Ngày 4/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính - Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, chủ trì Phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo. Phiên họp nhằm đánh giá tình hình triển khai Kết luận tại Phiên họp lần thứ nhất, đồng thời xác định phương hướng, nhiệm vụ để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa sự phát triển của ngành công nghiệp mũi nhọn này.
Nhiều chủ trương, chính sách lớn đã được ban hành
Thời gian qua, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã có những quyết sách quan trọng để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn. Chính phủ đã cụ thể hóa các định hướng bằng những chương trình, chiến lược, quyết định quan trọng như: Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57; Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đến 2030, tầm nhìn 2050; Chương trình phát triển nguồn nhân lực bán dẫn; Chỉ thị về đẩy mạnh đào tạo nhân lực cho ngành bán dẫn và các ngành công nghệ số cốt lõi…
Kết quả bước đầu đã ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực. Trong số các nhiệm vụ của Chiến lược phát triển ngành, Chương trình phát triển nguồn nhân lực và Kết luận của Phiên họp thứ nhất, nhiều đầu việc đã hoàn thành đúng tiến độ. Hệ thống thể chế, chính sách được hoàn thiện; nguồn nhân lực ngày càng tăng cả về quy mô lẫn chất lượng; hạ tầng nghiên cứu – phát triển, phòng sạch đạt chuẩn quốc tế đang hình thành; hợp tác quốc tế được mở rộng. Việt Nam hiện có khoảng 170 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn và công nghệ cao, tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD, trong đó có những dự án quy mô lớn của Intel, Amkor, Hana Micron…
Tuy nhiên, ngành công nghiệp bán dẫn vẫn đối diện không ít khó khăn: nhu cầu vốn đầu tư rất lớn, hạ tầng nghiên cứu và sản xuất còn hạn chế, nguồn nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng yêu cầu, một số cơ chế chính sách đặc thù cần thêm thời gian để phát huy tác dụng.
Một trong những trọng tâm được thảo luận tại cuộc họp là công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao - yếu tố được xác định là then chốt để Việt Nam từng bước làm chủ chuỗi giá trị trong ngành bán dẫn. Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phạm Ngọc Thưởng, ngay sau khi có kết luận của Thủ tướng tại phiên họp đầu tiên, Bộ đã khẩn trương ban hành kế hoạch triển khai với nhiều nhiệm vụ cụ thể, chỉ đạo đồng bộ trong toàn ngành.
Đáng chú ý, năm 2025, số lượng thí sinh đăng ký nguyện vọng 1 vào các ngành STEM đạt 222.454 thí sinh, tăng 41.881 thí sinh đăng ký so với năm trước. Các ngành Khoa học máy tính và Công nghệ thông tin có 54.359 thí sinh đăng ký nguyện vọng một, tăng 2.183 thí sinh so với đợt một năm 2024. Ngành Trí tuệ nhân tạo cũng chứng kiến sức hút mạnh mẽ với 2.754 thí sinh đăng ký – con số vượt xa năm trước. Đây là tín hiệu cho thấy xu hướng chọn ngành học gắn với công nghiệp bán dẫn ngày càng rõ nét, phản ánh sự quan tâm ngày một lớn của xã hội đối với lĩnh vực công nghệ mũi nhọn này.
Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm cho biết, Việt Nam đang bắt đầu tham gia vào các công đoạn có giá trị gia tăng cao như sản xuất thiết bị, vật liệu, linh kiện bán dẫn, đóng gói, kiểm thử c hip bán dẫn. Đặc biệt, chúng ta đang hướng tới khánh thành nhà máy sản xuất chip đầu tiên của Viettel.
“Có thể thấy, Việt Nam đang từng bước tham gia sâu hơn vào lĩnh vực công nghiệp bán dẫn. Cả nước đã có hơn 50 doanh nghiệp thiết kế vi mạch với lực lượng kỹ sư ước tính khoảng 7.000 người. Hiện có 15 doanh nghiệp với khoảng 6.600 kỹ sư và hơn 10.000 kỹ thuật viên tham gia công đoạn đóng gói kiểm thử vi mạch và sản xuất thiết bị, vật liệu bán dẫn”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm thông tin.
Thống nhất ý chí, quyết liệt triển khai
Kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận, biểu dương sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, cơ sở đào tạo. Thủ tướng nhấn mạnh, ngành công nghiệp bán dẫn là lĩnh vực then chốt của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đặc biệt gắn bó mật thiết với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo. Nếu muốn xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đồng thời hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc.
Về phương hướng phát triển thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu chậm nhất tới 2027 phải thiết kế, chế tạo, kiểm thử một số chip bán dẫn cần thiết. Để đạt được điều này, Thủ tướng yêu cầu toàn bộ hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, cơ sở đào tạo, các địa phương phải hành động như một “đoàn quân”, thống nhất ý chí và quyết liệt trong triển khai. “Để phát triển ngành bán dẫn, cả nước phải là một đoàn quân; hành quân tới mục tiêu phải thần tốc táo bạo; đánh trận phải đánh mạnh, đánh nhanh, đánh chắc thắng; hiệu quả phải bền vững, lâu dài”, Thủ tướng chỉ đạo.
Trên cơ sở đánh giá toàn diện, Thủ tướng định hướng phát triển ngành bán dẫn theo lộ trình hợp lý nhưng với tốc độ nhanh, từ khâu đơn giản đến phức tạp, từ quy mô nhỏ đến lớn, từ thiết kế tới chế tạo, kiểm thử và làm chủ các công đoạn của chuỗi giá trị. Mỗi bộ, ngành, địa phương, cơ quan, doanh nghiệp cần bám sát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình để thực hiện nghiêm các nghị quyết, chiến lược, chương trình, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng về phát triển ngành và đào tạo nhân lực.
Song song với đó là hình thành một hệ sinh thái bán dẫn đồng bộ, thực chất, hiệu quả, kết nối chặt chẽ các khâu từ nghiên cứu, đào tạo, sản xuất tới thương mại. Hoàn thiện cơ chế, chính sách, đặc biệt là cơ chế, chính sách ưu đãi, tháo gỡ những điểm nghẽn về hạ tầng, thể chế, nhân lực với tinh thần “thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, con người và tổ chức thực hiện thông minh”.
Chính sách ưu đãi cần chuyển từ hướng thu hút đầu tư sang chuyển giao công nghệ, qua đó nâng cao năng lực nội sinh của doanh nghiệp và quốc gia. Mối liên kết giữa Nhà nước – doanh nghiệp – nhà trường phải được tăng cường, gắn kết nghiên cứu với sản xuất, đào tạo với nhu cầu thị trường, bảo đảm cung ứng nhân lực chất lượng cao một cách kịp thời.
Bên cạnh đó, phải bảo đảm sự phát triển cân bằng giữa khu vực công và tư, đẩy mạnh hợp tác công – tư, mở rộng hợp tác quốc tế để tận dụng triệt để các nguồn lực. Thị trường chip bán dẫn cần được phát triển theo hướng cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng, vận hành đúng quy luật thị trường để khuyến khích đổi mới sáng tạo và nâng cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh.
Nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành, lĩnh vực
Thủ tướng giao Ban Chỉ đạo tiếp tục bám sát nhiệm vụ, tăng cường giám sát, kiểm tra, đôn đốc; kiện toàn tổ chức hoạt động bảo đảm hiệu quả. Bộ Tài chính rà soát, đôn đốc việc thực hiện Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn; Bộ Khoa học và Công nghệ thúc đẩy triển khai Chiến lược phát triển ngành; Bộ Ngoại giao tăng cường hợp tác quốc tế, huy động nguồn lực hỗ trợ phát triển và đào tạo nhân lực, quảng bá hình ảnh Việt Nam là điểm đến đầu tư bán dẫn.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đẩy mạnh mô hình liên kết “ba nhà” trong đào tạo; Bộ Công Thương sớm sửa đổi quy định về mua bán điện trực tiếp để bảo đảm cung ứng đủ điện sạch; chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao thúc đẩy phía Hoa Kỳ sớm đưa Việt Nam ra khỏi danh sách kiểm soát xuất khẩu chiến lược; khẩn trương trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050.
Bộ Xây dựng bảo đảm hạ tầng giao thông phục vụ vận chuyển, logistics cho sản xuất bán dẫn; nghiên cứu ứng dụng chip vào hạ tầng giao thông, đô thị thông minh. Bộ Nông nghiệp và Môi trường bổ sung khung pháp lý về danh mục khoáng sản chiến lược cho ngành bán dẫn, thúc đẩy điều tra, khai thác, chế biến sâu để chủ động nguồn nguyên liệu đầu vào, giảm phụ thuộc bên ngoài. Bộ Tư pháp tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách bảo đảm phát triển ngành nhanh và bền vững.
Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu hành động đồng bộ, thống nhất từ Trung ương tới địa phương, từ các cơ quan quản lý tới doanh nghiệp, cơ sở đào tạo. Thủ tướng giao Văn phòng Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính tiếp thu đầy đủ các ý kiến, sớm hoàn thiện, ban hành Thông báo kết luận phiên họp để thống nhất triển khai, bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền.
