Cuộc đối đầu c&ocirc;ng nghệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang bước sang một chương mới. Khi c&aacute;c h&atilde;ng c&ocirc;ng nghệ Trung Quốc ng&agrave;y c&agrave;ng mạnh mẽ vươn ra to&agrave;n cầu với c&aacute;c sản phẩm tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo (AI), Washington buộc phải điều chỉnh chiến lược, chuyển từ ngăn chặn sang &ldquo;quản l&yacute;&rdquo; sự phổ biến của AI. Đằng sau sự thay đổi n&agrave;y l&agrave; những hệ lụy t&agrave;i ch&iacute;nh, địa ch&iacute;nh trị v&agrave; ph&aacute;p l&yacute; m&agrave; cộng đồng doanh nghiệp to&agrave;n cầu kh&oacute; c&oacute; thể phớt lờ.

Mỹ đổi chiến lược ứng ph&oacute; Trung Quốc

Trong một bước đi thể hiện sự cứng rắn, ch&iacute;nh quyền Tổng thống Donald Trump mới đ&acirc;y đ&atilde; ph&aacute;t cảnh b&aacute;o với c&aacute;c c&ocirc;ng ty to&agrave;n cầu rằng việc sử dụng bộ vi xử l&yacute; AI Ascend 910 của Huawei m&agrave; kh&ocirc;ng c&oacute; sự cho ph&eacute;p sẽ bị trừng phạt theo luật ph&aacute;p Mỹ.

Tuy nhi&ecirc;n, động th&aacute;i n&agrave;y cũng l&agrave; lời thừa nhận ngầm rằng c&ocirc;ng nghệ b&aacute;n dẫn của Trung Quốc đ&atilde; đạt đến ngưỡng đủ hấp dẫn với c&aacute;c người d&ugrave;ng thương mại quốc tế, trong một số trường hợp, l&agrave; lựa chọn thay thế c&oacute; chi ph&iacute; cạnh tranh so với sản phẩm Mỹ.

Kh&ocirc;ng chỉ cảnh b&aacute;o về chip 910, Mỹ c&ograve;n đưa th&ecirc;m c&aacute;c d&ograve;ng chip 901B, C v&agrave; D của Huawei v&agrave;o danh s&aacute;ch kiểm so&aacute;t xuất khẩu, do nghi ngờ c&aacute;c chip n&agrave;y sử dụng linh kiện Đ&agrave;i Loan sản xuất từ c&ocirc;ng nghệ Mỹ.

Song song đ&oacute;, Bộ Thương mại Mỹ bất ngờ hủy bỏ &ldquo;Khu&ocirc;n khổ Khuếch t&aacute;n Tr&iacute; tuệ Nh&acirc;n tạo&rdquo; do ch&iacute;nh quyền cựu Tổng thống Joe Biden ban h&agrave;nh, vốn nhằm hạn chế xuất khẩu c&ocirc;ng nghệ AI sang c&aacute;c đối thủ như Trung Quốc.

Động th&aacute;i n&agrave;y cho thấy Washington đ&atilde; nhận ra rằng việc cản trở ho&agrave;n to&agrave;n sự ph&aacute;t triển AI của Trung Quốc l&agrave; điều kh&ocirc;ng khả thi. Trong bối cảnh c&aacute;c c&ocirc;ng ty Trung Quốc kh&ocirc;ng ngừng mở rộng năng lực sản xuất v&agrave; tiếp cận c&aacute;c thị trường mới, Mỹ đang chuyển hướng từ &ldquo;ngăn chặn tuyệt đối&rdquo; sang &ldquo;kiểm so&aacute;t c&oacute; điều kiện&rdquo; việc lan rộng c&ocirc;ng nghệ AI với mục ti&ecirc;u bảo vệ lợi &iacute;ch thương mại của doanh nghiệp Mỹ trước một cuộc cạnh tranh ng&agrave;y c&agrave;ng khốc liệt.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250803/images/ascend-910-0932.jpg" style="height:363px; width:600px" /> 
Huawei ra mắt chip AI Ascend 910 năm 2019 (Ảnh: Chinamoneynetwork)

Một c&acirc;u hỏi lớn được đặt ra: Nếu c&aacute;c quốc gia thứ ba c&oacute; thể lựa chọn c&ocirc;ng nghệ AI &ldquo;Made in China&rdquo; với hiệu năng cao v&agrave; chi ph&iacute; thấp, Mỹ c&oacute; sẵn s&agrave;ng đ&aacute;nh đổi lợi &iacute;ch kinh tế trong nước để giữ vững ưu thế c&ocirc;ng nghệ chiến lược?

Chip Trung Quốc trỗi dậy, đe dọa vị thế t&agrave;i ch&iacute;nh của Mỹ

Trong khi Mỹ vẫn giữ thế độc t&ocirc;n ở ph&acirc;n kh&uacute;c chip AI cao cấp với c&aacute;c sản phẩm của Nvidia, đặc biệt l&agrave; A100 v&agrave; H100, th&igrave; Trung Quốc đang thu hẹp khoảng c&aacute;ch đ&aacute;ng kể.

Ascend 910B, d&ograve;ng chip chủ lực của Huawei, hiện đ&atilde; tiệm cận sức mạnh xử l&yacute; của A100 v&agrave; c&oacute; lợi thế lớn về gi&aacute; th&agrave;nh. Đặc biệt, c&aacute;c linh kiện ch&iacute;nh trong chip Ascend đều do Trung Quốc sản xuất, gi&uacute;p tr&aacute;nh rủi ro từ c&aacute;c biện ph&aacute;p kiểm so&aacute;t xuất khẩu của Mỹ.

Huawei hiện nhắm tới chiến lược cung cấp &ldquo;giải ph&aacute;p trọn g&oacute;i&rdquo;, một nền tảng AI to&agrave;n diện, t&iacute;ch hợp cả phần cứng v&agrave; phần mềm với mức gi&aacute; cạnh tranh. Nếu th&agrave;nh c&ocirc;ng vượt qua c&aacute;c r&agrave;o cản sản xuất, c&ocirc;ng ty n&agrave;y c&oacute; thể trở th&agrave;nh đối thủ thực sự trong mảng AI cho thị trường đang ph&aacute;t triển.

Trong khi đ&oacute;, Malaysia gần đ&acirc;y cũng c&ocirc;ng bố s&aacute;ng kiến hạ tầng AI quốc gia, ban đầu dự kiến chạy tr&ecirc;n chip Huawei. C&aacute;c c&ocirc;ng ty c&ocirc;ng nghệ Trung Quốc như Alibaba cũng đang gi&agrave;nh được thị phần tại Trung Đ&ocirc;ng nhờ t&iacute;ch hợp AI v&agrave;o c&aacute;c dịch vụ đ&aacute;m m&acirc;y.

Về ph&iacute;a c&aacute;c c&ocirc;ng ty kh&ocirc;ng đặt AI l&agrave;m l&otilde;i kinh doanh như &ocirc; t&ocirc;, viễn th&ocirc;ng, t&agrave;i ch&iacute;nh, một giải ph&aacute;p AI gi&aacute; rẻ nhưng đủ mạnh từ Trung Quốc c&oacute; thể l&agrave; lựa chọn hấp dẫn.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250803/images/gettyimages-1470622557-0921.jpg" style="height:338px; width:600px" /> 
Nh&acirc;n vi&ecirc;n vận h&agrave;nh m&aacute;y m&oacute;c trong một xưởng b&aacute;n dẫn tại th&agrave;nh phố T&ocirc; Ch&acirc;u, tỉnh Giang T&ocirc;, Trung Quốc (Ảnh: Getty Images)

V&iacute; dụ, c&aacute;c h&atilde;ng &ocirc; t&ocirc; Đức đang thử nghiệm t&iacute;ch hợp DeepSeek, nền tảng AI nội địa Trung Quốc v&agrave;o d&ograve;ng xe b&aacute;n tại thị trường Trung Quốc. C&ugrave;ng l&uacute;c đ&oacute;, h&agrave;ng loạt nh&agrave; mạng quốc tế từng c&oacute; quan hệ hợp t&aacute;c l&acirc;u d&agrave;i với Huawei cũng được dự đo&aacute;n sẽ sớm tiếp cận c&aacute;c d&ograve;ng chip AI mới từ Trung Quốc.

D&ugrave; vậy, chip của Nvidia vẫn duy tr&igrave; lợi thế vượt trội về hiệu năng, độ ổn định v&agrave; hệ sinh th&aacute;i phần mềm khiến c&aacute;c startup AI h&agrave;ng đầu v&agrave; c&aacute;c ph&ograve;ng R&amp;D tại Thung lũng Silicon tiếp tục trung th&agrave;nh.

 
Tuy nhi&ecirc;n, nếu xu hướng &ldquo;gi&aacute; trị vượt trội&rdquo; của Trung Quốc tiếp tục lan rộng, c&aacute;c tập đo&agrave;n đa quốc gia sẽ phải t&iacute;nh to&aacute;n lại b&agrave;i to&aacute;n chi ph&iacute; v&agrave; lợi &iacute;ch trong lựa chọn nh&agrave; cung cấp AI.

Căng thẳng ph&aacute;p l&yacute; v&agrave; rủi ro địa ch&iacute;nh trị gia tăng 
Phản ứng trước c&aacute;c đe dọa từ Mỹ, Bắc Kinh đ&atilde; kh&ocirc;ng đứng y&ecirc;n. Bộ Thương mại Trung Quốc tuy&ecirc;n bố sẽ sử dụng Luật chống trừng phạt nước ngo&agrave;i (ASFL) để trừng phạt bất kỳ tổ chức hay c&aacute; nh&acirc;n n&agrave;o tu&acirc;n thủ y&ecirc;u cầu của Mỹ li&ecirc;n quan đến việc kh&ocirc;ng sử dụng chip AI của Huawei.

Đ&acirc;y l&agrave; lần đầu ti&ecirc;n Bắc Kinh c&ocirc;ng khai gắn một h&agrave;nh động cụ thể của Mỹ với khả năng &aacute;p dụng luật trừng phạt đối ứng, mở đường để Huawei c&oacute; thể khởi kiện c&aacute;c thực thể &ldquo;tu&acirc;n thủ lệnh cấm&rdquo; theo quy định trong nước.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250803/images/120946-0925.jpg" style="height:389px; width:600px" /> 
Trung Quốc th&ocirc;ng qua Luật chống trừng phạt nước ngo&agrave;i năm 2021 (Ảnh: AFP)

Tuy&ecirc;n bố n&agrave;y kh&ocirc;ng chỉ mang t&iacute;nh biểu tượng. Theo ASFL, Trung Quốc c&oacute; thể đ&oacute;ng băng t&agrave;i sản, hạn chế đầu tư hoặc &aacute;p dụng c&aacute;c biện ph&aacute;p trừng phạt kh&aacute;c đối với c&aacute;c thực thể được coi l&agrave; &ldquo;thực thi, hỗ trợ hay ủng hộ&rdquo; biện ph&aacute;p của Mỹ.

Luật n&agrave;y d&ugrave; mới c&ocirc;ng bố hướng dẫn v&agrave;o th&aacute;ng 3/2025, song n&oacute; nhanh ch&oacute;ng trở th&agrave;nh c&ocirc;ng cụ ph&aacute;p l&yacute; mang t&iacute;nh răn đe trong m&ocirc;i trường cạnh tranh c&ocirc;ng nghệ to&agrave;n cầu.

Th&ecirc;m v&agrave;o đ&oacute;, việc Trung Quốc chỉ nhắm v&agrave;o động th&aacute;i cảnh b&aacute;o của ch&iacute;nh quyền Tổng thống Trump m&agrave; bỏ qua quyết định hủy bỏ khu&ocirc;n khổ AI thời &ocirc;ng Biden c&agrave;ng cho thấy Bắc Kinh đ&atilde; t&iacute;nh to&aacute;n kỹ.

Từ l&acirc;u, c&aacute;c nh&agrave; l&atilde;nh đạo Trung Quốc, bao gồm cả người s&aacute;ng lập Huawei, &ocirc;ng Ren Zhengfei đ&atilde; k&ecirc;u gọi giới c&ocirc;ng nghệ nước n&agrave;y đẩy mạnh nghi&ecirc;n cứu l&otilde;i v&agrave; vươn ra to&agrave;n cầu để đối ph&oacute; cạnh tranh quốc tế.

Sự đối đầu ph&aacute;p l&yacute; giữa hai cường quốc đang đẩy c&aacute;c nước thứ ba, đặc biệt l&agrave; c&aacute;c đối t&aacute;c thương mại song phương với cả Mỹ v&agrave; Trung Quốc v&agrave;o thế lưỡng nan.

Doanh nghiệp đa quốc gia buộc phải c&acirc;n nhắc kỹ giữa rủi ro vi phạm luật Mỹ (với mức phạt cao, mất quyền xuất khẩu, thậm ch&iacute; t&ugrave; giam) v&agrave; nguy cơ bị trừng phạt theo luật Trung Quốc nếu &ldquo;tu&acirc;n thủ qu&aacute; mức&rdquo; c&aacute;c quy định của Washington.

Trong bối cảnh c&aacute;c hệ thống ph&aacute;p l&yacute; đang ng&agrave;y c&agrave;ng mang t&iacute;nh &ldquo;ngo&agrave;i l&atilde;nh thổ&rdquo;, khả năng đưa ra quyết định chiến lược, đảm bảo tu&acirc;n thủ luật ph&aacute;p k&eacute;p v&agrave; bảo vệ chuỗi cung ứng to&agrave;n cầu trở th&agrave;nh b&agrave;i to&aacute;n t&agrave;i ch&iacute;nh kh&ocirc;ng nhỏ đối với c&aacute;c c&ocirc;ng ty c&ocirc;ng nghệ, sản xuất, v&agrave; dịch vụ.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250803/images/china_manufacturing_83536-0928.jpg" style="height:400px; width:600px" />

Nh&acirc;n vi&ecirc;n Trung Quốc l&agrave;m việc trong một xưởng b&aacute;n dẫn (Ảnh: Getty Images)

Sự chuyển hướng của cuộc cạnh tranh c&ocirc;ng nghệ Mỹ &ndash; Trung từ chiến tuyến kỹ thuật sang mặt trận ph&aacute;p l&yacute; v&agrave; thương mại đang định h&igrave;nh lại bức tranh AI to&agrave;n cầu. Trong khi Washington vẫn chưa đưa ra kế hoạch r&otilde; r&agrave;ng thay thế cho khung kiểm so&aacute;t AI, ph&iacute;a Trung Quốc lại đang gia tăng sức &eacute;p với c&aacute;c đối t&aacute;c quốc tế nhằm th&uacute;c đẩy chip nội địa.

Trong ngắn hạn, điều n&agrave;y c&oacute; thể tạo ra sự ph&acirc;n cực trong chuỗi cung ứng AI to&agrave;n cầu. Về d&agrave;i hạn, giới đầu tư v&agrave; doanh nghiệp cần theo d&otilde;i s&aacute;t những biến động địa ch&iacute;nh trị v&agrave; ph&aacute;p l&yacute; để tr&aacute;nh rơi v&agrave;o &ldquo;bẫy trừng phạt k&eacute;p&rdquo; khi kh&ocirc;ng chỉ c&ocirc;ng nghệ, m&agrave; t&agrave;i ch&iacute;nh v&agrave; luật ph&aacute;p cũng trở th&agrave;nh c&ocirc;ng cụ cạnh tranh chiến lược.

Theo MERICS

<a href="https://vietnamfinance.vn/canh-tranh-cong-nghe-my--trung-chuyen-huong-the-gioi-doi-mat-he-luy-d130434.html">Thanh Tr&uacute;c-Link gốc</a>

Cuộc đối đầu công nghệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang bước sang một chương mới. Khi các hãng công nghệ Trung Quốc ngày càng mạnh mẽ vươn ra toàn cầu với các sản phẩm trí tuệ nhân tạo (AI), Washington buộc phải điều chỉnh chiến lược, chuyển từ ngăn chặn sang “quản lý” sự phổ biến của AI. Đằng sau sự thay đổi này là những hệ lụy tài chính, địa chính trị và pháp lý mà cộng đồng doanh nghiệp toàn cầu khó có thể phớt lờ.

Thế giới

Vietnam+

Chip Trung Quốc trỗi dậy, đe dọa vị thế tài chính của Mỹ

Nguyễn Minh Diện

Vớ vẩn, d&#249;ng sản phẩm n&#224;o l&#224; quyền của doanh nghiệp. Ph&#225;t biểu vậy chẳng kh&#225;c n&#224;o tự vả v&#224;o mặt m&#236;nh.

Vớ vẩn, dùng sản phẩm nào là quyền của doanh nghiệp. Phát biểu vậy chẳng khác nào tự vả vào mặt mình.