Thị trường chứng kho&aacute;n (TTCK) ph&aacute;i sinh bản chất l&agrave; thị trường ph&ograve;ng ngừa rủi ro cho hoạt động đầu tư tr&ecirc;n c&aacute;c mảng thị trường kh&aacute;c. Tr&ecirc;n thế giới, TTCK ph&aacute;i sinh ng&agrave;y c&agrave;ng ph&aacute;t huy vai tr&ograve; l&agrave; giải ph&aacute;p hữu hiệu để giữ ch&acirc;n nh&agrave; đầu tư, tr&aacute;nh t&igrave;nh trạng nh&agrave; đầu tư th&aacute;o chạy khi thị trường cơ sở sụt giảm, m&agrave; kh&ocirc;ng phải h&uacute;t nguồn tiền của thị trường cơ sở.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20221210/images/A%cc%89nh%20chu%cc%a3p%20ma%cc%80n%20hi%cc%80nh%202022-12-10%20135547.png" style="height:342px; width:520px">

Tr&ecirc;n thế giới, phần lớn c&aacute;c nước c&oacute; thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh ph&aacute;t triển đều ưu ti&ecirc;n x&acirc;y dựng v&agrave; ph&aacute;t triển TTCK ph&aacute;i sinh như một cấu phần kh&ocirc;ng thể thiếu trong cấu tr&uacute;c thị trường tổng thể. TTCK ph&aacute;i sinh bản chất l&agrave; thị trường ph&ograve;ng ngừa rủi ro cho hoạt động đầu tư tr&ecirc;n c&aacute;c mảng thị trường kh&aacute;c, bao gồm cả TTCK cơ sở cũng như thị trường h&agrave;ng h&oacute;a. Theo đ&oacute;, nh&agrave; đầu tư c&oacute; nhiều cơ hội v&agrave; nhiều ph&acirc;n kh&uacute;c thị trường để đa dạng h&oacute;a d&ograve;ng tiền đầu tư v&agrave; giảm thiểu rủi ro.

Theo c&aacute;c chuy&ecirc;n gia chứng kho&aacute;n, cơ chế ph&ograve;ng ngừa rủi ro của TTCK ph&aacute;i sinh l&agrave; khi lo ngại gi&aacute; thị trường của t&agrave;i sản cơ sở bị biến động mạnh, c&aacute;c nh&agrave; đầu tư sẽ mở c&aacute;c vị thế mua/b&aacute;n sản phẩm ph&aacute;i sinh để ph&ograve;ng ngừa rủi ro. Khi gi&aacute; tr&ecirc;n thị trường cơ sở sụt giảm, thay v&igrave; b&aacute;n t&agrave;i sản cơ sở để cắt lỗ, nh&agrave; đầu tư sẽ đ&oacute;ng c&aacute;c vị thế b&aacute;n tr&ecirc;n TTCK ph&aacute;i sinh để hiện thực h&oacute;a lợi nhuận, b&ugrave; đắp cho phần gi&aacute; trị thiệt hại của danh mục t&agrave;i sản cơ sở với chi ph&iacute; thấp, gi&uacute;p bảo vệ t&agrave;i sản của nh&agrave; đầu tư, giảm &aacute;p lực b&aacute;n th&aacute;o tr&ecirc;n thị trường cơ sở.

TTCK ph&aacute;i sinh cho ph&eacute;p nh&agrave; đầu tư c&oacute; thể t&igrave;m kiếm lợi nhuận dựa v&agrave;o biến động gi&aacute; qua hoạt động mở, đ&oacute;ng vị thế li&ecirc;n tục ngay trong phi&ecirc;n, hạch to&aacute;n b&ugrave; trừ theo thời gian thực v&agrave; b&ugrave; trừ thanh to&aacute;n ngay trong ng&agrave;y (marking to market). Đặc biệt, TTCK ph&aacute;i sinh cho ph&eacute;p giao dịch 2 chiều gi&uacute;p nh&agrave; đầu tư kiếm lợi nhuận ngay cả khi thị trường cơ sở giảm. Ngo&agrave;i ra, trong chiến lược giao dịch tr&ecirc;n TTCK ph&aacute;i sinh, c&aacute;c CTCK c&ograve;n thực hiện nghiệp vụ kinh doanh ch&ecirc;ch lệch gi&aacute; giữa 2 thị trường cơ sở v&agrave; ph&aacute;i sinh (arbitrage).

V&igrave; vậy, đối với c&aacute;c nh&agrave; đầu tư ngắn hạn, khi thị trường cơ sở trong xu hướng giảm ngắn hạn hay trung hạn, thậm ch&iacute; giảm d&agrave;i hạn, khả năng kiếm được lợi nhuận ngắn hạn tr&ecirc;n thị trường cơ sở l&agrave; rất kh&oacute; khăn. Thay v&agrave;o đ&oacute;, nh&agrave; đầu tư sẽ t&igrave;m kiếm lợi nhuận từ TTCK ph&aacute;i sinh.

C&oacute; thể n&oacute;i, khi thị trường cơ sở sụt giảm, cơ hội kiếm lợi nhuận ngắn hạn l&agrave; thấp, sẽ k&iacute;ch th&iacute;ch tất cả c&aacute;c th&agrave;nh phần nh&agrave; đầu tư tr&ecirc;n TTCK ph&aacute;i sinh (ph&ograve;ng vệ rủi ro - hedging; đầu cơ rủi ro - speculating; ch&ecirc;nh lệch gi&aacute; - arbitrage) t&iacute;ch cực tham gia giao dịch tr&ecirc;n thị trường n&agrave;y hơn, v&agrave; thanh khoản tăng đột biến như một hệ quả tất yếu.

Theo quy luật thị trường, ở đ&acirc;u c&oacute; cơ hội sinh lời th&igrave; ở đ&oacute; thu h&uacute;t d&ograve;ng tiền đầu tư. Điều đ&oacute; giải th&iacute;ch tại sao thanh khoản của TTCK ph&aacute;i sinh th&ocirc;ng thường sẽ tăng rất mạnh trong c&aacute;c giai đoạn thị trường cơ sở biến động mạnh, bất kể theo chiều tăng hay giảm. TTCK ph&aacute;i sinh ng&agrave;y c&agrave;ng ph&aacute;t huy vai tr&ograve; l&agrave; giải ph&aacute;p hữu hiệu để giữ ch&acirc;n nh&agrave; đầu tư, tr&aacute;nh t&igrave;nh trạng nh&agrave; đầu tư th&aacute;o chạy khi thị trường cơ sở sụt giảm, m&agrave; kh&ocirc;ng phải h&uacute;t nguồn tiền của thị trường cơ sở.

Tại Việt Nam, sự ra đời của TTCK ph&aacute;i sinh v&agrave;o năm 2017 l&agrave; một bước tiến quan trọng gi&uacute;p ho&agrave;n thiện cấu tr&uacute;c TTCK. Sau hơn 5 năm hoạt động, thị trường thu h&uacute;t sự tham gia ng&agrave;y c&agrave;ng t&iacute;ch cực của c&aacute;c nh&agrave; đầu tư.

Số liệu của Sở Giao dịch Chứng kho&aacute;n H&agrave; Nội cho thấy, t&iacute;nh đến hết th&aacute;ng 11/2022, số lượng t&agrave;i khoản giao dịch ph&aacute;i sinh đạt hơn 1,15 triệu t&agrave;i khoản. Khối lượng hợp đồng mở (OI) của Hợp đồng tương lai VN30 từ 8.077 hợp đồng tại thời điểm cuối năm 2017 đ&atilde; tăng l&ecirc;n 49.170 hợp đồng v&agrave;o cuối th&aacute;ng 10/2022. Giao dịch của nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i trong 10 th&aacute;ng đầu năm 2022 cũng tăng mạnh chiếm 1,9% của to&agrave;n thị trường so với con số 0,1% của năm 2017...

C&oacute; thể n&oacute;i, trong năm 2022, thị trường cơ sở c&oacute; nhiều biến động do điều kiện kinh tế vĩ m&ocirc;, t&igrave;nh h&igrave;nh Việt Nam v&agrave; thế giới, TTCK ph&aacute;i sinh đ&atilde; ph&aacute;t huy vai tr&ograve; t&iacute;ch cực, l&agrave; một k&ecirc;nh đầu tư mới cho thị trường, gi&uacute;p nh&agrave; đầu tư đa dạng h&oacute;a d&ograve;ng tiền đầu tư, giảm thiểu rủi ro v&agrave; nắm bắt cơ hội sinh lời.

Theo c&aacute;c chuy&ecirc;n gia chứng kho&aacute;n, sự ph&aacute;t triển quy m&ocirc; thị trường ph&aacute;i sinh, mức độ chuy&ecirc;n nghiệp của nh&agrave; đầu tư ch&iacute;nh l&agrave; một trong những yếu tố quan trọng để c&aacute;c tổ chức quốc tế xem x&eacute;t việc n&acirc;ng hạng TTCK Việt Nam tiến tới trở th&agrave;nh thị trường mới nổi.

<a href="https://tapchitaichinh.vn/vai-tro-cua-thi-truong-chung-khoan-phai-sinh-trong-cau-truc-thi-truong-tai-chinh.html?fbclid=IwAR3GSHmk1tlRE2MxD5PpSQo6LZ9RVjmxr-QtEWmlf3gRSrNe3YiKmspIhDI">T&ugrave;ng Anh&nbsp;</a>

Thị trường chứng khoán (TTCK) phái sinh bản chất là thị trường phòng ngừa rủi ro cho hoạt động đầu tư trên các mảng thị trường khác. Trên thế giới, TTCK phái sinh ngày càng phát huy vai trò là giải pháp hữu hiệu để giữ chân nhà đầu tư, tránh tình trạng nhà đầu tư tháo chạy khi thị trường cơ sở sụt giảm, mà không phải hút nguồn tiền của thị trường cơ sở.

Thị trường chứng kho&aacute;n (TTCK) ph&aacute;i sinh bản chất l&agrave; thị trường ph&ograve;ng ngừa rủi ro cho hoạt động đầu tư tr&ecirc;n c&aacute;c mảng thị trường kh&aacute;c. Tr&ecirc;n thế giới, TTCK ph&aacute;i sinh ng&agrave;y c&agrave;ng ph&aacute;t huy vai tr&ograve; l&agrave; giải ph&aacute;p hữu hiệu để giữ ch&acirc;n nh&agrave; đầu tư, tr&aacute;nh t&igrave;nh trạng nh&agrave; đầu tư th&aacute;o chạy khi thị trường cơ sở sụt giảm, m&agrave; kh&ocirc;ng phải h&uacute;t nguồn tiền của thị trường cơ sở.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20221210/images/A%cc%89nh%20chu%cc%a3p%20ma%cc%80n%20hi%cc%80nh%202022-12-10%20135547.png" style="height:342px; width:520px" />

Tr&ecirc;n thế giới, phần lớn c&aacute;c nước c&oacute; thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh ph&aacute;t triển đều ưu ti&ecirc;n x&acirc;y dựng v&agrave; ph&aacute;t triển TTCK ph&aacute;i sinh như một cấu phần kh&ocirc;ng thể thiếu trong cấu tr&uacute;c thị trường tổng thể. TTCK ph&aacute;i sinh bản chất l&agrave; thị trường ph&ograve;ng ngừa rủi ro cho hoạt động đầu tư tr&ecirc;n c&aacute;c mảng thị trường kh&aacute;c, bao gồm cả TTCK cơ sở cũng như thị trường h&agrave;ng h&oacute;a. Theo đ&oacute;, nh&agrave; đầu tư c&oacute; nhiều cơ hội v&agrave; nhiều ph&acirc;n kh&uacute;c thị trường để đa dạng h&oacute;a d&ograve;ng tiền đầu tư v&agrave; giảm thiểu rủi ro.

Theo c&aacute;c chuy&ecirc;n gia chứng kho&aacute;n, cơ chế ph&ograve;ng ngừa rủi ro của TTCK ph&aacute;i sinh l&agrave; khi lo ngại gi&aacute; thị trường của t&agrave;i sản cơ sở bị biến động mạnh, c&aacute;c nh&agrave; đầu tư sẽ mở c&aacute;c vị thế mua/b&aacute;n sản phẩm ph&aacute;i sinh để ph&ograve;ng ngừa rủi ro. Khi gi&aacute; tr&ecirc;n thị trường cơ sở sụt giảm, thay v&igrave; b&aacute;n t&agrave;i sản cơ sở để cắt lỗ, nh&agrave; đầu tư sẽ đ&oacute;ng c&aacute;c vị thế b&aacute;n tr&ecirc;n TTCK ph&aacute;i sinh để hiện thực h&oacute;a lợi nhuận, b&ugrave; đắp cho phần gi&aacute; trị thiệt hại của danh mục t&agrave;i sản cơ sở với chi ph&iacute; thấp, gi&uacute;p bảo vệ t&agrave;i sản của nh&agrave; đầu tư, giảm &aacute;p lực b&aacute;n th&aacute;o tr&ecirc;n thị trường cơ sở.

TTCK ph&aacute;i sinh cho ph&eacute;p nh&agrave; đầu tư c&oacute; thể t&igrave;m kiếm lợi nhuận dựa v&agrave;o biến động gi&aacute; qua hoạt động mở, đ&oacute;ng vị thế li&ecirc;n tục ngay trong phi&ecirc;n, hạch to&aacute;n b&ugrave; trừ theo thời gian thực v&agrave; b&ugrave; trừ thanh to&aacute;n ngay trong ng&agrave;y (marking to market). Đặc biệt, TTCK ph&aacute;i sinh cho ph&eacute;p giao dịch 2 chiều gi&uacute;p nh&agrave; đầu tư kiếm lợi nhuận ngay cả khi thị trường cơ sở giảm. Ngo&agrave;i ra, trong chiến lược giao dịch tr&ecirc;n TTCK ph&aacute;i sinh, c&aacute;c CTCK c&ograve;n thực hiện nghiệp vụ kinh doanh ch&ecirc;ch lệch gi&aacute; giữa 2 thị trường cơ sở v&agrave; ph&aacute;i sinh (arbitrage).

V&igrave; vậy, đối với c&aacute;c nh&agrave; đầu tư ngắn hạn, khi thị trường cơ sở trong xu hướng giảm ngắn hạn hay trung hạn, thậm ch&iacute; giảm d&agrave;i hạn, khả năng kiếm được lợi nhuận ngắn hạn tr&ecirc;n thị trường cơ sở l&agrave; rất kh&oacute; khăn. Thay v&agrave;o đ&oacute;, nh&agrave; đầu tư sẽ t&igrave;m kiếm lợi nhuận từ TTCK ph&aacute;i sinh.

C&oacute; thể n&oacute;i, khi thị trường cơ sở sụt giảm, cơ hội kiếm lợi nhuận ngắn hạn l&agrave; thấp, sẽ k&iacute;ch th&iacute;ch tất cả c&aacute;c th&agrave;nh phần nh&agrave; đầu tư tr&ecirc;n TTCK ph&aacute;i sinh (ph&ograve;ng vệ rủi ro - hedging; đầu cơ rủi ro - speculating; ch&ecirc;nh lệch gi&aacute; - arbitrage) t&iacute;ch cực tham gia giao dịch tr&ecirc;n thị trường n&agrave;y hơn, v&agrave; thanh khoản tăng đột biến như một hệ quả tất yếu.

Theo quy luật thị trường, ở đ&acirc;u c&oacute; cơ hội sinh lời th&igrave; ở đ&oacute; thu h&uacute;t d&ograve;ng tiền đầu tư. Điều đ&oacute; giải th&iacute;ch tại sao thanh khoản của TTCK ph&aacute;i sinh th&ocirc;ng thường sẽ tăng rất mạnh trong c&aacute;c giai đoạn thị trường cơ sở biến động mạnh, bất kể theo chiều tăng hay giảm. TTCK ph&aacute;i sinh ng&agrave;y c&agrave;ng ph&aacute;t huy vai tr&ograve; l&agrave; giải ph&aacute;p hữu hiệu để giữ ch&acirc;n nh&agrave; đầu tư, tr&aacute;nh t&igrave;nh trạng nh&agrave; đầu tư th&aacute;o chạy khi thị trường cơ sở sụt giảm, m&agrave; kh&ocirc;ng phải h&uacute;t nguồn tiền của thị trường cơ sở.

Tại Việt Nam, sự ra đời của TTCK ph&aacute;i sinh v&agrave;o năm 2017 l&agrave; một bước tiến quan trọng gi&uacute;p ho&agrave;n thiện cấu tr&uacute;c TTCK. Sau hơn 5 năm hoạt động, thị trường thu h&uacute;t sự tham gia ng&agrave;y c&agrave;ng t&iacute;ch cực của c&aacute;c nh&agrave; đầu tư.

Số liệu của Sở Giao dịch Chứng kho&aacute;n H&agrave; Nội cho thấy, t&iacute;nh đến hết th&aacute;ng 11/2022, số lượng t&agrave;i khoản giao dịch ph&aacute;i sinh đạt hơn 1,15 triệu t&agrave;i khoản. Khối lượng hợp đồng mở (OI) của Hợp đồng tương lai VN30 từ 8.077 hợp đồng tại thời điểm cuối năm 2017 đ&atilde; tăng l&ecirc;n 49.170 hợp đồng v&agrave;o cuối th&aacute;ng 10/2022. Giao dịch của nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i trong 10 th&aacute;ng đầu năm 2022 cũng tăng mạnh chiếm 1,9% của to&agrave;n thị trường so với con số 0,1% của năm 2017...

C&oacute; thể n&oacute;i, trong năm 2022, thị trường cơ sở c&oacute; nhiều biến động do điều kiện kinh tế vĩ m&ocirc;, t&igrave;nh h&igrave;nh Việt Nam v&agrave; thế giới, TTCK ph&aacute;i sinh đ&atilde; ph&aacute;t huy vai tr&ograve; t&iacute;ch cực, l&agrave; một k&ecirc;nh đầu tư mới cho thị trường, gi&uacute;p nh&agrave; đầu tư đa dạng h&oacute;a d&ograve;ng tiền đầu tư, giảm thiểu rủi ro v&agrave; nắm bắt cơ hội sinh lời.

Theo c&aacute;c chuy&ecirc;n gia chứng kho&aacute;n, sự ph&aacute;t triển quy m&ocirc; thị trường ph&aacute;i sinh, mức độ chuy&ecirc;n nghiệp của nh&agrave; đầu tư ch&iacute;nh l&agrave; một trong những yếu tố quan trọng để c&aacute;c tổ chức quốc tế xem x&eacute;t việc n&acirc;ng hạng TTCK Việt Nam tiến tới trở th&agrave;nh thị trường mới nổi.

<a href="https://tapchitaichinh.vn/vai-tro-cua-thi-truong-chung-khoan-phai-sinh-trong-cau-truc-thi-truong-tai-chinh.html?fbclid=IwAR3GSHmk1tlRE2MxD5PpSQo6LZ9RVjmxr-QtEWmlf3gRSrNe3YiKmspIhDI">T&ugrave;ng Anh&nbsp;</a>