Nêu rõ, Quỹ Nhà ở quốc gia do Nhà nước thành lập, không trùng với nhiệm vụ chi ngân sách, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đồng thời nhấn mạnh, quỹ này hoạt động trên nguyên tắc bảo tồn và phi lợi nhuận, với nhiệm vụ kiến tạo nhà ở xã hội, nhà giá rẻ…
Chiều 21/5, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại tổ về dự thảo nghị quyết Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Theo dự thảo nghị quyết, Chính phủ đề xuất thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia.
Đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách được thành lập ở Trung ương và địa phương. Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, Quỹ Nhà ở quốc gia không ảnh hưởng đáng kể tới điều hành chính sách tài khóa. Theo ông, quỹ này, do Nhà nước thành lập, không trùng với nhiệm vụ chi ngân sách.
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nói về Quỹ Nhà ở quốc gia. Ảnh: P.Thắng
Nguồn vốn Quỹ Nhà ở quốc gia dự kiến huy động từ: ngân sách Nhà nước; đóng góp tự nguyện của nhà đầu tư trong và ngoài nước, của tổ chức, cá nhân; nguồn thu từ quỹ đất 20% xây nhà xã hội trong các dự án nhà thương mại và các nguồn hợp pháp khác.
Dự thảo nghị quyết nêu, Quỹ Nhà ở quốc gia thực hiện chức năng đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở xã hội, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê mua, thuê.
“Quỹ này làm nhiệm vụ kiến tạo nhà ở xã hội, nhà giá rẻ cho người trẻ chưa có nhà ở…”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, quỹ hoạt động trên nguyên tắc bảo tồn và phi lợi nhuận, bởi “phi lợi nhuận thì mới tạo ra nhà giá rẻ”.
Quỹ Nhà ở quốc gia ở Trung ương, sẽ do Bộ Xây dựng quản lý để xây dựng một số dự án, điều hòa cho những địa phương không cân đối được ngân sách.
Còn tại địa phương, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có quyền thành lập quỹ, rồi giao Sở Xây dựng quản lý.
Vẫn theo Phó Thủ tướng, quỹ này do Bộ Xây dựng quản lý, bởi tính chất kiến tạo nhà ở xã hội - là chức năng quản lý của bộ.
Quỹ thực hiện chức năng đầu tư xây nhà giá rẻ, bán để thu tiền, rồi tiền này lại quay vòng đầu tư. Khi hết nhiệm vụ, hết đối tượng phục vụ, Thủ tướng, Chủ tịch UBND tỉnh là người có thẩm quyền chấm dứt hoạt động quỹ này.
“Chúng tôi kỳ vọng Quỹ Nhà ở quốc gia sẽ hỗ trợ một phần thúc đẩy nhà ở xã hội, nhà giá rẻ cho người thu nhập thấp, người trẻ chưa có nhà ở”, Phó Thủ tướng nói.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phạm Thúy Chinh. Ảnh: P.Thắng
Góp ý trước đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phạm Thúy Chinh bày tỏ lo lắng khi hình thành nhiều quỹ tài chính ngoài ngân sách cùng lúc sẽ phá vỡ cơ cấu ngân sách, tài khóa do yêu cầu nguồn lực vốn lớn.
Hiện một số địa phương lớn như TP Hồ Chí Minh Đồng Nai đã có quỹ tương tự phát triển nhà ở xã hội, nhưng kết quả không như mong muốn, lý do thiếu vốn điều lệ.
“Nếu vốn Quỹ Nhà ở quốc gia phụ thuộc vào ngân sách thì có đảm bảo hoạt động của quỹ nay không?”, bà Chinh đặt vấn đề.
Thêm nữa, theo bà Chinh, quỹ này được hình thành từ các nguồn khác, như thu từ sử dụng đất, song mỗi các địa phương khác nhau. Như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, khoản thu từ sử dụng đất khá lớn, việc đóng góp vào Quỹ nhà ở quốc gia không phải vấn đề lớn, với các địa phương khác đây lại là khó khăn.
Dự thảo nghị quyết đang đề xuất Bộ Xây dựng là cơ quan quản lý quỹ. Bà Chinh đề nghị nên giao Bộ Tài chính, nhằm đảm bảo vận hành, quản lý quỹ hiệu quả. Ngoài ra, theo bà Chính, nên quy định Quỹ Nhà ở quốc gia kết thúc hoạt động vào 2030 - thời điểm hoàn thành mục tiêu có 1 triệu căn nhà ở xã hội.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Dũng (đoàn Nam Định) nêu, một trong những nhiệm vụ của Quỹ Nhà ở quốc gia là xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động.
Vì vậy, theo đại biểu, quỹ này đặt trong Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, như vậy là quá rộng.
“Dự thảo nghị quyết chỉ đề cập đến phát triển nhà ở xã hội, nhưng Quỹ Nhà ở quốc gia phải lo nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Chức năng, nhiệm vụ của quỹ đang vượt qua khỏi phạm vi điều chỉnh của dự thảo nghị quyết, do vậy cần hết sức cân nhắc”, ông Dũng nói.
Tại dự thảo nghị quyết đã quy định khi sáp nhập tỉnh, người được hưởng chính sách đã có nhà ở (đứng tên riêng) nhưng nhà đó cách nơi làm việc hơn 30km vẫn được mua, thuê mua nhà ở xã hội.
Đại biểu Dương Tấn Quân (Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, việc quy định cứng “công chức nhà phải cách xa chỗ làm 30km mới được mua, thuê mua nhà xã hội là chưa phù hợp, không hợp lý". Bởi, theo ông, người ở thành thị, đi làm 20-30km mất 2-3 tiếng, trong khi ở nông thôn điều kiện giao thông thuận lợi đi nhanh hơn.
Do đó, ông Quân đề nghị quy định linh hoạt khoảng cách, cùng với cơ chế xét hoàn cảnh thực tế như người có nhà nhưng đang ở nhờ, sống chung với nhiều thế hệ, diện tích bình quân đầu người không đảm bảo yêu cầu tối thiểu…
Đại biểu Thái Thị An Chung (đoàn Nghệ An) cũng đề nghị không quy định cứng khoảng cách từ nhà đến nơi làm việc hơn 30km mà nên quy định từ nhà đến dự án nhà ở xã hội.
