạn, danh mục chứng khoán được sử dụng dịch vụ NFP bị hạn chế, quy định về mức tiền phải có khi đặt lệnh mua cổ phiếu hay ký kết thỏa thuận/hợp đồng với khách hàng. Đặc biệt, quy trình xử lý “fail trade” (giao dịch lỗi) giữa các công ty chứng khoán chưa có sự đồng bộ khi một số công ty thực hiện bán chứng khoán để khắc phục sự cố, trong khi số khác cho phép nhà đầu tư mua lại.

Do đó, UBCKNN đã trao đổi với các công ty chứng khoán và đề nghị các đơn vị thống nhất cách thức xử lý, hạn chế thấp nhất sự khác biệt khi triển khai dịch vụ NPF.

Đồng thời, quy định về công bố thông tin của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không thực hiện mua lại cũng sẽ được điều chỉnh.

Hiện nay, theo quy định tại Thông tư 68, trường hợp nhà đầu tư nước ngoài không thực hiện mua lại cổ phiếu, công ty chứng khoán nơi họ đặt lệnh sẽ công bố thông tin về giao dịch không thanh toán này, trong đó gồm cả thông tin đại diện có thẩm quyền của tổ chức đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, phía FTSE Russell đề xuất chỉ công bố thông tin về tổ chức không thanh toán giao dịch, không cần công bố thông người đại diện của tổ chức.

Do đó, UBCKNN đề xuất sửa đổi phụ lục công bố thông tin tại Thông tư 68/2024/TT-BTC theo hướng bỏ nội dung công bố thông tin về danh tính đại diện có thẩm quyền.

Nỗ lực “mở đường” cho vốn ngoại

Ngay trong tháng 3 này, một số quy định pháp luật sẽ được sửa đổi, bổ sung, nhằm đơn giản hóa, rút ngắn thời gian mở tài khoản phục vụ cho hoạt động đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài. Được biết, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN.

Cùng với đó, UBCKNN sẽ thành lập nhóm đối thoại chính sách để trao đổi với cơ quan quản lý những khó khăn vướng mắc của nhà đầu tư nước ngoài. Nhóm này bao gồm các thành viên từ phía UBCKNN, các chuyên gia, các quỹ đầu tư, các tổ chức đầu tư quốc tế, một số công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký,  có nhiệm vụ cập nhật thường xuyên các vấn đề cần khắc phục để giúp nhà đầu tư nước ngoài có trải nghiệm thị trường tốt nhất trong phạm vi quy định pháp luật, từ đó, hỗ trợ cho việc nâng hạng.  

Ngoài ra, UBCKNN đặt mục tiêu triển khai tài khoản giao dịch tổng (OTA - Omnibus Trading Account) trước tháng 8/2025. Đây là tài khoản cho phép công ty quản lý quỹ có thể thực hiện giao dịch mua/bán chứng khoán đồng thời đối với tất cả các quỹ mà công ty quản lý và không phải thực hiện lệnh mua/bán riêng lẻ trên từng tài khoản của từng quỹ như hiện nay.

Việc triển khai tài khoản giao dịch tổng sẽ giúp các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, các công ty quản lý quỹ đơn giản hóa việc đặt lệnh cho các quỹ và đảm bảo việc khớp lệnh với cùng một mức giá cho từng quỹ mà công ty đó quản lý. Để thực hiện, UBCKNN sẽ xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư 120/2020/TT-BTC để bổ sung quy định về tài khoản tổng của công ty quản lý quỹ, đồng thời làm rõ quy trình phân bổ lệnh giao dịch tổng để chi tiết hoạch toán vào các quỹ, các danh mục của quỹ.

UBCKNN cũng thông tin, VSDC đã hoàn thành việc bổ sung chức năng mới trên trên hệ thống Cổng giao tiếp điện tử giữa các công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký (hệ thống STP) để các bên thực hiện trao đổi thông tin phục vụ hoạt động giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư mở tài khoản lưu ký tại các ngân hàng lưu ký.

Theo UBCKNN, VSDC đã tiến hành kiểm thử với các thành viên thị trường và sẽ đưa vào vận hành ngày trong tháng 3/2025. Được biết, VSDC cũng lên kế hoạch để nâng cấp hệ thống STP sử dụng điện chuẩn SWIFT trong thời hạn 01 năm.

Thông cáo về việc tiếp tục triển khai các giải pháp hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam của UBCKNN được phát đi trong bối cảnh kỳ đánh giá nâng hạng của FTSE Russell đang đến gần. Theo kế hoạch, tổ chức xếp hạng thị trường này sẽ công bố kết quả ngay sau khi thị trường Mỹ đóng cửa vào ngày 8/4/2025, tức rạng sáng ngày 9/4/2025 theo giờ Việt Nam.

Việt Nam hiện được đánh giá có tiềm năng nâng hạng từ thị trường cận biên (Frontier Market) lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging Market). Tuy nhiên, trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, FTSE Russell sẽ thực hiện quy trình tham vấn chặt chẽ và toàn diện.

Lịch trình cụ thể bắt đầu với cuộc họp của Ủy ban Cố vấn Phân loại Quốc gia FTSE vào ngày 4/3/2025. Tiếp đó, các ủy ban cố vấn cổ phiếu khu vực sẽ nhóm họp trong tuần bắt đầu từ ngày 10/3/2025. Hội đồng Cố vấn Chính sách FTSE Russell sẽ tổ chức cuộc họp vào ngày 20/3/2025 và cuối cùng là Hội đồng quản trị Chỉ số FTSE Russell vào ngày 02/4/2025 - 6 ngày trước khi công bố quyết định chính thức.

Link gốc