Từ một trạng th&aacute;i &quot;cấm một phần&quot;, Việt Nam đang từng bước x&acirc;y dựng một h&agrave;nh lang ph&aacute;p l&yacute; r&otilde; r&agrave;ng, đặc biệt hướng tới c&aacute;c ứng dụng trong thanh to&aacute;n, huy động vốn v&agrave; x&acirc;y dựng cộng đồng.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250812/images/viet-nam-xay-dung-khung-phap-ly-so.png" style="height:401px; width:602px" />

Bức tranh ph&aacute;p l&yacute; hiện tại

&Ocirc;ng Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain T&agrave;i sản số Việt Nam (VAB), Chủ tịch Hội đồng quản trị C&ocirc;ng ty 1Matrix cho biết, t&iacute;nh đến th&aacute;ng 5/2025, khảo s&aacute;t tr&ecirc;n 75 quốc gia cho thấy 60% đ&atilde; hợp ph&aacute;p h&oacute;a tiền m&atilde; h&oacute;a tr&ecirc;n bốn khung ph&aacute;p l&yacute; ch&iacute;nh, trong khi gần 27% cấm một phần v&agrave; 13% cấm to&agrave;n bộ. Việt Nam hiện nằm trong nh&oacute;m &quot;cấm một phần&quot;, chiếm khoảng 27% c&aacute;c quốc gia.

Điều đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;, d&ugrave; kh&ocirc;ng cấm triệt để, Việt Nam vẫn chưa c&oacute; ch&iacute;nh s&aacute;ch cụ thể về thuế, chống rửa tiền/chống t&agrave;i trợ khủng bố (AML/CFT), bảo vệ người ti&ecirc;u d&ugrave;ng, hay cấp ph&eacute;p cho c&aacute;c hoạt động li&ecirc;n quan đến tiền m&atilde; h&oacute;a.

Tuy nhi&ecirc;n, một bước tiến quan trọng đ&atilde; được ghi nhận: Luật C&ocirc;ng nghiệp C&ocirc;ng nghệ số, c&oacute; hiệu lực từ ng&agrave;y 01/01/2026, sẽ ch&iacute;nh thức c&ocirc;ng nhận t&agrave;i sản số l&agrave; t&agrave;i sản. Đ&acirc;y l&agrave; tiền đề để c&aacute;c vấn đề ph&aacute;p l&yacute; li&ecirc;n quan, từ d&acirc;n sự đến h&igrave;nh sự c&oacute; thể được điều chỉnh một c&aacute;ch b&agrave;i bản hơn.

C&aacute;c t&agrave;i sản số tại Việt Nam được ph&acirc;n loại th&agrave;nh hai nh&oacute;m ch&iacute;nh: t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a gắn với t&agrave;i sản thực (nh&agrave; đất, h&agrave;ng h&oacute;a, tiền tệ) v&agrave; t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a kh&ocirc;ng gắn với t&agrave;i sản thực (như Bitcoin, Ethereum, Ripple). Luật ph&aacute;p Việt Nam dự kiến sẽ tập trung v&agrave;o khai th&aacute;c nh&oacute;m t&agrave;i sản gắn với t&agrave;i sản thực.

Ba trụ cột ứng dụng của Blockchain trong kỷ nguy&ecirc;n số

C&aacute;c chuy&ecirc;n gia nhận định, ba t&aacute;c động lớn nhất của c&ocirc;ng nghệ blockchain trong lĩnh vực tiền m&atilde; h&oacute;a (crypto) l&agrave; th&uacute;c đẩy phương tiện thanh to&aacute;n, huy động vốn v&agrave; tạo lập cộng đồng.

Thứ nhất l&agrave; phương tiện thanh to&aacute;n. C&ocirc;ng nghệ blockchain, đặc biệt qua c&aacute;c loại stablecoin như Tether (USDT) hay USDC, đang chứng minh khả năng cạnh tranh với c&aacute;c hệ thống thanh to&aacute;n truyền thống như Visa hay Mastercard nhờ chi ph&iacute; thấp hơn đ&aacute;ng kể. Quy m&ocirc; thanh to&aacute;n của stablecoin đ&atilde; đạt 744 tỷ USD, cho thấy sức tăng trưởng mạnh mẽ d&ugrave; chưa c&oacute; khung ph&aacute;p l&yacute; r&otilde; r&agrave;ng.

Mặc d&ugrave; luật ph&aacute;p Việt Nam hiện vẫn cấm sử dụng tiền m&atilde; h&oacute;a l&agrave;m phương tiện thanh to&aacute;n, sự ph&aacute;t triển mạnh mẽ của thị trường quốc tế đặt ra th&aacute;ch thức cho ng&agrave;nh ng&acirc;n h&agrave;ng truyền thống về ph&iacute; giao dịch v&agrave; t&iacute;nh ri&ecirc;ng tư (d&ugrave; t&iacute;nh ri&ecirc;ng tư của crypto c&ograve;n g&acirc;y tranh c&atilde;i).

Thứ hai l&agrave; huy động vốn. Đ&acirc;y l&agrave; lĩnh vực m&agrave; Việt Nam đang c&oacute; những động th&aacute;i t&iacute;ch cực. Ch&iacute;nh phủ đang x&uacute;c tiến th&iacute; điểm c&aacute;c s&agrave;n giao dịch t&agrave;i sản số nhằm phục vụ mục đ&iacute;ch huy động vốn. S&agrave;n th&iacute; điểm n&agrave;y được kỳ vọng sẽ gi&uacute;p loại bỏ c&aacute;c h&igrave;nh thức huy động vốn tr&aacute;i ph&eacute;p, mang lại một k&ecirc;nh hợp ph&aacute;p cho c&aacute;c dự &aacute;n c&ocirc;ng nghệ cao hoặc bất động sản th&ocirc;ng qua việc số h&oacute;a t&agrave;i sản k&eacute;m thanh khoản.

Kinh nghiệm quốc tế như Th&aacute;i Lan ph&aacute;t h&agrave;nh tr&aacute;i phiếu ch&iacute;nh phủ dưới dạng token (tới 1000 baht) cho thấy tiềm năng giảm chi ph&iacute; ph&aacute;t h&agrave;nh sơ cấp v&agrave; tiếp cận nh&agrave; đầu tư nhỏ lẻ.

Tuy nhi&ecirc;n, đề xuất mức thuế 0,1% cho giao dịch t&agrave;i sản số (tương đương chứng kho&aacute;n) đang g&acirc;y tranh c&atilde;i, v&igrave; nhiều s&agrave;n quốc tế hiện nay gần như miễn thuế. Mức thuế cao c&oacute; thể đẩy giao dịch ra nước ngo&agrave;i hoặc v&agrave;o c&aacute;c k&ecirc;nh giao dịch OTC (phi tập trung), l&agrave;m giảm khả năng quản l&yacute; v&agrave; thu thuế của nh&agrave; nước.

Thứ ba l&agrave; tạo lập cộng đồng. Mặc d&ugrave; kh&ocirc;ng trực tiếp li&ecirc;n quan đến lợi nhuận hay thanh to&aacute;n, việc tạo lập cộng đồng l&agrave; động lực quan trọng cho sự ph&aacute;t triển của nhiều dự &aacute;n blockchain.

Cơ hội v&agrave; th&aacute;ch thức ph&iacute;a trước

Theo &ocirc;ng Phan Đức Trung, Việt Nam hiện l&agrave; một trong những quốc gia c&oacute; tỷ lệ người sở hữu t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a cao tr&ecirc;n thế giới, đứng thứ ba to&agrave;n cầu v&agrave;o năm 2023 với khoảng 17 triệu người (17% d&acirc;n số), so với mức trung b&igrave;nh 6-6,5% to&agrave;n cầu.

D&ograve;ng vốn đổ v&agrave;o thị trường n&agrave;y cũng rất lớn, ước t&iacute;nh 105 tỷ USD, cao hơn nhiều so với FDI v&agrave;o Việt Nam (khoảng 40 tỷ USD). Tuy nhi&ecirc;n, phần lớn c&aacute;c s&agrave;n giao dịch v&agrave; dự &aacute;n blockchain lớn của Việt Nam đều hoạt động ở nước ngo&agrave;i, khiến cho việc quản l&yacute; thuế v&agrave; đ&oacute;ng g&oacute;p cho kinh tế trong nước c&ograve;n hạn chế. C&aacute;c dự &aacute;n khởi nghiệp trong nước, d&ugrave; c&oacute; tiếng tăm, vẫn đối mặt với những hệ lụy x&atilde; hội như c&aacute;c vụ lừa đảo, chiếm đoạt t&agrave;i sản đầu tư.

Hai vụ &aacute;n ph&aacute;p l&yacute; lớn li&ecirc;n quan đến Bitcoin tại Việt Nam (một vụ d&acirc;n sự về lợi nhuận đ&agrave;o Bitcoin v&agrave; một vụ h&igrave;nh sự về cướp Bitcoin từ dự &aacute;n đa cấp) cho thấy sự phức tạp v&agrave; những hệ lụy x&atilde; hội khi thiếu một khung ph&aacute;p l&yacute; r&otilde; r&agrave;ng.

Để tạo khung khổ ph&aacute;p l&yacute;, từ năm 2022 Ch&iacute;nh phủ đ&atilde; ban h&agrave;nh Quyết định 1236 về Chiến lược quốc gia ph&aacute;t triển c&ocirc;ng nghệ blockchain đ&atilde; đưa c&ocirc;ng nghệ chuỗi khối v&agrave;o danh s&aacute;ch 11 c&ocirc;ng nghệ chiến lược quốc gia. Trong năm 2025, ba b&agrave;i to&aacute;n lớn được Ch&iacute;nh phủ ưu ti&ecirc;n triển khai l&agrave; t&agrave;i sản số, hạ tầng blockchain v&agrave; truy xuất nguồn gốc. Đặc biệt, việc c&ocirc;ng nhận t&agrave;i sản số l&agrave; t&agrave;i sản từ năm 2026 sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự ph&aacute;t triển của ng&agrave;nh.

Sắp tới, dự kiến c&oacute; 5 s&agrave;n được cấp ph&eacute;p, sẽ cho ph&eacute;p giao dịch t&agrave;i sản số kh&ocirc;ng gắn với t&agrave;i sản thực (như Bitcoin, Ethereum) v&agrave; t&agrave;i sản số gắn với t&agrave;i sản thực (như token h&oacute;a bất động sản). Tuy nhi&ecirc;n, c&aacute;c đề xuất ban đầu c&oacute; thể chỉ cho ph&eacute;p người nước ngo&agrave;i tham gia giao dịch, v&agrave; y&ecirc;u cầu người Việt đưa t&agrave;i sản từ nước ngo&agrave;i về trong v&ograve;ng 6 th&aacute;ng c&oacute; thể g&acirc;y ra th&aacute;ch thức về t&iacute;nh thanh khoản.

C&oacute; thể thấy, khung ph&aacute;p l&yacute; cho blockchain ở Việt Nam đang trong qu&aacute; tr&igrave;nh định h&igrave;nh, với trọng t&acirc;m l&agrave; huy động vốn v&agrave; nhận diện t&agrave;i sản số. Đ&acirc;y l&agrave; một t&iacute;n hiệu t&iacute;ch cực, gi&uacute;p Việt Nam tận dụng tiềm năng c&ocirc;ng nghệ n&agrave;y.

Tuy nhi&ecirc;n, để thực sự ph&aacute;t huy hiệu quả v&agrave; tr&aacute;nh những rủi ro x&atilde; hội, Việt Nam cần một c&aacute;ch tiếp cận to&agrave;n diện hơn, c&acirc;n bằng lợi &iacute;ch giữa nh&agrave; nước (thuế, chống rửa tiền), doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, doanh nghiệp ph&aacute;t h&agrave;nh t&agrave;i sản v&agrave; người ti&ecirc;u d&ugrave;ng.

Việc học hỏi từ c&aacute;c m&ocirc; h&igrave;nh quản l&yacute; th&agrave;nh c&ocirc;ng tr&ecirc;n thế giới v&agrave; điều chỉnh linh hoạt ch&iacute;nh s&aacute;ch thuế, thanh khoản sẽ l&agrave; ch&igrave;a kh&oacute;a để Việt Nam khai th&aacute;c tối đa lợi &iacute;ch từ kỷ nguy&ecirc;n blockchain.

<a href="https://markettimes.vn/viet-nam-dung-truoc-nga-re-quan-trong-trong-viec-dinh-hinh-khung-phap-ly-cho-cong-nghe-blockchain-88409.html">Hải Sơn-Link gốc</a>

Từ một trạng thái "cấm một phần", Việt Nam đang từng bước xây dựng một hành lang pháp lý rõ ràng, đặc biệt hướng tới các ứng dụng trong thanh toán, huy động vốn và xây dựng cộng đồng.


Kinh tế

Tạp chí Nhịp sống thị trường

Việt Nam đứng trước ngã rẽ quan trọng trong việc định hình khung pháp lý cho công nghệ blockchain

Phạm Phương Linh

Token ho&#225; bất dộng sản, vậy l&#224; nh&#224; nước sẽ số ho&#225; diện t&#237;ch ph&#250; bề mặt của Vi&#234;t Nam theo đơn vị m2 rồi gắn token để mua b&#225;n tr&#234;n s&#224;n &#224;? 

Token hoá bất dộng sản, vậy là nhà nước sẽ số hoá diện tích phú bề mặt của Viêt Nam theo đơn vị m2 rồi gắn token để mua bán trên sàn à? 