<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cover-web-p-emag.jpg" style="height:480px; width:607px" />

Đ&aacute;nh gi&aacute; cao sự vươn l&ecirc;n của khu vực tư nh&acirc;n trong việc đ&oacute;ng g&oacute;p v&agrave;o ng&acirc;n s&aacute;ch Nh&agrave; nước, tuy nhi&ecirc;n, chuy&ecirc;n gia vẫn lưu &yacute; rằng, bức tranh ng&acirc;n s&aacute;ch hiện nay vẫn c&ograve;n phụ thuộc lớn v&agrave;o thu từ t&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt.

TS. Nguyễn Văn Phụng, nguy&ecirc;n Vụ trưởng Vụ Quản l&yacute; Thuế Doanh nghiệp Lớn, Tổng Cục Thuế (nay l&agrave; Chi cục Thuế doanh nghiệp lớn, Cục Thuế) nhấn mạnh: để tạo ra nguồn thu ng&acirc;n s&aacute;ch nh&agrave; nước bền vững, c&aacute;i gốc phải đi từ sản xuất kinh doanh, phải dựa v&agrave;o sự ph&aacute;t triển của doanh nghiệp.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cafe-web-06.jpg" style="height:134px; width:600px" />

Quan s&aacute;t danh s&aacute;ch c&aacute;c doanh nghiệp nộp ng&acirc;n s&aacute;ch lớn nhất Việt Nam năm 2024 trong CafeF Lists, &ocirc;ng đ&aacute;nh gi&aacute; c&oacute; điểm g&igrave; c&oacute; g&igrave; đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute; so với năm trước?

Trước hết, t&ocirc;i đ&aacute;nh gi&aacute; cao nỗ lực của đội ngũ CafeF Lists, trong việc thu thập th&ocirc;ng tin về đ&oacute;ng g&oacute;p của c&aacute;c doanh nghiệp v&agrave;o ng&acirc;n s&aacute;ch, qua đ&oacute; phản &aacute;nh kh&aacute; đầy đủ bức tranh kinh tế cũng như thực trạng hoạt động của c&aacute;c doanh nghiệp.

Phải n&oacute;i, năm 2024 l&agrave; một năm nhiều biến động, cả ở trong nước v&agrave; tr&ecirc;n thế giới, về kinh tế, ch&iacute;nh trị, ảnh hưởng đến hoạt động doanh nghiệp v&agrave; qua đ&oacute; t&aacute;c động đến thu ng&acirc;n s&aacute;ch.

Nh&igrave;n s&acirc;u v&agrave;o bức tranh ng&acirc;n s&aacute;ch, c&oacute; thể thấy chủ yếu nguồn thu vẫn dựa nhiều v&agrave;o bất động sản, v&agrave;o thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt.

Về bất động sản, ch&uacute;ng ta đang đẩy mạnh c&ocirc;ng nghiệp h&oacute;a, đ&ocirc; thị h&oacute;a, k&eacute;o theo khoản thu về đất, tuy nhi&ecirc;n, khoản thu n&agrave;y chỉ ph&aacute;t sinh một lần. T&ocirc;i đ&atilde; từng n&oacute;i c&aacute;ch đ&acirc;y 8 năm, ch&uacute;ng ta đang b&aacute;n đất đi ăn, ăn hết phần của con ch&aacute;u. C&acirc;u n&oacute;i đ&oacute; đến h&ocirc;m nay vẫn thể hiện trong bức tranh của năm 2024.

Thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt, đ&aacute;nh v&agrave;o h&agrave;ng ti&ecirc;u d&ugrave;ng của người c&oacute; thu nhập cao, cũng như những mặt h&agrave;ng nh&agrave; nước đang định hướng việc ti&ecirc;u d&ugrave;ng c&oacute; mức độ: bia, rượu, thuốc l&aacute;&hellip;

Như vậy l&agrave; chưa thực sự bền vững cả trong trung v&agrave; d&agrave;i hạn. Thu ng&acirc;n s&aacute;ch nh&agrave; nước bền vững, c&aacute;i gốc phải đi từ sản xuất kinh doanh, phải dựa v&agrave;o sự ph&aacute;t triển của doanh nghiệp.

Đ&uacute;ng như &ocirc;ng nhận định, c&oacute; thể thấy top những doanh nghiệp c&oacute; số thu lớn nhất đều nằm trong nh&oacute;m bất động sản/&ocirc; t&ocirc;. Trong khi đ&oacute;, ch&uacute;ng ta đang mong muốn ph&aacute;t triển nền kinh tế dựa tr&ecirc;n c&ocirc;ng nghệ, th&igrave; nhưng doanh nghiệp trong lĩnh vực n&agrave;y vẫn c&ograve;n kh&aacute; vắng b&oacute;ng trong top nộp ng&acirc;n s&aacute;ch. Theo &ocirc;ng, vấn đề nằm ở đ&acirc;u?

Vấn đề ở đ&acirc;y, theo t&ocirc;i, c&aacute;c doanh nghiệp c&ocirc;ng nghệ của ch&uacute;ng ta hoạt động chủ yếu vẫn l&agrave; gia c&ocirc;ng. Ch&uacute;ng ta mới chỉ c&oacute; tr&iacute; tuệ của con người chứ chưa c&oacute; những sản phẩm chủ lực.

Trong lĩnh vực c&ocirc;ng nghệ, ch&uacute;ng ta mới chỉ l&agrave;m được phần mềm th&ocirc;i, phần cứng ch&uacute;ng ta chưa l&agrave;m được nhiều v&agrave; đặc biệt l&agrave; b&aacute;n dẫn. B&aacute;n dẫn l&agrave; đầu v&agrave;o chủ chốt cho c&aacute;c sản phẩm c&ocirc;ng nghệ v&agrave; ch&uacute;ng ta chưa l&agrave;m được.

Chỉ khi n&agrave;o ch&uacute;ng ta nhận được sự chuyển giao c&ocirc;ng nghệ, l&agrave;m chủ c&ocirc;ng nghệ, cũng như l&agrave;m chủ hoạt động sản xuất, đảm nhiệm được những cấu phần tạo ra gi&aacute; trị gia tăng lớn trong c&ocirc;ng nghệ, th&igrave; lĩnh vực n&agrave;y mới c&oacute; thể tăng được sức mạnh trong đ&oacute;ng g&oacute;p ng&acirc;n s&aacute;ch Nh&agrave; nước

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cafe-web-08.jpg" style="height:511px; width:600px" />

D&ugrave; vậy, theo t&ocirc;i được biết, những c&aacute; nh&acirc;n l&agrave;m việc trong lĩnh vực c&ocirc;ng nghệ c&oacute; đ&oacute;ng g&oacute;p kh&aacute; cao trong ng&acirc;n s&aacute;ch Nh&agrave; nước th&ocirc;ng qua Thuế thu nhập c&aacute; nh&acirc;n, đ&oacute; l&agrave; điều ch&uacute;ng ta kh&ocirc;ng thể phủ nhận.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cafe-web-09.jpg" style="height:137px; width:600px" />

Khi so s&aacute;nh số nộp ng&acirc;n s&aacute;ch giữa c&aacute;c khu vực kinh tế nh&agrave; nước, tư nh&acirc;n v&agrave; FDI, &ocirc;ng thấy c&oacute; sự ch&ecirc;nh lệch n&agrave;o đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;?

Phải thấy rằng, hiện vẫn c&oacute; sự kh&ocirc;ng tương quan giữa gi&aacute; trị đ&oacute;ng g&oacute;p tổng sản phẩm x&atilde; hội với đ&oacute;ng g&oacute;p thu ng&acirc;n s&aacute;ch. Nếu so s&aacute;nh giữa số thu ng&acirc;n s&aacute;ch so với GDP tạo ra từ khu vực, t&ocirc;i cho rằng khu vực doanh nghiệp nh&agrave; nước vẫn l&agrave; kh&aacute; hơn cả, sau đ&oacute; mới đến khu vực kinh tế tư nh&acirc;n v&agrave; đến khu vực kinh tế đầu tư nước ngo&agrave;i.

Trước hết, kh&ocirc;ng thể kh&ocirc;ng kể đến vai tr&ograve; của khu vực kinh tế Nh&agrave; nước. Bởi họ đang g&aacute;nh v&aacute;c những việc m&agrave; khu vực kinh tế tư nh&acirc;n kh&ocirc;ng l&agrave;m. C&oacute; những khoản lỗ m&agrave; doanh nghiệp Nh&agrave; nước, v&iacute; dụ như trong ng&agrave;nh năng lượng, đang phải g&aacute;nh chịu v&igrave; sự ph&aacute;t triển chung của nền kinh tế, để tạo ra sức bật cho khu vực tư nh&acirc;n.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cafe-web-10.jpg" style="height:338px; width:600px" />

Trong danh s&aacute;ch n&agrave;y, cũng phải n&oacute;i, Viettel - một doanh nghiệp nh&agrave; nước - l&agrave; một trong những đơn vị t&ocirc;i c&oacute; độ tin tưởng rất cao. Xứng đ&aacute;ng trong một trong những doanh nghiệp l&agrave; người con của nh&acirc;n d&acirc;n, từ nh&acirc;n d&acirc;n m&agrave; ra, v&igrave; nh&acirc;n d&acirc;n m&agrave; phục vụ.

Với khu vực tư nh&acirc;n, Danh s&aacute;ch PRIVATE 100 cho thấy đ&oacute;ng g&oacute;p của c&aacute;c doanh nghiệp tư nh&acirc;n trong năm 2024 c&oacute; thay đổi đ&aacute;ng kể so với năm trước, kể cả về số lượng v&agrave; cơ cấu, cho thấy khu vực tư nh&acirc;n đ&atilde; c&oacute; sự vươn l&ecirc;n, phản &aacute;nh đ&uacute;ng thực trạng nền kinh tế Việt Nam năm qua, v&igrave; gốc g&aacute;c của thu ng&acirc;n s&aacute;ch phải đến từ hoạt động kinh tế của khối n&agrave;y.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cafe-web-11.jpg" style="height:389px; width:600px" />

C&ograve;n với khu vực FDI, ch&uacute;ng ta thấy những con số đ&atilde; thể hiện, nguồn thu đến từ khu vực n&agrave;y sự chưa thực sự bền vững. Bởi những doanh nghiệp đầu tư nước ngo&agrave;i nộp ng&acirc;n s&aacute;ch lớn l&agrave; c&aacute;c doanh nghiệp ng&agrave;nh bia, hay c&aacute;c doanh nghiệp sản xuất &ocirc; t&ocirc;.

Đ&aacute;ng lưu &yacute;, số thu của doanh nghiệp ng&agrave;nh bia, chủ yếu đến từ thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt. Tất nhi&ecirc;n, cũng phải cảm ơn c&aacute;c doanh nghiệp đ&atilde; tạo ra sản phẩm th&igrave; ch&uacute;ng ta mới thu được thuế. Nhưng cần lưu &yacute;, thuế ti&ecirc;u chủ đặc biệt lại l&agrave; thuế do người ti&ecirc;u d&ugrave;ng chịu. Trong khi ch&uacute;ng ta vẫn kỳ vọng khu vực đầu tư nước ngo&agrave;i sẽ c&oacute; đ&oacute;ng g&oacute;p nhiều hơn.

Mức thu của họ vừa qua, t&ocirc;i thấy c&ograve;n tương đối thấp. Về ch&iacute;nh s&aacute;ch, ch&uacute;ng ta ưu đ&atilde;i cho đầu tư nước ngo&agrave;i trong một thời gian kh&aacute; d&agrave;i với mức thuế suất hấp dẫn cũng như những điều kiện thuận lợi d&agrave;nh cho họ, nhưng ch&uacute;ng ta chưa thực sự nhận được sự chuyển giao c&ocirc;ng nghệ từ khối n&agrave;y.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cafe-web-12.jpg" style="height:518px; width:600px" />

Hiện nay, đối với khối doanh nghiệp đầu tư nước ngo&agrave;i, doanh thu c&oacute; vẻ lớn, tổng gi&aacute; trị sản phẩm x&atilde; hội c&oacute; vẻ lớn, nhưng gi&aacute; trị gia tăng được tạo ra từ đ&oacute; - thể hiện sự đ&oacute;ng g&oacute;p của doanh nghiệp - lại chưa được như kỳ vọng.

Dẫu sao, ch&uacute;ng ta cũng kh&ocirc;ng thể qu&ecirc;n, nếu như kh&ocirc;ng c&oacute; sự ph&aacute;t triển của khu vực đầu tư nước ngo&agrave;i trong 30 năm qua, ch&uacute;ng ta cũng sẽ kh&ocirc;ng c&oacute; được đội ngũ kinh tế tư nh&acirc;n như ng&agrave;y h&ocirc;m nay. C&aacute;c doanh nghiệp nước ngo&agrave;i, vừa hợp t&aacute;c với những doanh nghiệp Việt Nam đ&oacute;ng vai tr&ograve; l&agrave; nh&agrave; cung cấp, đồng thời cũng gi&uacute;p doanh nghiệp, doanh nh&acirc;n của ch&uacute;ng ta c&oacute; c&aacute;ch nh&igrave;n kh&aacute;c về nền sản xuất. Ch&uacute;ng ta c&oacute; được những nh&agrave; m&aacute;y xanh, sạch, đẹp, c&ocirc;ng nghệ hiện đại cũng l&agrave; do họ đ&atilde; g&oacute;p phần thay đổi tầm nh&igrave;n, c&aacute;ch nh&igrave;n của doanh nh&acirc;n Việt Nam, khi mạnh dạn &aacute;p dụng c&ocirc;ng nghệ mới, mạnh dạn đổi mới c&ocirc;ng nghệ, mạnh dạn đẩy mạnh tư động h&oacute;a v&agrave; hiện nay l&agrave; chuyển đổi số.

Để gia tăng đ&oacute;ng g&oacute;p của khu vực đầu tư nước ngo&agrave;i, t&ocirc;i cho rằng, thời gian tới, Ch&iacute;nh phủ cần c&oacute; ch&iacute;nh s&aacute;ch để khuyến kh&iacute;ch, tạo cơ hội cho doanh nghiệp ch&uacute;ng ta tham gia v&agrave;o chuỗi cung ứng to&agrave;n cầu. Ngo&agrave;i việc th&uacute;c đẩy chuyển giao c&ocirc;ng nghệ, ch&uacute;ng ta cũng cần c&oacute; cơ chế t&agrave;i ch&iacute;nh ph&ugrave; hợp để hỗ trợ doanh nghiệp c&oacute; l&agrave;m được.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cafe-web-13.jpg" style="height:133px; width:600px" />

Hiện nay, nhiều &yacute; kiến cho rằng, bối cảnh biến động của kinh tế to&agrave;n cầu v&agrave; cả trong nước đang khu vực kinh tế tư nh&acirc;n gặp kh&oacute; khăn rất lớn v&agrave; cần hỗ trợ từ ph&iacute;a Ch&iacute;nh phủ, một trong những biện ph&aacute;p quan trọng l&agrave; ho&atilde;n, giảm thuế, ph&iacute;. Từ g&oacute;c nh&igrave;n của &ocirc;ng, l&agrave;m sao c&acirc;n bằng giữa c&aacute;c biện ph&aacute;p hỗ trợ n&agrave;y để doanh nghiệp duy tr&igrave; d&ograve;ng tiền v&agrave; việc đảm bảo nguồn Cacthu ng&acirc;n s&aacute;ch?

Ch&uacute;ng ta phải đi song song cả 2 việc. Một mặt l&agrave; vừa tạo điều kiện tốt cho doanh nghiệp, nhưng một mặt ch&uacute;ng ta phải duy tr&igrave; nguồn thu ng&acirc;n s&aacute;ch Nh&agrave; nước, bởi c&oacute; nguồn thu ng&acirc;n s&aacute;ch Nh&agrave; nước th&igrave; ch&uacute;ng ta mới c&oacute; tiền để đầu tư trở lại cho nền kinh tế.

Thời gian vừa qua, ch&uacute;ng ta thấy l&agrave; c&oacute; nhiều luật mới để tạo điều kiện cho doanh nghiệp. Nhưng nh&igrave;n kỹ lại, đ&acirc;u đ&oacute; t&ocirc;i vẫn thấy c&oacute; những quan điểm chưa thực sự l&agrave; mạnh lạc. (thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt)

Mặt kh&aacute;c, d&ugrave; hiện nay ch&uacute;ng đ&atilde; c&oacute; nhiều tiến bộ trong quản l&yacute; thuế, nhưng c&oacute; lẽ vẫn c&ograve;n phải cố gắng rất nhiều trong việc chống lại c&aacute;c h&agrave;nh vi gian lận.

Vừa qua ch&uacute;ng ta đ&atilde; tham gia chương tr&igrave;nh thuế tối thiểu to&agrave;n cầu. Ch&iacute;nh s&aacute;ch ưu đ&atilde;i thuế của ch&uacute;ng ta nằm sẽ phải tu&acirc;n thủ luật chơi chung, trong khu&ocirc;n khổ thuế tối thiểu to&agrave;n cầu.

Hiện nay, Ch&iacute;nh phủ cũng đ&atilde; th&agrave;nh lập c&aacute;c quỹ hỗ trợ đầu tư theo Nghị định của Ch&iacute;nh phủ sử dụng c&aacute;c nguồn thu c&oacute; được từ Thuế tối thiểu to&agrave;n cầu để đầu tư trở lại cho nền kinh tế. Nhưng ch&uacute;ng ta vẫn đang trong từng bước, vừa l&agrave;m vừa học. Kể cả thế giới cũng đang học, chứ họ cũng chưa phải đ&atilde; c&oacute; rất nhiều kinh nghiệm.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250811/images/cafe-web-14.jpg" style="height:312px; width:600px" />

Với những ch&iacute;nh s&aacute;ch rất cởi mở với doanh nghiệp, v&agrave; cả những cải c&aacute;ch được ch&uacute;ng ta thực hiện quyết liệt trong thời gian gần đ&acirc;y, &ocirc;ng kỳ vọng bức tranh thu ng&acirc;n s&aacute;ch sẽ c&oacute; thay đổi ra sao trong tương lai?

Hiện nay, Bộ Ch&iacute;nh Trị đ&atilde; ban h&agrave;nh Nghị quyết 68 về khuyến kh&iacute;ch ph&aacute;t triển kinh tế tư nh&acirc;n. Đ&acirc;y l&agrave; liều thuốc k&iacute;ch th&iacute;ch rất lớn cho cộng đồng doanh nghiệp. T&ocirc;i kỳ vọng rằng những năm tới đ&acirc;y, khi ch&uacute;ng ta c&oacute; sự ph&acirc;n bổ lại hoạt động sản xuất của c&aacute;c ng&agrave;nh nghề với luật thuế thu nhập doanh nghiệp, cũng như sắp xếp lại c&aacute;c địa phương, để c&aacute;c địa phương c&oacute; kh&ocirc;ng gian ph&aacute;t triển tốt hơn, th&igrave; hoạt động thu ng&acirc;n s&aacute;ch từ doanh nghiệp c&oacute; thể bền vững hơn, với việc tăng tỷ trọng của 3 nguồn.

Một l&agrave; thuế gi&aacute; trị gia tăng, thu từ h&agrave;ng h&oacute;a, dịch vụ m&agrave; doanh nghiệp đ&oacute; sản xuất, b&aacute;n ra. Hai l&agrave; thuế thu nhập doanh nghiệp, thể hiện hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ba l&agrave; thuế thu nhập c&aacute; nh&acirc;n của những người lao động l&agrave;m việc trong doanh nghiệp đ&oacute;. Nộp thuế thu nhập c&aacute; nh&acirc;n cao cho thấy doanh nghiệp giải quyết được nhiều c&ocirc;ng ăn việc l&agrave;m, qua đ&oacute; c&oacute; nhiều người lao động nộp thuế, cũng thể hiện người lao động trong doanh nghiệp c&oacute; năng suất lao động cao v&agrave; thu nhập tốt, sẽ đ&oacute;ng thuế nhiều hơn.

Tất nhi&ecirc;n, thay đổi cơ cấu thu ng&acirc;n s&aacute;ch Nh&agrave; nước l&agrave; việc kh&ocirc;ng thể một sớm, một chiều, hay 2-3năm, m&agrave; phải sau 5 năm, thậm ch&iacute; 10 năm ch&uacute;ng ta mới c&oacute; thể thấy sự thay đổi r&otilde; rệt.

Nhưng t&ocirc;i vẫn kỳ vọng v&agrave;o sự thay đổi trong thời gian tới, khi ch&uacute;ng ta đ&atilde; c&oacute; những thay đổi đ&aacute;ng kể trong quy hoạch ph&aacute;t hiện kinh tế x&atilde; hội, cũng như sắp tới sẽ triển khai c&aacute;c dự &aacute;n trọng điểm như đường sắt cao tốc Bắc Nam, hay c&aacute;c dự &aacute;n hạ tầng giao th&ocirc;ng kết nối v&ugrave;ng, khu vực.... Những dự &aacute;n c&oacute; sự đầu tư lớn của Nh&agrave; nước c&oacute; thể tạo ra những c&uacute; h&iacute;ch lan toả, k&eacute;o theo sự ph&aacute;t triển của c&aacute;c ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp phụ trợ, tr&ecirc;n cơ sở đ&oacute; tạo ra tăng trưởng GDP một c&aacute;ch bền vững v&agrave; tạo ra c&aacute;c nguồn thu bền vững cho ng&acirc;n s&aacute;ch nh&agrave; nước.

Cảm ơn &ocirc;ng!

B&agrave;i: Th&aacute;i Trang﻿

Ảnh: Việt H&ugrave;ng﻿

Thiết kế: Hải An﻿

<a href="https://markettimes.vn/ts-nguyen-van-phung-chi-ra-nghich-ly-tu-bang-vinh-danh-doanh-nghiep-nop-ngan-sach-lon-va-con-duong-tao-nguon-thu-ben-vung-cho-viet-nam-88336.html">Link gốc</a>

Đánh giá cao sự vươn lên của khu vực tư nhân trong việc đóng góp vào ngân sách Nhà nước, tuy nhiên, chuyên gia vẫn lưu ý rằng, bức tranh ngân sách hiện nay vẫn còn phụ thuộc lớn vào thu từ tài nguyên và thuế tiêu thụ đặc biệt.
