Ông Trương Việt Toàn (nguyên Phó chánh tòa hình sự TAND TP Hà Nội) cho rằng mức án sơ thẩm đối với ông Nguyễn Nhân Chiến, Nguyễn Tử Quỳnh là quá nhẹ, không có tính răn đe, phòng ngừa chung.

"Mức án quá nhẹ, không có tính răn đe"

Ngày 1/11, ông Nguyễn Nhân Chiến - cựu Bí thư tỉnh Bắc Ninh - nhận mức án 54 tháng tù, còn ông Nguyễn Tử Quỳnh - cựu Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh - nhận mức án 36 tháng tù trong vụ án liên quan đến bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty AIC.

Sau khi báo chí tường thuật về phiên tòa sơ thẩm, nhiều người cho rằng mức án đối với ông Nguyễn Nhân Chiến và Nguyễn Tử Quỳnh là quá nhẹ so với số tiền thất thoát và việc nhận hối lộ.

Là người xét xử nhiều vụ án do Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi và chỉ đạo, nguyên Phó chánh tòa hình sự TAND TP Hà Nội Trương Việt Toàn cho rằng về góc độ pháp luật, bị cáo Nguyễn Nhân Chiến bị truy tố ở khoản 4 Điều 354 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội Nhận hối lộ với 2 tình tiết định khung là nhận lộ 1 tỷ đồng trở lên, gây thiệt hại trên 5 tỷ đồng và phạm tội nhiều lần.

Theo ông Toàn, nếu bị truy tố ở khoản 4, bị cáo Chiến sẽ phải chịu khung hình phạt từ 20 năm đến chung thân hoặc tử hình. Tuy nhiên, trong quá trình xét xử, tòa án có áp dụng nhiều tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo Nguyễn Nhân Chiến. Theo điều 54 của Bộ Luật hình sự năm 2015, khi có 2 tình tiết giảm nhẹ trở lên, tòa án có thể áp dụng mức hình phạt của khung liền kề.

Nhìn nhận ở góc độ pháp luật, ông Toàn cho rằng tòa án tuyên phạt bị cáo Chiến 54 tháng tù theo khoản 1, Điều 354 Bộ luật hình sự về tội “hận hối lộ "là không chuẩn mực". Nếu bị cáo Nguyễn Nhân Chiến có nhiều tình tiết giảm nhẹ cũng chỉ được áp dụng mức hình phạt của khung liền kề ở khoản 3, Điều 354 Bộ Luật hình sự, khung hình phạt từ 15 đến 20 năm.

"Không thể áp dụng khung liền kề khoản 1. Mức án đối với ông Chiến theo quan điểm cá nhân tôi là quá nhẹ, thiếu căn cứ pháp lý”, ông Toàn nói.

Đối với trường hợp cựu Chủ tịch Bắc Ninh Nguyễn Tử Quỳnh, ông Toàn cũng bày tỏ thắc mắc khi bị cáo này cũng được tòa áp dụng hình phạt ở khoản 1 Điều 354 của tội Nhận hối lộ.

“Căn cứ vào đâu tòa áp dụng khoản 1, khi luật chỉ cho áp dụng ở khung liền kề? Do vậy, với mức án đấy, tôi thấy quá nhẹ, không có tính thuyết phục, hoàn toàn không có tính răn đe”, ông Toàn nói và cho rằng mức án này không đáp ứng được công tác phòng chống tham nhũng trong giai đoạn hiện nay.

Nguyên Phó chánh tòa hình sự TAND Hà Nội Trương Việt Toàn. Ảnh: Tuổi Trẻ.

Nguyên Phó chánh tòa hình sự TAND Hà Nội cũng cho biết qua theo dõi một số vụ án, ông thấy gần đây có xu hướng ngày càng xử nhẹ đối với một số vụ án thuộc nhóm tội chức vụ quyền hạn.

Nói về số tiền 18,1 tỷ đồng ông Chiến và ông Quỳnh nhận biếu xén từ bà Nhàn, nguyên Thẩm phán Trương Việt Toàn đặt câu hỏi: Nếu ông Chiến và ông Quỳnh không có mối quan hệ lợi ích nào, liệu bà Nhàn có mang biếu hàng chục tỷ đồng không? Quà đấy là quà gì, nếu không có lợi ích?

“Phải có lợi ích họ mới biếu quà, lợi ích có thể ngay trước mắt hoặc lợi ích trong tương lai”, ông Toàn nói.

Nguyên thẩm phán Trương Việt Toàn cho rằng cựu lãnh đạo Bắc Ninh nhận quà biếu trong thời gian dài như vậy để không làm gì cho bà Nhàn là điều phi thực tế. Việc tặng quà cũng nhằm để đạt được lợi ích cá nhân của Nhàn.

“Cần phải xem xét tỉnh táo, khách quan đối với phần nhận quà này”, ông Toàn nêu quan điểm.

Nhắc lại các quy định trong luật đấu thầu và các nghị định, văn bản kèm theo để thi hành luật đấu thầu, ông Toàn nhấn mạnh luật có chặt chẽ, chi tiết cụ thể đến đâu thì vấn đề quan trọng, then chốt vẫn là yếu tố con người thực hiện.

“Con người đứng trước lợi ích cá nhân quá lớn sẽ sẵn sàng dùng mọi thủ đoạn để đứng trên luật, đè bẹp luật để làm”, nguyên Phó chánh tòa hình sự TAND Hà Nội chia sẻ.

Vì sao mức án một số bị cáo dưới khung hình phạt truy tố?

Theo hồ sơ vụ án, từ năm 2006-2008, UBND tỉnh Bắc Ninh ký các quyết định phê duyệt đầu tư cho 6 dự án xây dựng bệnh viện đa khoa các huyện Gia Bình, Thuận Thành, Lương Tài, Quế Võ, Tiên Du, Yên Phong.

Đến đầu năm 2013, 6 bệnh viện cơ bản thực hiện xong việc đầu tư hạng mục xây dựng nhưng phần mua sắm thiết bị chưa được bố trí nguồn vốn.

Quá trình thực hiện đấu thầu 6 gói thầu thiết bị y tế trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, nhóm bị cáo thuộc hai Tổng công ty Sông Hồng và Công ty AIC đã đưa hối lộ nhóm cựu lãnh đạo, cán bộ của tỉnh. Sai phạm trong đấu thầu các dự án này gây thiệt hại tài sản nhà nước hơn 48 tỷ đồng.

Cựu Bí thư tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Nhân Chiến tại phiên tòa sơ thẩm.

Sau khi giúp đỡ, tạo điều kiện cho 2 nhóm công ty trên trúng thầu, dàn lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh đã nhận tiền hối lộ từ AIC và Công ty Sông Hồng, trong đó ông Chiến nhận 4 tỷ đồng, ông Quỳnh nhận 2 tỷ đồng.

Ngoài ra, vào các dịp lễ, Tết Nguyễn Thị Thanh Nhàn còn nhiều lần đưa cho cựu Bí thư Bắc Ninh 10 tỷ đồng, cựu Chủ tịch Bắc Ninh 8,1 tỷ đồng, tổng số tiền cho 2 lãnh đạo tỉnh là 18,1 tỷ đồng.

Trong những ngày diễn ra phiên tòa, các bị cáo đều thừa nhận hành vi bị truy tố. Các bị cáo Nguyễn Nhân Chiến, Nguyễn Tử Quỳnh khai đã nhận tiền nhưng đều cho rằng "không nghĩ là hối lộ" hoặc "không phân biệt được ranh giới quà biếu và hối lộ".

Cả hai cựu lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh đều khai "không biết đó là tiền trích từ các gói thầu". Mãi sau này khi bị triệu tập, được công an giải thích, họ mới nhận ra số tiền biếu là tiền hối lộ.

Cựu Chủ tịch tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Tử Quỳnh ở thời điểm bị khởi tố.

Hội đồng xét xử nhận định đủ cơ sở kết luận quá trình thực hiện 6 dự án cung cấp thiết bị y tế, các bị cáo thuộc chủ đầu tư, nhà thầu và nhóm bị cáo là cựu lãnh đạo, cán bộ của tỉnh Bắc Ninh đã thực hiện hành vi phạm tội.

Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn lợi dụng mối quan hệ quen biết từ trước với lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh, đề nghị và lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh tạo điều kiện giúp đỡ. Để đạt mục đích thu lợi bất chính, bà Nhàn hối lộ các cựu qua chức tỉnh này.

Theo HĐXX, về 18,1 tỷ đồng bà Nhàn biếu, 2 cựu lãnh đạo Bắc Ninh không phân biệt được liên quan đến dự án hay công việc gì. Tuy nhiên, tòa án xác định đây là số tiền ông Chiến và ông Quỳnh thu lợi bất chính. Quá trình điều tra, 2 bị cáo đã nộp lại số tiền này.

Hành vi của các bị Nhàn, Chiến, Quỳnh gây nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan nhà nước, gây bức xúc trong nhân dân. Tuy nhiên, một số bị cáo là lãnh đạo, cán bộ tỉnh Bắc Ninh phạm tội trong trạng thái nóng vội, mong muốn sớm có thiết bị cho các bệnh viện để nhân dân được thụ hưởng. Đây là một phần nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội.

Các bị cáo bị truy tố ở khung hình phạt cao, nhưng sau khi phân hóa hành vi, hậu quả thiệt hại gây ra cũng như áp dụng các tình tiết giảm nhẹ, tòa tuyên một số người dưới mức thấp nhất khung hình phạt truy tố.

Theo hội đồng xét xử, mức án tòa tuyên "đã đủ sức răn đe" với nhóm bị cáo là cựu lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh. Ngoài phần tiền nhận hối lộ và hưởng lợi bất chính phải nộp lại, tòa buộc ông Chiến phải nộp thêm 500 triệu, ông Quỳnh nộp 300 triệu… để khắc phục hậu quả.

Gia Linh

Link gốc