Việt Nam c&oacute; lợi thế gỗ, tre, rơm rạ, nhưng thị trường vật liệu x&acirc;y dựng xanh vẫn chậm ph&aacute;t triển v&igrave; chi ph&iacute; cao, thiếu chuẩn v&agrave; hạn chế nhận thức.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250810/images/01.jpg" style="height:450px; width:600px" />

Gạch kh&ocirc;ng nung g&oacute;p phần bảo vệ m&ocirc;i trường. Ảnh minh họa: Bộ Giao th&ocirc;ng vận tải

Gỗ, tre, rơm rạ&hellip; lợi thế ph&aacute;t triển vật liệu xanh

Trong bối cảnh biến đổi kh&iacute; hậu diễn biến ng&agrave;y c&agrave;ng phức tạp v&agrave; nguồn t&agrave;i nguy&ecirc;n thi&ecirc;n nhi&ecirc;n dần cạn kiệt, việc sử dụng vật liệu xanh trong ng&agrave;nh x&acirc;y dựng kh&ocirc;ng chỉ gi&uacute;p giảm ph&aacute;t thải kh&iacute; nh&agrave; k&iacute;nh m&agrave; c&ograve;n g&oacute;p phần tiết kiệm năng lượng, giảm &ocirc; nhiễm m&ocirc;i trường.

Theo &ocirc;ng Phạm Đức Nhuận, Ph&acirc;n viện Vật liệu x&acirc;y dựng miền Nam, Viện Vật liệu x&acirc;y dựng thuộc Bộ X&acirc;y dựng, tại Việt Nam, nhu cầu vật liệu x&acirc;y dựng ng&agrave;y c&agrave;ng tăng cao đang đặt ra b&agrave;i to&aacute;n lớn về quản l&yacute; t&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; ph&aacute;t thải.

Trung b&igrave;nh ng&agrave;nh xi măng Việt Nam sản xuất khoảng 100 triệu tấn/năm, đ&oacute;ng g&oacute;p đến khoảng 10% tổng lượng CO2 ph&aacute;t thải của quốc gia. Trong khi đ&oacute;, lượng chất thải c&oacute; khả năng t&aacute;i sử dụng như tro bay, xỉ th&eacute;p, b&ugrave;n đỏ..., h&agrave;ng năm l&ecirc;n đến h&agrave;ng chục triệu tấn nhưng tỷ lệ t&aacute;i chế vẫn thấp.

V&igrave; vậy, việc d&ugrave;ng vật liệu xanh trong x&acirc;y dựng kh&ocirc;ng c&ograve;n l&agrave; lựa chọn mang t&iacute;nh tự nguyện, m&agrave; đ&atilde; trở th&agrave;nh xu hướng tất yếu của ng&agrave;nh x&acirc;y dựng tr&ecirc;n to&agrave;n cầu. Đ&acirc;y cũng l&agrave; yếu tố then chốt để th&uacute;c đẩy ng&agrave;nh x&acirc;y dựng ph&aacute;t triển bền vững, đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u chuẩn m&ocirc;i trường quốc tế v&agrave; cam kết giảm ph&aacute;t thải của Việt Nam.

N&oacute;i về tiềm năng của thị trường vật liệu x&acirc;y dựng xanh, &ocirc;ng Nhuận đ&aacute;nh gi&aacute; Việt Nam c&oacute; nguồn t&agrave;i nguy&ecirc;n tự nhi&ecirc;n phong ph&uacute; như gỗ, tre, rơm rạ c&oacute; thể tận dụng để ph&aacute;t triển c&aacute;c loại vật liệu xanh v&agrave; t&aacute;i tạo. C&aacute;c loại vật liệu như gạch từ rơm, tre hay gỗ tự nhi&ecirc;n c&oacute; thể thay thế c&aacute;c vật liệu x&acirc;y dựng truyền thống.

Ngo&agrave;i ra, thị trường quốc tế ng&agrave;y c&agrave;ng y&ecirc;u cầu c&aacute;c sản phẩm v&agrave; c&ocirc;ng tr&igrave;nh đ&aacute;p ứng ti&ecirc;u chuẩn m&ocirc;i trường v&agrave; bền vững. Điều n&agrave;y tạo cơ hội cho c&aacute;c nh&agrave; sản xuất v&agrave; doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận c&aacute;c thị trường xuất khẩu với c&aacute;c sản phẩm vật liệu xanh.

C&aacute;c chuy&ecirc;n gia ng&agrave;nh x&acirc;y dựng cho biết th&ecirc;m hiện nay, Việt Nam đang triển khai nhiều ch&iacute;nh s&aacute;ch th&uacute;c đẩy ph&aacute;t triển c&ocirc;ng tr&igrave;nh xanh v&agrave; vật liệu xanh. Cụ thể l&agrave; Chiến lược ph&aacute;t triển vật liệu xanh Việt Nam đến 2030, tầm nh&igrave;n 2050; quy hoạch tổng thể quốc gia, chiến lược tăng trưởng xanh, kinh tế tuần ho&agrave;n; Luật Bảo vệ m&ocirc;i trường 2020 cũng đưa ra quy định về việc t&aacute;i sử dụng chất thải rắn trong x&acirc;y dựng. Điều n&agrave;y mở ra nhiều cơ hội cho c&aacute;c doanh nghiệp v&agrave; nh&agrave; đầu tư trong ng&agrave;nh vật liệu x&acirc;y dựng xanh.

Chi ph&iacute; cao: r&agrave;o cản của ng&agrave;nh vật liệu xanh

D&ugrave; đ&atilde; c&oacute; h&agrave;nh lang ph&aacute;p l&yacute; tương đối đầy đủ nhưng việc ti&ecirc;u thụ vật liệu x&acirc;y dựng t&aacute;i chế c&ograve;n rất khi&ecirc;m tốn. Tỷ lệ tro xỉ, thạch cao, b&ugrave;n đỏ được sử dụng mới đạt khoảng 30-50% trong khi lượng tồn đọng h&agrave;ng chục triệu tấn. Đ&acirc;y l&agrave; nội dung được &ocirc;ng Nhuận chia sẻ trong buổi hội thảo khoa học với chủ đề &ldquo;Quản l&yacute; vật liệu, t&aacute;i chế chất thải v&agrave; hiện đại h&oacute;a nhằm ph&aacute;t triển bền vững trong x&acirc;y dựng c&ocirc;ng tr&igrave;nh v&agrave; cơ sở hạ tầng&rdquo; do Viện đ&agrave;o tạo v&agrave; n&acirc;ng cao TPHCM tổ chức v&agrave;o ng&agrave;y 8-8.

Theo &ocirc;ng Nhuận, hiện c&oacute; bốn th&aacute;ch thức trong việc &aacute;p dụng vật liệu xanh. Thứ nhất l&agrave; chi ph&iacute; đầu tư ban đầu cao. C&aacute;c vật liệu xanh thường c&oacute; chi ph&iacute; sản xuất cao hơn so với c&aacute;c vật liệu truyền thống, đặc biệt l&agrave; trong giai đoạn đầu &aacute;p dụng. Điều n&agrave;y c&oacute; thể g&acirc;y kh&oacute; khăn cho c&aacute;c nh&agrave; thầu x&acirc;y dựng hoặc người ti&ecirc;u d&ugrave;ng trong việc tiếp cận v&agrave; sử dụng vật liệu xanh.

Trung b&igrave;nh ng&agrave;nh xi măng Việt Nam sản xuất khoảng 100 triệu tấn/năm, đ&oacute;ng g&oacute;p đến khoảng 10% tổng lượng CO2 ph&aacute;t thải của quốc gia. Trong khi đ&oacute;, lượng chất thải c&oacute; khả năng t&aacute;i sử dụng như tro bay, xỉ th&eacute;p, b&ugrave;n đỏ..., h&agrave;ng năm l&ecirc;n đến h&agrave;ng chục triệu tấn nhưng tỷ lệ t&aacute;i chế vẫn thấp.

Thứ hai l&agrave; thiếu ti&ecirc;u chuẩn v&agrave; quy định cụ thể. D&ugrave; Việt Nam đang dần x&acirc;y dựng c&aacute;c ti&ecirc;u chuẩn về vật liệu xanh, nhưng hiện tại vẫn c&ograve;n thiếu c&aacute;c quy định cụ thể về việc đ&aacute;nh gi&aacute; v&agrave; quản l&yacute; chất lượng của vật liệu n&agrave;y, điều n&agrave;y dẫn đến sự kh&oacute; khăn trong việc thực hiện v&agrave; &aacute;p dụng tr&ecirc;n diện rộng.

Thứ ba l&agrave; thiếu nhận thức v&agrave; hiểu biết về lợi &iacute;ch. Nhiều chủ đầu tư, nh&agrave; thầu v&agrave; người ti&ecirc;u d&ugrave;ng vẫn chưa nhận thức đầy đủ về c&aacute;c lợi &iacute;ch d&agrave;i hạn của vật liệu xanh như giảm ti&ecirc;u hao năng lượng, cải thiện chất lượng kh&ocirc;ng kh&iacute; trong nh&agrave; hay giảm thiểu t&aacute;c động đến m&ocirc;i trường

Cuối c&ugrave;ng l&agrave; thiếu nguồn cung vật liệu xanh trong nước. Nguồn cung vật liệu xanh trong nước c&ograve;n hạn chế, dẫn đến việc phụ thuộc v&agrave;o nhập khẩu, g&acirc;y tăng chi ph&iacute; v&agrave; thời gian thi c&ocirc;ng.

Để giải quyết c&aacute;c vướng mắc n&agrave;y, Tiến sĩ L&ecirc; Hữu Thăng, giảng vi&ecirc;n Khoa kỹ thuật v&agrave; quản l&yacute; x&acirc;y dựng, Đại học bang California Northridge tại Mỹ, cho rằng Việt Nam cần tăng cường khuyến kh&iacute;ch đầu tư tư nh&acirc;n th&ocirc;ng qua c&aacute;c ưu đ&atilde;i t&agrave;i ch&iacute;nh.

&Ocirc;ng Thăng cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh hợp t&aacute;c quốc tế với Ng&acirc;n h&agrave;ng Thế giới (World Bank), Ng&acirc;n h&agrave;ng ph&aacute;t triển ch&acirc;u &Aacute; (ADB), cơ quan của Li&ecirc;n hợp quốc về định cư v&agrave; ph&aacute;t triển đ&ocirc; thị bền vững (UN-Habitat)&hellip; để tiếp cận nguồn vốn v&agrave; c&ocirc;ng nghệ. Đ&acirc;y l&agrave; những giải ph&aacute;p cấp thiết gi&uacute;p c&aacute;c m&ocirc; h&igrave;nh x&acirc;y dựng xanh, bền vững sớm đi v&agrave;o thực tiễn v&agrave; g&oacute;p phần thực hiện cam kết Net Zero của Việt Nam.

Đại diện Ph&acirc;n viện Vật liệu x&acirc;y dựng miền Nam cũng kiến nghị nước ta cần c&oacute; th&ecirc;m nhiều ch&iacute;nh s&aacute;ch đổi mới như ban h&agrave;nh quy định về tỷ lệ vật liệu x&acirc;y dựng t&aacute;i chế trong c&aacute;c dự &aacute;n ng&acirc;n s&aacute;ch nh&agrave; nước (đường, cầu, trường học, bệnh viện&hellip;). C&ugrave;ng với đ&oacute; l&agrave; thiết lập cơ chế đấu thầu đ&aacute;nh gi&aacute; vật liệu x&acirc;y dựng xanh; ph&acirc;n cấp tr&aacute;ch nhiệm r&otilde; r&agrave;ng cho c&aacute;c b&ecirc;n doanh nghiệp - nh&agrave; m&aacute;y - nh&agrave; khoa học; cũng như tăng cường hợp t&aacute;c quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực ti&ecirc;u chuẩn v&agrave; đ&aacute;nh gi&aacute; v&ograve;ng đời.

Minh Thảo

<a href="https://thesaigontimes.vn/vat-lieu-xanh-nguon-tai-nguyen-doi-dao-nhung-thi-truong-i-ach/">Link gốc</a>

Việt Nam có lợi thế gỗ, tre, rơm rạ, nhưng thị trường vật liệu xây dựng xanh vẫn chậm phát triển vì chi phí cao, thiếu chuẩn và hạn chế nhận thức.
