V&agrave;o cuối năm 2011, tỷ ph&uacute; Elon Musk khi ấy kh&ocirc;ng giấu được nụ cười mỉm khi nghĩ đến việc Tesla c&oacute; thể bị một h&atilde;ng sản xuất &ocirc; t&ocirc; Trung Quốc c&oacute; t&ecirc;n BYD vượt mặt.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240104/images/xedien1-9903.jpg" style="height:295px; width:528px" />

&quot;Anh đ&atilde; thấy chiếc xe của họ chưa? T&ocirc;i nghĩ l&agrave; kh&ocirc;ng hấp dẫn lắm đ&acirc;u&quot;, &ocirc;ng giải th&iacute;ch tr&ecirc;n truyền h&igrave;nh. &quot;C&ocirc;ng nghệ kh&ocirc;ng mạnh. V&agrave; bản th&acirc;n c&ocirc;ng ty BYD cũng đang gặp phải vấn đề ở qu&ecirc; nh&agrave; của họ&rdquo;.

VỊ GI&Aacute;O SƯ ĐỐI ĐẦU ELON MUSK

Một thập kỷ sau đ&oacute;, c&ocirc;ng ty c&oacute; trụ sở tại Th&acirc;m Quyến do doanh nh&acirc;n Wang Chuanfu l&atilde;nh đạo đ&atilde; chiếm ng&ocirc;i vương của Tesla để trở th&agrave;nh nh&agrave; sản xuất &ocirc; t&ocirc; chạy bằng pin lớn nhất thế giới.

Cụ thể, trong qu&yacute; thứ tư năm 2023, BYD, được th&agrave;nh lập v&agrave;o năm 1995 v&agrave; c&oacute; cả Berkshire Hathaway của Warren Buffett trong danh s&aacute;ch cổ đ&ocirc;ng, đ&atilde; b&aacute;n được con số kỷ lục l&agrave; 526.000 &ocirc; t&ocirc; điện chạy ho&agrave;n to&agrave;n bằng pin so với mức 484.000 của Tesla.

&quot;Ba đến năm năm trước, kh&ocirc;ng ai nghĩ rằng &ocirc; t&ocirc; điện của Trung Quốc sẽ c&oacute; đủ chất lượng hoặc độ tin cậy để cạnh tranh&quot;, Tu Le, người s&aacute;ng lập của Sino Auto Insights, một c&ocirc;ng ty tư vấn tại Bắc Kinh n&oacute;i. Sự thăng hoa của BYD c&agrave;ng l&agrave;m tăng th&ecirc;m sự hấp dẫn cho c&acirc;u chuyện vươn l&ecirc;n từ ngh&egrave;o kh&oacute; của CEO Wang.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240104/images/ty-phu-byd-vneconomyautomotive3.jpg" style="height:363px; width:544px" />

CEO Wang c&oacute; sự kết hợp của Thomas Edison v&agrave; Jack Welch - người từng l&agrave; gi&aacute;m đốc điều h&agrave;nh của General Electric.

C&acirc;u chuyện về vị gi&aacute;o sư biến th&agrave;nh một nh&agrave; quản l&yacute; c&oacute; đầu &oacute;c sắc b&eacute;n với sự tập trung cẩn thận v&agrave;o c&ocirc;ng nghệ, chuỗi cung ứng v&agrave; cắt giảm chi ph&iacute; đ&atilde; trở th&agrave;nh &ldquo;s&aacute;ch th&aacute;nh&rdquo; trong c&aacute;c trường khoa học v&agrave; kinh doanh ở Trung Quốc.

Đối với nh&acirc;n vi&ecirc;n của m&igrave;nh, Wang đơn giản chỉ được biết đến l&agrave; &quot;Ng&agrave;i Chủ tịch&quot;. Bằng cả l&ograve;ng t&ocirc;n k&iacute;nh v&agrave; sự kinh sợ, c&aacute;c nh&acirc;n vi&ecirc;n lu&ocirc;n đ&aacute;nh gi&aacute; &ocirc;ng l&agrave; một người quản l&yacute; chi tiết với đạo đức l&agrave;m việc theo triết l&yacute; l&agrave;m việc hăng say Stakhanovite, mặc d&ugrave; vẻ ngo&agrave;i khi&ecirc;m tốn của vị tỷ ph&uacute; 57 tuổi n&agrave;y kh&ocirc;ng thể hiện điều đ&oacute;.

&quot;Kh&aacute;i niệm c&acirc;n bằng giữa c&ocirc;ng việc v&agrave; cuộc sống đơn giản kh&ocirc;ng tồn tại trong từ vựng của &ocirc;ng ấy&quot;, Michael Dunne, gi&aacute;m đốc điều h&agrave;nh của c&ocirc;ng ty tư vấn &ocirc; t&ocirc; tập trung v&agrave;o thị trường ch&acirc;u &Aacute; l&agrave; Dunne Insights n&oacute;i.

Năm 2008, Charlie Munger thuyết phục đối t&aacute;c kinh doanh của m&igrave;nh, Buffett, đầu tư 230 triệu USD cho 10% cổ phần của BYD l&uacute;c đ&oacute; chưa nổi tiếng. Munger đưa ra l&yacute; do rằng trong con người CEO Wang c&oacute; sự kết hợp của Thomas Edison v&agrave; Jack Welch - người từng l&agrave; gi&aacute;m đốc điều h&agrave;nh của General Electric. Kể từ đ&oacute;, Berkshire đ&atilde; b&aacute;n 2% cổ phần BYD v&agrave; nhận về 890 triệu USD. Lượng cổ phần c&ograve;n lại của họ hiện đang c&oacute; gi&aacute; khoảng 2,3 tỷ USD.

Lợi nhuận r&ograve;ng của BYD đ&atilde; tăng gấp đ&ocirc;i l&ecirc;n 21.37 tỷ NDT, tương đương 3 tỷ USD trong 9 th&aacute;ng đầu năm 2023 so với c&ugrave;ng kỳ năm trước. Gi&aacute; cổ phiếu của c&ocirc;ng ty đ&atilde; tăng hơn năm lần kể từ đầu năm 2020, đưa gi&aacute; trị vốn h&oacute;a thị trường c&ocirc;ng ty l&ecirc;n 622 tỷ NDT (87,5 tỷ USD).

Trong khi Munger ấn tượng với kỹ năng về mặt kỹ thuật của Wang, c&aacute;c chuy&ecirc;n gia cho rằng sự th&agrave;nh c&ocirc;ng của BYD chủ yếu l&agrave; do văn h&oacute;a cắt giảm chi ph&iacute; kh&ocirc;ng khoan nhượng. Vị doanh nh&acirc;n n&agrave;y đ&atilde; thiết lập &quot;kiểm so&aacute;t chi ph&iacute; một c&aacute;ch ho&agrave;n to&agrave;n quyết liệt&quot;, theo Christoph Weber tại tập đo&agrave;n phần mềm Thụy Sĩ AutoForm.

B&aacute;m s&acirc;u v&agrave;o những b&agrave;i học từ việc sản xuất pin điện thoại di động v&agrave; c&aacute;c th&agrave;nh phần kh&aacute;c cho Siemens, Nokia v&agrave; Motorola trong giai đoạn đầu, BYD đ&atilde; ph&aacute;t triển khả năng nội địa của m&igrave;nh. Thu&ecirc; c&aacute;c c&ocirc;ng ty kh&aacute;c để l&agrave;m phần cứng hoặc dịch vụ chỉ l&agrave; phương &aacute;n cuối c&ugrave;ng. Điều n&agrave;y được thực hiện nghi&ecirc;m ngặt đến mức một quản l&yacute; từng n&oacute;i với nh&agrave; đ&aacute;nh gi&aacute; &ocirc; t&ocirc; rằng c&ocirc;ng ty sản xuất mọi thứ tr&ecirc;n chiếc xe &quot;trừ lốp v&agrave; k&iacute;nh chắn gi&oacute;&quot;.

Sự ch&uacute; trọng v&agrave;o chi ph&iacute; đ&atilde; l&agrave;m nền tảng cho qu&aacute; tr&igrave;nh t&iacute;ch hợp dọc của tập đo&agrave;n, từ cung ứng nguy&ecirc;n liệu đến pin v&agrave; vi mạch m&aacute;y t&iacute;nh. L&agrave; một trong những nh&agrave; sản xuất pin h&agrave;ng đầu thế giới, c&ocirc;ng ty cung cấp pin cho c&aacute;c đối thủ bao gồm cả Tesla v&agrave; Toyota.

Điều n&agrave;y đ&atilde; dẫn đến những đổi mới trong sản xuất. Lấy v&iacute; dụ, trong những ng&agrave;y đầu của BYD, Wang đ&atilde; mua một c&ocirc;ng cụ khu&ocirc;n dập mặt trước từ Jeep tại Bắc Kinh. Điều n&agrave;y dẫn đến việc c&ocirc;ng ty ph&aacute;t minh c&ocirc;ng nghệ &ldquo;cell to boby&quot; - t&iacute;ch hợp pin v&agrave; th&acirc;n xe &ocirc; t&ocirc;.

TESLA CHƯA CẦN LO SỢ

M&ocirc; h&igrave;nh kinh doanh kh&ocirc;ng khoan nhượng của Wang đ&atilde; dẫn đến những ph&agrave;n n&agrave;n về c&aacute;ch đối xử với nh&acirc;n vi&ecirc;n. Bằng c&aacute;ch chia nhỏ quy tr&igrave;nh sản xuất th&agrave;nh &quot;những bước nhỏ v&agrave; nhỏ hơn nữa&quot;, Weber n&oacute;i, c&aacute;c c&ocirc;ng nh&acirc;n c&aacute; nh&acirc;n chỉ thực hiện c&aacute;c nhiệm vụ rất hẹp. Điều n&agrave;y c&oacute; nghĩa l&agrave; c&ocirc;ng ty c&oacute; thể dễ d&agrave;ng thay thế nh&acirc;n vi&ecirc;n bằng những người lao động với chi ph&iacute; rẻ hơn nữa. &quot;Họ về cơ bản đối xử con người như robot&quot;, &ocirc;ng n&oacute;i.

C&aacute;c phương tiện chỉ chạy bằng pin của BYD đ&atilde; vượt mặt Tesla trong qu&yacute; thứ tư, nhưng khi t&iacute;nh đến c&aacute;c phương tiện plug-in hybrid - m&agrave; Trung Quốc định nghĩa l&agrave; &quot;phương tiện năng lượng mới&quot; c&ugrave;ng với c&aacute;c m&ocirc; h&igrave;nh chỉ chạy bằng pin v&agrave; hydrogen - BYD đ&atilde; vượt Tesla trong nửa đầu năm 2022. Tổng doanh số b&aacute;n của BYD năm 2023 tăng 62% l&ecirc;n hơn 3 triệu xe, so với 1,81 triệu chiếc của Tesla.

Ngo&agrave;i t&agrave;i năng l&atilde;nh đạo, CEO Wang c&ograve;n đặc biệt l&agrave; doanh nh&acirc;n được ca ngợi ở Trung Quốc bởi l&agrave; người ủng hộ c&aacute;c sản phẩm c&ocirc;ng nghệ cao gi&uacute;p đạt được mục ti&ecirc;u giảm lượng kh&iacute; thải carbon của ch&iacute;nh quyền Bắc Kinh.

Trong diễn thuyết năm mới h&agrave;ng năm của m&igrave;nh v&agrave;o chủ nhật vừa qua, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B&igrave;nh c&oacute; n&oacute;i rằng &quot;phương tiện năng lượng mới&quot; sản xuất tại Trung Quốc cho thấy &quot;sức mạnh sản xuất của Trung Quốc&quot;.

C&ocirc;ng nghệ pin của BYD thậm ch&iacute; đ&atilde; trở th&agrave;nh một phần của chương tr&igrave;nh học tại Trường Đại học Tsinghua ở Bắc Kinh trong nhiều năm. Học sinh trung học hiện nay học về Tang, một mẫu SUV plug-in hybrid của BYD, như l&agrave; một phần của b&agrave;i học vật l&yacute;.

Mặc d&ugrave; trước đ&acirc;y bị Elon Musk chế nhạo, BYD vẫn thu h&uacute;t sự ch&uacute; &yacute; của một số l&atilde;nh đạo trong ng&agrave;nh &ocirc; t&ocirc; trong v&agrave;i năm qua. Năm 2021, cựu gi&aacute;m đốc điều h&agrave;nh của Volkswagen, Herbert Diess, cho biết trong cuộc phỏng vấn với Financial Times rằng c&ocirc;ng ty &ocirc; t&ocirc; Trung Quốc l&agrave; c&ocirc;ng ty m&agrave; tập đo&agrave;n &ocirc; t&ocirc; Đức lo ngại nhất.

Tuy nhi&ecirc;n, sự tăng trưởng đột ngột của BYD gần đ&acirc;y đ&atilde; l&agrave;m ngạc nhi&ecirc;n nhiều người trong ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp. Điều n&agrave;y một phần l&agrave; do tăng trưởng gia tăng trong thời kỳ đại dịch Covid-19, khi bi&ecirc;n giới Trung Quốc bị đ&oacute;ng cửa.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240104/images/xedien3-5491.jpg" style="height:385px; width:544px" />

C&aacute;c chuy&ecirc;n gia cũng chỉ ra rằng Tesla vẫn l&agrave; một đối thủ đ&aacute;ng kể tr&ecirc;n thị trường to&agrave;n cầu đang ph&aacute;t triển nhanh ch&oacute;ng.

Cuối năm 2022, Elon Musk đ&atilde; khởi động chiến dịch giảm gi&aacute; theo quy m&ocirc; lớn tại Trung Quốc nhằm hạ bệ c&aacute;c đối thủ. Tuy nhi&ecirc;n, đ&aacute;ng tiếc chiến lược n&agrave;y thậm ch&iacute; đ&atilde; gi&uacute;p BYD đạt được đ&agrave; tăng cao hơn. &quot;Nếu mua xe dựa tr&ecirc;n gi&aacute; trị, BYD c&oacute; năm mẫu rẻ hơn so với Tesla. V&agrave; ch&uacute;ng mới hơn&quot;, Bill Russo, cựu gi&aacute;m đốc Chrysler tại Trung Quốc v&agrave; người s&aacute;ng lập c&ocirc;ng ty tư vấn Automobility n&oacute;i.

Sau khi chinh phục thị trường Trung Quốc, Wang hiện đang hướng ra nước ngo&agrave;i. V&agrave;o th&aacute;ng 11, quản l&yacute; BYD cho biết với c&aacute;c nh&agrave; ph&acirc;n t&iacute;ch của Citigroup rằng họ nhắm đến một thị phần khoảng 10% tại c&aacute;c thị trường nước ngo&agrave;i ngoại trừ Mỹ hoặc ch&acirc;u &Acirc;u trong d&agrave;i hạn. Điều n&agrave;y ngụ &yacute; về doanh số b&aacute;n h&agrave;ng h&agrave;ng năm ở nước ngo&agrave;i - ngoại trừ hai thị trường quan trọng ở ph&iacute;a T&acirc;y - l&agrave; từ 2 triệu đến 3 triệu xe, tăng l&ecirc;n từ khoảng 240.000 xe trong năm nay, theo Citigroup.

Trong khi đ&oacute;, triển vọng của tập đo&agrave;n ở Mỹ v&agrave; ch&acirc;u &Acirc;u vẫn kh&ocirc;ng chắc chắn. Ở Brussels, lo ngại về một l&agrave;n s&oacute;ng &ocirc; t&ocirc; sản xuất tại Trung Quốc đ&atilde; dẫn đến cuộc điều tra hỗ trợ c&ocirc;ng nghiệp của Bắc Kinh cũng như tăng cường c&aacute;c hỗ trợ địa phương của ch&iacute;nh quyền ch&acirc;u &Acirc;u.

Tại Mỹ, mặc d&ugrave; c&aacute;c nh&agrave; sản xuất &ocirc; t&ocirc; Trung Quốc kh&ocirc;ng bị cấm b&aacute;n xe nhưng họ phải đối mặt với một mức thuế 25% v&agrave; kh&ocirc;ng thể nhận được c&aacute;c khoản hỗ trợ xe điện c&oacute; sẵn cho c&aacute;c nh&agrave; sản xuất kh&aacute;c th&ocirc;ng qua Đạo luật Giảm lạm ph&aacute;t.

Theo Dunne, c&aacute;c c&ocirc;ng ty &ocirc; t&ocirc; Trung Quốc cũng cần t&igrave;m c&aacute;ch v&agrave;o Bắc Mỹ, thị trường &ocirc; t&ocirc; lớn thứ hai thế giới, nếu muốn duy tr&igrave; sự tăng trưởng v&agrave; duy tr&igrave; sự sử dụng đầy đủ của c&aacute;c nh&agrave; m&aacute;y Trung Quốc. Họ &quot;thực sự cần quyền truy cập v&agrave;o c&aacute;c thị trường mới&quot;, &ocirc;ng n&oacute;i. &quot;Họ nhận thức rằng việc l&agrave;m điều đ&oacute; ở Trung Quốc kh&ocirc;ng phải l&agrave; một lựa chọn&quot;.

Tuy nhi&ecirc;n, c&aacute;c c&ocirc;ng ty &ocirc; t&ocirc; Trung Quốc, bao gồm BYD, chủ yếu chưa được kiểm chứng ngo&agrave;i thị trường nội địa của họ. &quot;M&ocirc; h&igrave;nh kinh doanh của họ phụ thuộc v&agrave;o c&aacute;c khoản hỗ trợ của nh&agrave; nước&quot;, theo lời của Jorge Guajardo, cựu đại sứ Mexico tại Trung Quốc v&agrave; hiện l&agrave; đối t&aacute;c tại Dentons Global Advisors.

Để thử nghiệm, BYD đang l&ecirc;n kế hoạch x&acirc;y dựng nh&agrave; m&aacute;y &ocirc; t&ocirc; đầu ti&ecirc;n tại ch&acirc;u &Acirc;u tại Hungary.

&quot;C&aacute;c khoản hỗ trợ của nh&agrave; nước thường cũng phụ thuộc v&agrave;o việc họ sản xuất tại địa phương... Bạn sẽ mất hết những ưu điểm đ&oacute; khi chuyển hoạt động ra khỏi Trung Quốc&quot;, Guajardo n&oacute;i.

&quot;C&aacute;c chuy&ecirc;n gia cũng chỉ ra rằng Tesla vẫn l&agrave; một đối thủ đ&aacute;ng kể tr&ecirc;n thị trường to&agrave;n cầu đang ph&aacute;t triển nhanh ch&oacute;ng.&quot;

H&atilde;ng sản xuất &ocirc; t&ocirc; Mỹ n&agrave;y b&aacute;o c&aacute;o doanh số b&aacute;n h&agrave;ng qu&yacute; thứ tư vượt dự đo&aacute;n của c&aacute;c nh&agrave; ph&acirc;n t&iacute;ch v&agrave; lợi nhuận r&ograve;ng đạt 7 tỷ USD trong 9 th&aacute;ng đầu năm ngo&aacute;i. Vốn h&oacute;a thị trường của Tesla đang ở mức 754 tỷ USD.

Thay v&agrave;o đ&oacute;, c&acirc;u hỏi m&agrave; nhiều người đặt ra l&agrave; liệu c&oacute; bất kỳ nh&agrave; sản xuất xe điện n&agrave;o kh&aacute;c c&oacute; thể cạnh tranh được với quy m&ocirc; kinh tế m&agrave; cả Tesla v&agrave; BYD tự h&agrave;o. Ở Trung Quốc - thị trường &ocirc; t&ocirc; lớn nhất thế giới - BYD v&agrave; Tesla chiếm 43% doanh số b&aacute;n h&agrave;ng xe điện.

&quot;Tesla kh&ocirc;ng cần phải lo lắng qu&aacute; nhiều&quot;, Dunne n&oacute;i. &quot;C&ograve;n tất cả những nh&agrave; sản xuất &ocirc; t&ocirc; kh&aacute;c th&igrave; n&ecirc;n hoảng loạn&quot;.

<a href="https://thuonggiaonline.vn/wang-chuanfu-vi-ty-phu-dung-sau-thanh-cong-cua-byd-cong-ty-vua-vuot-tesla-thanh-hang-xe-dien-lon-nhat-the-gioi-post547355.html">Bảo Linh</a>

CEO Wang Chuafu được Charlie Munger nhận xét có sự kết hợp của Thomas Edison và Jack Welch - người từng là giám đốc điều hành của General Electric.

