Thay vì 10 loại thu nhập chịu thuế theo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hiện hành, Bộ Tài chính đang đề xuất bổ sung "thu nhập khác" vào danh mục này và có thể giao Chính phủ quy định cụ thế.
Cần thiết rà soát, bổ sung các loại thu nhập khác vào diện chịu thuế
Điều 3 Luật Thuế TNCN quy định chung về thu nhập chịu thuế bao gồm 10 loại thu nhập: Thu nhập từ kinh doanh; thu nhập từ tiền lương, tiền công; thu nhập từ đầu tư vốn; thu nhập từ chuyển nhượng vốn; thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản; thu nhập từ trúng thưởng; thu nhập từ bản quyền; thu nhập từ nhượng quyền thương mại; thu nhập từ nhận thừa kế; thu nhập từ nhận quà tặng. Luật Thuế TNCN giao Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn.
Bộ Tài chính đánh giá, nội dung quy định cụ thể các loại thu nhập chịu Thuế TNCN như luật hiện hành về cơ bản là phù hợp với thực tiễn tình hình kinh tế - xã hội và các hình thức hoạt động trong đời sống dân cư, đồng thời cũng phù hợp với thông lệ quốc tế nói chung.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của đời sống và các hình thức hoạt động kinh doanh mới đã phát sinh một số khoản thu nhập khác của cá nhân ngoài các loại thu nhập chịu thuế đã được quy định nêu trên và thường là các khoản thu nhập khác có tính chất đặc thù như thu nhập từ chuyển nhượng, thanh lý tài sản, quyền tài sản là tên miền internet, sim - số điện thoại…
Theo Bộ Tài chính, các khoản thu nhập từ chuyển nhượng tài sản, quyền tài sản này cũng có bản chất giống với một số khoản thu nhập không thường xuyên (thu nhập vãng lai) đang thuộc diện chịu Thuế TNCN hiện nay như thu nhập từ bản quyền, thu nhập từ nhượng quyền thương mại. Tại Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 của Bộ Chính trị và các văn kiện của Đảng thời gian gần đây cũng như Nghị quyết số 23/2021/QH15 của Quốc hội đã đặt ra chủ trương đẩy mạnh các biện pháp khai thác dư địa thu, chống thất thu, giảm nợ đọng thuế, mở rộng cơ sở thuế.
"Theo đó, cần nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung quy định về thu nhập chịu thuế để đảm bảo bao quát hơn thực tế hiện nay theo hướng bổ sung nhóm thu nhập khác (đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết) hoặc quy định cụ thể các khoản thu khác để đảm bảo tính công bằng giữa các cá nhân có phát sinh thu nhập, đảm bảo phù hợp với nguyên tắc đánh thuế TNCN và thông lệ quốc tế…", tờ trình của Bộ Tài chính đề xuất.
Nhiều người có thu nhập "khủng" từ bán sim số đẹp nhưng không thuộc diện thu nhập chịu thuế. Ảnh: Vietnam+.
Kinh nghiệm các nước
Trong tờ trình gửi Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết,qua rà soát kinh nghiệm của các nước quy định về các loại hình thu nhập chịu thuế, ngoài việc liệt kê các nhóm thu nhập như: Thu nhập từ việc làm (tiền lương, tiền công, các khoản thưởng và thu nhập khác do lao động); thu nhập từ tác quyền; thu nhập từ tiền lãi; thu nhập từ cổ tức; thu nhập từ kinh doanh cá nhân; thu nhập từ tiền lương hưu; thu nhập từ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng tài sản; thu nhập từ cho thuê tài sản…, còn có quy định nhóm "thu nhập khác" để bao quát các trường hợp trên thực tế có thể phát sinh mà tại thời điểm ban hành luật có thể chưa xuất hiện trên thực tế.
Theo đó, các nước thường có quy định mang tính nguyên tắc để đảm bảo tính bao quát đối với các khoản thu nhập khác (hay thu nhập có tính chất bất thường) của cá nhân.
Theo Bộ Tài chính, phạm vi xác định các khoản thu nhập chịu thuế của pháp luật về Thuế TNCN nhìn chung phù hợp với thực tiễn Việt Nam thời gian qua và thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, với sự đa dạng nguồn gốc thu nhập của cá nhân gắn với mục tiêu, yêu cầu mở rộng cơ sở thuế, tham khảo kinh nghiệm các nước trên thế giới cần rà soát bổ sung quy định về thu nhập chịu thuế theo hướng bổ sung nhóm thu nhập khác (đồng thời giao Chính phủ quy định chi tiết cho phù hợp với tình hình thực tế) hoặc quy định cụ thể các khoản thu nhập khác (thu nhập từ chuyển nhượng, thanh lý tài sản là tên miền internet, sim - số điện thoại… ) là thu nhập chịu thuế.
Về sửa đổi, bổ sung quy định đối với thu nhập của cá nhân từ hoạt động đầu tư/chuyển nhượng chứng khoán phái sinh; sửa đổi, bổ sung quy định về thu nhập chịu Thuế TNCN đối với hoạt động chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng chứng khoán của cá nhân, Khoản 4 Điều 3, Điều 13, khoản 2 Điều 21, Điều 23 Luật Thuế TNCN quy định: Thu nhập từ chuyển nhượng vốn, bao gồm: Thu nhập từ chuyển nhượng phần vốn trong các tổ chức kinh tế; thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán; thu nhập từ chuyển nhượng vốn dưới các hình thức khác. Thu nhập chịu Thuế TNCN từ chuyển nhượng vốn được xác định bằng giá bán trừ giá mua và các chi phí liên quan, thu nhập chịu Thuế TNCN từ chuyển nhượng chứng khoán được xác định là giá chuyển nhượng từng lần và cá nhân chuyển nhượng chứng khoán phải nộp Thuế TNCN theo tỷ lệ phần trăm trên giá chuyển nhượng.
Bộ Tài chính dẫn các quy định của Thái Lan( trong đó thu nhập chịu thuế bao hàm cả thu nhập bằng tiền và hiện vật và Thái Lan chia thu nhập chịu thuế thành 8 loại; Trung Quốc có 9 loại: Hàn Quốc có 6 loại. Trong đó, Trung Quốc và Hàn Quốc đều có quy định "thòng": "Thu nhập khác"
quyền tài sản là tên miền internet được đề xuất và diện chịu thuế TNDN. Ảnh: ITN
Được biết, để sửa chính sách liên quan để thu nhập chịu thuế, Bộ Tài chính đã đề xuất 2 giải pháp, trong đó nghiêng về giải pháp ngoài sửa đổi, bổ sung một số quy định về thu nhập chịu thuế (bao gồm bổ sung nhóm thu nhập khác thuộc diện chịu Thuế TNCN, sửa đổi, bổ sung thu nhập chịu Thuế TNCN từ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng chứng khoán…) sẽ mở rộng phạm vi thu nhập từ thừa kế, quà tặng thuộc diện chịu Thuế TNCN; Bổ sung cách tính thuế đối với từng loại thu nhập chịu thuế, kết cấu lại và điều chỉnh tên một số điều để tương ứng với nội dung sửa đổi.
Lý do chọn giải pháp này là đảm bảo các giải pháp đưa ra toàn diện hơn, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước về mở rộng cơ sở thuế, bao quát được các khoản thu nhập chịu thuế của người nộp thuế và đảm bảo tính minh bạch, tạo thuận lợi hơn cho người nộp thuế và cơ quan thuế trong việc tuân thủ pháp luật về Thuế TNCN, thúc đầy cải cách hành chính và phù hợp với thông lệ quốc tế
Lúng túng trong việc phân loại thu nhập
Từ thực tế giải quyết hồ sơ hoàn Thuế TNCN từ tiền công, tiền lương, UBND tỉnh Phú Thọ cho biết, đang phát sinh một số vướng mắc trong việc phân loại và xác định thu nhập của cá nhân là thu nhập từ tiền lương, tiền công hay thu nhập từ hoạt động kinh doanh độc lập.
Cụ thể, cá nhân ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ (quản lý đại lý bảo hiểm, tư vấn, giao hàng...) với nội dung kinh doanh độc lập. Trong các hợp đồng này nêu rõ cá nhân là chủ thể kinh doanh độc lập, không giới hạn ở các hoạt động, không thể hiện mối quan hệ giữa người sử dụng lao động và người lao động. Theo đó, thu nhập này không thuộc đối tượng hoàn Thuế TNCN từ tiền lương, tiền công. Tuy nhiên, các khoản thù lao cá nhân nhận được, tổ chức chi trả lại thực hiện theo nguyên tắc khấu trừ 10% Thuế TNCN. Do đó, gây hiểu lầm từ nhiều phía, nhất là người nộp thuế là cá nhân đang xác định đây là khoản thu nhập từ tiền lương, tiền công.
Theo quy định tại Điều 3 Nghị định 65/2013/NĐ-CP và Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC, thu nhập từ tiền công, tiền lương phải được nhận từ mối quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động. Tuy nhiên, đối với thu nhập của cá nhân từ thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ, các tổ chức chi trả không xác nhận mối quan hệ lao động, dẫn đến việc cơ quan thuế không đủ cơ sở để hoàn Thuế TNCN từ tiền công, tiền lương cho các cá nhân này.
Do vậy, để giải quyết những vướng, mắc trên và bảo vệ quyền lợi của người nộp thuế, UBND tỉnh Phú Thọ đề nghị Bộ Tài chính xem xét quy định chi tiết về các loại hình thu nhập được coi là tiền lương, tiền công và thu nhập từ hoạt động kinh doanh độc lập để các tổ chức chi trả thu nhập có thể xác định chính xác loại thu nhập khi chi trả cho cá nhân, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc hoàn Thuế TNCN đúng quy định.
Phản hồi cho đề xuất này, Bộ Tài chính cho rằng đây mới là khâu xây dựng đề cương nên chỉ tập trung làm rõ các vấn đề vướng mắc, bất cập cần sửa đổi, bổ sung. Tuy nhiên, nội dung này sẽ được Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất khi luật được đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội hoặc nghiên cứu quy định tại văn bản hướng dẫn luật (nghị định, thông tư).
Bình luận (7)
