Quy định chống ph&aacute; rừng của Li&ecirc;n minh ch&acirc;u &Acirc;u ch&iacute;nh thức c&oacute; hiệu lực từ 31/12/2024. Điều n&agrave;y đồng nghĩa với việc chỉ những sản phẩm kh&ocirc;ng g&acirc;y ph&aacute; rừng v&agrave; hợp ph&aacute;p mới được nhập khẩu v&agrave;o thị trường EU. Doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh ch&oacute;ng th&iacute;ch ứng, c&oacute; kế hoạch tu&acirc;n thủ v&agrave; h&agrave;nh động ngay để tr&aacute;nh t&igrave;nh trạng gi&aacute;n đoạn xuất khẩu...

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240826/images/cao-su.png" style="height:401px; width:600px" />

Cao su l&agrave; một trong những mặt h&agrave;ng chịu t&aacute;c động mạnh từ quy định EUDR. Ảnh minh họa.

Th&ocirc;ng tin tại &ldquo;Chương tr&igrave;nh đ&agrave;o tạo, n&acirc;ng cao năng lực ph&aacute;t triển xuất khẩu xanh&rdquo; do Cục X&uacute;c tiến thương mại (Bộ C&ocirc;ng Thương) tổ chức mới đ&acirc;y, &ocirc;ng Ho&agrave;ng Th&agrave;nh, Quản l&yacute; chương tr&igrave;nh, Ph&aacute;i đo&agrave;n Li&ecirc;n minh ch&acirc;u &Acirc;u tại Việt Nam, cho biết quy định của EU về chuỗi cung ứng kh&ocirc;ng g&acirc;y ph&aacute; rừng v&agrave; suy tho&aacute;i rừng (EUDR) nhằm giảm thiểu nguy cơ c&aacute;c sản phẩm, chuỗi cung ứng li&ecirc;n quan đến ph&aacute; rừng, suy tho&aacute;i rừng được đưa v&agrave;o thị trường EU hoặc xuất khẩu từ thị trường EU, g&oacute;p phần giảm ph&aacute;t thải kh&iacute; nh&agrave; k&iacute;nh, giảm mất đa dạng sinh học tr&ecirc;n to&agrave;n cầu.

TH&Aacute;CH THỨC LỚN VỚI DOANH NGHIỆP VIỆT NAM

Theo đ&oacute;, từ 31/12/2024, quy định n&agrave;y bắt đầu &aacute;p dụng đối với c&aacute;c c&aacute; nh&acirc;n, tổ chức cũng như c&aacute;c cơ quan c&oacute; thẩm quyền của c&aacute;c quốc gia th&agrave;nh vi&ecirc;n EU v&agrave; th&aacute;ng 6/2025 &aacute;p dụng đối với c&aacute;c doanh nghiệp nhỏ v&agrave; vừa.

7 h&agrave;ng h&oacute;a được lựa chọn ban đầu, gồm: dầu cọ, đậu n&agrave;nh, gỗ, gia s&uacute;c, ca cao, c&agrave; ph&ecirc;, cao su v&agrave; một số sản phẩm c&oacute; nguồn gốc từ c&aacute;c h&agrave;ng h&oacute;a tr&ecirc;n. Danh s&aacute;ch c&aacute;c mặt h&agrave;ng v&agrave; sản phẩm sẽ được cập nhật thường xuy&ecirc;n.

Trong 7 nh&oacute;m mặt h&agrave;ng bị cấm nhập khẩu v&agrave;o EU nếu qu&aacute; tr&igrave;nh sản xuất g&acirc;y mất rừng, Việt Nam c&oacute; 3 nh&oacute;m h&agrave;ng bị t&aacute;c động ch&iacute;nh, đ&oacute; l&agrave; gỗ, cao su v&agrave; c&agrave; ph&ecirc;. Trong đ&oacute;, c&agrave; ph&ecirc; chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ EUDR v&igrave; chiếm 55% kim ngạch xuất khẩu, khoảng hơn 1,1 tỷ USD; tiếp đến l&agrave; mặt h&agrave;ng gỗ (636 triệu USD); cao su (252 triệu USD).

Ngo&agrave;i ra, &ocirc;ng Th&agrave;nh cho hay, c&aacute;c mặt h&agrave;ng trong lĩnh vực chăn nu&ocirc;i cũng bị ảnh hưởng bởi EUDR. Do nhu cầu ng&agrave;y c&agrave;ng tăng về thịt, sữa v&agrave; c&aacute;c sản phẩm động vật kh&aacute;c đ&ograve;i hỏi phải c&oacute; những v&ugrave;ng đất rộng lớn để chăn nu&ocirc;i, trồng c&acirc;y thức ăn... dẫn đến nạn ph&aacute; rừng tr&ecirc;n diện rộng, ph&aacute;t thải kh&iacute; nh&agrave; k&iacute;nh, &ocirc; nhiễm nguồn nước...

Chỉ ra những th&aacute;ch thức do t&aacute;c động của EUDR đến doanh nghiệp Việt Nam, &ocirc;ng Đinh Sỹ Minh Lăng, Vụ thị trường ch&acirc;u &Acirc;u - ch&acirc;u Mỹ (Bộ C&ocirc;ng Thương), cho biết đầu ti&ecirc;n l&agrave; chi ph&iacute; xuất khẩu sang EU tăng, c&oacute; khả năng g&acirc;y rủi ro cho c&aacute;c c&ocirc;ng ty vừa v&agrave; nhỏ: Thủ tục truy xuất nguồn gốc v&agrave; chứng nhận của EUDR sẽ y&ecirc;u cầu c&aacute;c c&ocirc;ng nghệ, quy tr&igrave;nh v&agrave; chi ph&iacute; h&agrave;nh ch&iacute;nh cho việc tu&acirc;n thủ.

Kế đến, h&agrave;ng h&oacute;a của Việt Nam sẽ bị cạnh tranh xuất khẩu v&agrave; mất thị phần tại EU bởi đối thủ cạnh tranh đ&atilde; sẵn s&agrave;ng cho việc tu&acirc;n thủ đầy đủ EUDR. Tiếp theo l&agrave; hạn chế năng lực truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng. Trong đ&oacute;, việc kh&oacute; x&aacute;c định v&ugrave;ng trồng hợp ph&aacute;p ảnh hưởng đến kết quả đ&aacute;nh gi&aacute; v&agrave; ph&acirc;n loại rủi ro v&ugrave;ng trồng của EU theo quốc gia, v&ugrave;ng sản xuất.

Cụ thể, với c&agrave; ph&ecirc;, 40% diện t&iacute;ch đất trồng c&agrave; ph&ecirc; tại Việt Nam đ&atilde; được cấp chứng chỉ sản xuất bền vững, vấn đề tồn tại l&agrave; diện t&iacute;ch mở rộng tr&ecirc;n nền đất rừng kể từ sau năm 2003 đến nay đ&atilde; v&agrave; sẽ chứng nhận sử dụng đất thế n&agrave;o? Với gỗ rừng trồng sản xuất, cả nước c&oacute; 3,5 triệu ha rừng sản xuất, tr&ecirc;n 60% số hộ trồng rừng đ&atilde; được nhận giấy chứng nhận sử dụng đất, diện t&iacute;ch rừng sản xuất c&oacute; chứng chỉ bền vững hiện mới đạt khoảng dưới 10% tổng diện t&iacute;ch rừng sản xuất. Diện t&iacute;ch c&acirc;y cao su tại Việt Nam hiện khoảng 918 ng&agrave;n ha, 300 ngh&igrave;n hộ tiểu điền tham gia trồng chiếm hơn 50%... th&ocirc;ng tin về t&igrave;nh trạng giấy chứng nhận sử dụng đất của hộ trồng cao su cũng l&agrave; một vấn đề nan giải.

N&oacute;i th&ecirc;m về th&aacute;ch thức thực hiện EUDR ở Việt Nam, TS. Nguyễn Trung Ki&ecirc;n, Vụ Hợp t&aacute;c quốc tế (Bộ N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; Ph&aacute;t triển n&ocirc;ng th&ocirc;n), cho rằng y&ecirc;u cầu của EUDR l&agrave; truy xuất nguồn gốc h&agrave;ng h&oacute;a nghi&ecirc;m ngặt đến tận thửa đất, l&ocirc; rừng nơi h&agrave;ng h&oacute;a đ&oacute; được sản xuất. 100% sản phẩm phải c&oacute; định vị GPS/polygon đến từng mảnh vườn. Nhưng v&ugrave;ng sản xuất Việt Nam do diện t&iacute;ch c&oacute; định vị thấp, chi ph&iacute; định vị cao, quy m&ocirc; nhỏ lẻ, manh m&uacute;n; chuỗi gi&aacute; trị phức tạp với nhiều lớp trung gian.

B&ecirc;n cạnh đ&oacute;, EUDR y&ecirc;u cầu theo d&otilde;i diễn biến mất rừng bằng c&ocirc;ng cụ viễn th&aacute;m, c&agrave; ph&ecirc; sản xuất tr&ecirc;n đất g&acirc;y mất rừng sau ng&agrave;y 31/12/2020 kh&ocirc;ng được th&ocirc;ng quan, nhưng ch&uacute;ng ta lại chưa r&otilde; về nền bản đồ rừng tham chiếu phản &aacute;nh đ&uacute;ng thực trạng v&agrave;o mốc 31/12/2020. Những v&ugrave;ng đ&atilde; chuyển sang trồng c&agrave; ph&ecirc; trước năm 2020 chưa thể hiện tr&ecirc;n nền bản đồ rừng, một số chưa tr&ugrave;ng khớp giữa bản đồ rừng v&agrave; địa ch&iacute;nh.

&ldquo;Ch&uacute;ng ta chưa c&oacute; cơ chế, biện ph&aacute;p phản hồi th&ocirc;ng tin minh bạch, hoặc biện ph&aacute;p hỗ trợ n&ocirc;ng hộ nguy cơ cao kh&ocirc;ng x&acirc;m lấn rừng v&agrave; tham gia trồng phục hồi rừng. Chưa c&oacute; đ&aacute;nh gi&aacute; tổng thể về nguy cơ x&atilde; hội v&agrave; thử nghiệm giải ph&aacute;p can thiệp&rdquo;, TS. Ki&ecirc;n n&ecirc;u thực trạng.

Mặc d&ugrave; nhiều th&aacute;ch thức, nhưng c&aacute;c chuy&ecirc;n gia cho rằng cơ hội cho doanh nghiệp cũng lớn kh&ocirc;ng k&eacute;m nếu biết tận dụng lợi &iacute;ch từ những y&ecirc;u cầu n&agrave;y. Theo &ocirc;ng Lăng, sản phẩm tu&acirc;n thủ y&ecirc;u cầu về EUDR v&agrave; c&oacute; chứng chỉ của Hội đồng quản l&yacute; rừng thế giới (FSC) sẽ l&agrave;m tăng t&iacute;nh cạnh tranh v&agrave; uy t&iacute;n của doanh nghiệp tr&ecirc;n thị trường quốc tế.

Hơn nữa, EUDR gi&uacute;p doanh nghiệp h&igrave;nh th&agrave;nh chuỗi cung ứng sản phẩm bền vững theo một chiến lược b&agrave;i bản về v&ugrave;ng trồng v&agrave; nguồn nguy&ecirc;n liệu hợp ph&aacute;p (nguồn gốc v&agrave; vị tr&iacute; đất đai, truy xuất nguồn gốc, chia sẻ th&ocirc;ng tin v&agrave; phối hợp nhận hỗ trợ của cơ quan quản l&yacute;, hiệp hội nhằm đ&aacute;p ứng tu&acirc;n thủ...), n&acirc;ng cao chất lượng sản phẩm, đ&aacute;p ứng nguồn cung v&agrave; đảm bảo l&agrave; sự lựa chọn ưu ti&ecirc;n đối với bạn h&agrave;ng ch&acirc;u &Acirc;u.

Đồng thời, doanh nghiệp đ&aacute;p ứng EUDR sẽ x&acirc;y dựng h&igrave;nh ảnh doanh nghiệp xanh, g&oacute;p phần l&agrave;m giảm ph&aacute;t thải kh&iacute; nh&agrave; k&iacute;nh, x&acirc;y dựng m&ocirc;i trường sống xanh, giảm thiểu biến đổi kh&iacute; hậu, &nbsp;x&acirc;y dựng nền tảng để sẵn s&agrave;ng đ&aacute;p ứng cho c&aacute;c quy định xanh kh&aacute;c của EU (như CBAM).

B&Agrave;I HỌC KINH NGHIỆM CỦA PERU

Để vượt qua sự phức tạp của việc tu&acirc;n thủ, đại diện Bộ C&ocirc;ng Thương dẫn chứng kinh nghiệm của Peru. Quốc gia n&agrave;y l&agrave; nơi xuất khẩu c&aacute;c mặt h&agrave;ng bị ảnh hưởng bởi EUDR, bao gồm c&agrave; ph&ecirc;, ca cao, gỗ v&agrave; dầu cọ chiếm khoảng 12% tổng lượng h&agrave;ng xuất khẩu sang EU.

Đối mặt với EUDR, Peru đ&atilde; đẩy mạnh hợp t&aacute;c v&agrave; phối hợp giữa c&aacute;c bộ của ch&iacute;nh phủ. Khu vực tư nh&acirc;n c&oacute; sự hỗ trợ nhanh ch&oacute;ng v&agrave; thiết thực từ cả người mua quốc tế v&agrave; ch&iacute;nh phủ để x&aacute;c định vị tr&iacute; địa l&yacute; của c&aacute;c khu vực sản xuất, triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc v&agrave; x&aacute;c minh rằng luật ph&aacute;p địa phương đ&atilde; được tu&acirc;n thủ. Hợp t&aacute;c quốc tế cũng được Peru ưu ti&ecirc;n, theo đ&oacute; nhiều tổ chức quốc tế như Ng&acirc;n h&agrave;ng Thế giới, FAO v&agrave; Cơ quan Hợp t&aacute;c quốc tế Đức (GIZ) đang ph&aacute;t triển c&aacute;c c&ocirc;ng cụ hỗ trợ doanh nghiệp Peru tu&acirc;n thủ EUDR...

<a href="https://vneconomy.vn/tranh-gian-doan-xuat-khau-truoc-quy-dinh-eudr-cua-eu.htm">Song H&agrave;-Link gốc</a>

Quy định chống phá rừng của Liên minh châu Âu chính thức có hiệu lực từ 31/12/2024. Điều này đồng nghĩa với việc chỉ những sản phẩm không gây phá rừng và hợp pháp mới được nhập khẩu vào thị trường EU. Doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng thích ứng, có kế hoạch tuân thủ và hành động ngay để tránh tình trạng gián đoạn xuất khẩu...
