Theo Bộ T&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; M&ocirc;i trường, trữ lượng vật liệu đắp nền ở Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long kh&ocirc;ng thiếu nếu c&oacute; sự điều phối hợp l&yacute;.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20230910/images/cat-090923.jpg" style="height:340px; width:550px" />

Khai th&aacute;c c&aacute;t tr&ecirc;n s&ocirc;ng Tiền, đoạn thuộc huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Th&aacute;p. Ảnh: Nhựt An/TTXVN

Một số tỉnh được đ&aacute;nh gi&aacute; c&oacute; trữ lượng thấp hoặc kh&ocirc;ng cấp ph&eacute;p khai th&aacute;c mỏ mới trong nhiều năm như S&oacute;c Trăng, Tiền Giang đ&atilde; chủ động khảo s&aacute;t, đ&aacute;nh gi&aacute; trữ lượng vật liệu san lấp để phục vụ dự &aacute;n cao tốc đi qua địa b&agrave;n.

&nbsp;&ldquo;V&igrave; nguy&ecirc;n nh&acirc;n g&igrave; m&agrave; vật liệu b&acirc;y giờ lại kh&oacute; khăn như thế? Đề nghị Bộ T&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; M&ocirc;i trường xem lại c&oacute; biến động g&igrave; về t&agrave;i nguy&ecirc;n kh&ocirc;ng&rdquo;, Ph&oacute; Thủ tướng Trần Hồng H&agrave; đặt c&acirc;u hỏi khi l&agrave;m việc với c&aacute;c địa phương về triển khai c&aacute;c dự &aacute;n cao tốc ở Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long ng&agrave;y 5/9 tại Cần Thơ.

Trả lời c&acirc;u hỏi của Ph&oacute; Thủ tướng, Thứ trưởng Bộ T&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; M&ocirc;i trường Trần Qu&yacute; Ki&ecirc;n khẳng định, trữ lượng c&aacute;t ở Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long nếu khai th&aacute;c, điều phối một c&aacute;ch hợp l&yacute; th&igrave; ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể cung cấp đủ cho tiến độ c&aacute;c dự &aacute;n cao tốc.

Với 60 dự &aacute;n khai th&aacute;c c&aacute;t đ&atilde; cấp ph&eacute;p th&igrave; tổng trữ lượng c&aacute;t l&agrave; khoảng 80 triệu m3; trong đ&oacute;, c&oacute; 63 triệu m3 c&aacute;t san lấp v&agrave; 17 triệu m3 c&aacute;t x&acirc;y dựng. Thời gian qua, c&aacute;c tỉnh trong khu vực Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long cũng đ&atilde; cấp tiếp 30 giấy ph&eacute;p thăm d&ograve; với trữ lượng dự kiến 39 triệu m3 c&aacute;t san lấp v&agrave; 3 triệu m3 c&aacute;t x&acirc;y dựng.

Tổng cộng c&oacute; khoảng 120 triệu m3 c&aacute;t (gồm 20 triệu m3 c&aacute;t x&acirc;y dựng v&agrave; khoảng 100 triệu m3 c&aacute;t san lấp) trong khi nhu cầu của 4 dự &aacute;n cao tốc đang triển khai l&agrave; 53,68 triệu m3.

L&atilde;nh đạo Bộ T&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; M&ocirc;i trường cho biết, nhu cầu l&agrave; vậy nhưng kh&ocirc;ng phải khai th&aacute;c tập trung một l&uacute;c tất cả khối lượng c&aacute;t tr&ecirc;n m&agrave; rải ra 4 năm, năm 2024 cần nhiều hơn, năm 2025 giảm dần v&agrave; kết th&uacute;c v&agrave;o năm 2026.

&ldquo;C&aacute;c d&ograve;ng s&ocirc;ng ở Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long được bồi lắng qua nhiều năm, ở độ s&acirc;u rất s&acirc;u vẫn c&ograve;n rất nhiều c&aacute;t, c&aacute;t rất sạch. Tuy nhi&ecirc;n, thời gian vừa qua chỉ khuyến c&aacute;o khai th&aacute;c ở mức độ nhất định để đảm bảo an to&agrave;n cho d&ograve;ng chảy&rdquo;, &ocirc;ng Ki&ecirc;n n&oacute;i v&agrave; cho biết lượng c&aacute;t n&agrave;y c&oacute; thể khai th&aacute;c để phục vụ cho c&aacute;c dự &aacute;n ph&aacute;t triển kinh tế - x&atilde; hội.

Thứ trưởng Trần Qu&yacute; Ki&ecirc;n cũng n&oacute;i th&ecirc;m rằng hiện c&aacute;c mỏ c&aacute;t đều được khai th&aacute;c đạt sản lượng cao hơn trữ lượng đ&atilde; ph&ecirc; duyệt, trong qu&aacute; tr&igrave;nh n&agrave;y vẫn c&oacute; bồi lắng tự nhi&ecirc;n nhất định. B&ecirc;n cạnh đ&oacute;, &ocirc;ng Ki&ecirc;n cho biết như tỉnh S&oacute;c Trăng l&uacute;c đầu dự kiến chỉ đ&aacute;p ứng được 12-13 triệu m3 c&aacute;t nhưng mới đ&acirc;y HĐND tỉnh đ&atilde; ban h&agrave;nh Nghị quyết về việc quyết định biện ph&aacute;p quản l&yacute;, sử dụng kho&aacute;ng sản l&agrave;m vật liệu x&acirc;y dựng th&ocirc;ng thường cung cấp cho dự &aacute;n th&agrave;nh phần 4 thuộc Dự &aacute;n đầu tư x&acirc;y dựng đường bộ cao tốc Ch&acirc;u Đốc - Cần Thơ - S&oacute;c Trăng giai đoạn 1.

Đ&acirc;y l&agrave; cơ sở để tỉnh S&oacute;c Trăng lập thủ tục để khai th&aacute;c 7 mỏ c&aacute;t thuộc hạ lưu s&ocirc;ng Hậu v&agrave;o phục vụ thi c&ocirc;ng dự &aacute;n cao tốc Ch&acirc;u Đốc - Cần Thơ - S&oacute;c Trăng; trong đ&oacute; c&oacute; 2 mỏ gia hạn v&agrave; 5 mỏ đang khảo s&aacute;t đ&aacute;nh gi&aacute; trữ lượng, chất lượng. Dự kiến tổng trữ lượng 7 mỏ c&aacute;t n&agrave;y khoảng 18 triệu m3 c&aacute;t v&agrave; 1/3 trong số c&aacute;t n&agrave;y (tương đương 6 triệu m3) c&oacute; thể l&agrave;m c&aacute;t x&acirc;y dựng được.

Ph&oacute; Thủ tướng Trần Hồng H&agrave; nhận định, vật liệu c&aacute;t đang l&agrave; vấn đề kh&oacute;, do đ&oacute; cần ti&ecirc;n liệu c&aacute;c rủi ro nếu khai th&aacute;c c&aacute;t s&ocirc;ng qu&aacute; mức. V&iacute; dụ nhu cầu l&agrave; 100 triệu m3 c&aacute;t l&agrave; đủ nhưng nếu tập trung khai th&aacute;c một l&uacute;c th&igrave; sẽ kh&ocirc;ng c&oacute;. Ph&oacute; Thủ tướng đề nghị Bộ Giao th&ocirc;ng Vận tải, c&aacute;c nh&agrave; thầu r&agrave; so&aacute;t lại tiến độ cung cấp c&aacute;t cho c&aacute;c dự &aacute;n thật chắc chắn, gửi cho Bộ T&agrave;i nguy&ecirc;n v&agrave; M&ocirc;i trường để điều phối, ph&acirc;n bổ nguồn vật liệu.

Theo Ph&oacute; Thủ tướng, hiện nay c&aacute;t đang khai th&aacute;c nhiều hơn 50%, sau một thời gian nữa 50% n&agrave;y sẽ bắt đầu sụt l&uacute;n, bắt buộc phải dừng khai th&aacute;c. &quot;Kh&ocirc;ng h&uacute;t m&atilde;i c&aacute;t dưới s&ocirc;ng được, h&uacute;t dưới s&ocirc;ng bao nhi&ecirc;u th&igrave; đất liền sẽ sụt xuống bấy nhi&ecirc;u, đ&oacute; l&agrave; quy luật c&acirc;n bằng. Ch&uacute;ng ta n&acirc;ng c&ocirc;ng suất nhưng phải lấy vấn đề m&ocirc;i trường v&agrave; gi&aacute;m s&aacute;t vấn đề sạt lở l&agrave; ưu ti&ecirc;n đầu ti&ecirc;n. C&aacute;c địa phương, nh&agrave; thầu khai th&aacute;c cũng phải lấy vấn đề xử l&yacute; m&ocirc;i trường, chống sạt lở l&agrave;m ưu ti&ecirc;n&rdquo;, Ph&oacute; Thủ tướng n&oacute;i.

Theo b&aacute;o c&aacute;o tổng hợp của Bộ N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; Ph&aacute;t triển n&ocirc;ng th&ocirc;n tổng hợp từ c&aacute;c địa phương cho thấy, từ năm 2016 đến nay, c&aacute;c tỉnh, th&agrave;nh phố v&ugrave;ng Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long đ&atilde; xuất hiện tổng số 779 điểm sạt lở với tổng chiều d&agrave;i 1.134 km. Cụ thể, bờ s&ocirc;ng 666 điểm/744 km; bờ biển 113 điểm/390 km.

&Ocirc;ng Nguyễn Hữu Thiện, chuy&ecirc;n gia nghi&ecirc;n cứu độc lập về sinh th&aacute;i Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long nhận định, sự thiếu hụt b&ugrave;n, c&aacute;t tức l&agrave; thiếu hụt ch&iacute;nh nguồn vật liệu bồi đắp tạo n&ecirc;n đồng bằng n&agrave;y l&agrave; nguy&ecirc;n nh&acirc;n ch&iacute;nh của t&igrave;nh trạng sạt lở bờ s&ocirc;ng, bờ biển tr&agrave;n lan ở Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long ng&agrave;y nay. Tất cả c&aacute;c yếu tố kh&aacute;c đều l&agrave; phụ, cục bộ từng nơi, kh&ocirc;ng phải l&agrave; nguy&ecirc;n nh&acirc;n phổ qu&aacute;t.

Trong 6.000 năm bồi đắp, Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long lu&ocirc;n nở ra v&agrave; tiến về ph&iacute;a biển Đ&ocirc;ng trung b&igrave;nh 16 m/năm, về hướng Mũi C&agrave; Mau 26 m/năm. &quot;Đến đầu thập ni&ecirc;n 1990, khi c&aacute;c đập thủy điện xuất hiện tr&ecirc;n lưu vực Mekong, th&igrave; lượng b&ugrave;n c&aacute;t về Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long bắt đầu giảm v&agrave; sạt lở gia tăng. Năm 2005, c&oacute; thể xem l&agrave; điểm c&acirc;n bằng khi sạt lở đuổi kịp bồi đắp. C&agrave;ng về sau c&agrave;ng c&oacute; nhiều đập thủy điện v&agrave; hoạt động khai th&aacute;c c&aacute;t diễn ra rầm rộ ở tất cả c&aacute;c quốc gia tr&ecirc;n suốt chiều d&agrave;i s&ocirc;ng Mekong th&igrave; lượng b&ugrave;n c&aacute;t suy giảm nghi&ecirc;m trọng l&agrave;m cho sạt lở ng&agrave;y c&agrave;ng tăng tốc dữ dội&quot;, &ocirc;ng Nguyễn Hữu Thiện th&ocirc;ng tin.

Trong khi đ&oacute;, nghi&ecirc;n cứu của dự &aacute;n Quản l&yacute; c&aacute;t bền vững ở Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long thuộc Quỹ Quốc tế Bảo vệ thi&ecirc;n nhi&ecirc;n (WWF) tại Việt Nam v&agrave;o cuối năm 2022 cho thấy, hiện nay, khối lượng c&aacute;t đổ về Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long từ 6,18 - 7 triệu tấn/năm v&agrave; khoảng 6,5 triệu tấn c&aacute;t đổ ra Biển Đ&ocirc;ng. Trong khi đ&oacute;, lượng c&aacute;t được khai th&aacute;c từ c&aacute;c con s&ocirc;ng ở khu vực n&agrave;y l&agrave; từ 28 - 40 triệu tấn/năm.

&Ocirc;ng H&agrave; Huy Anh, Quản l&yacute; dự &aacute;n của WWF cho biết, điều n&agrave;y c&oacute; nghĩa, mỗi năm, Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long đang bị th&acirc;m hụt một lượng c&aacute;t từ 27,5 - 39,5 triệu tấn. Việc khai th&aacute;c c&aacute;t kh&ocirc;ng bền vững đang t&aacute;c động kh&ocirc;ng nhỏ đến h&igrave;nh th&aacute;i của hai d&ograve;ng s&ocirc;ng ch&iacute;nh ở khu vực Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long l&agrave; s&ocirc;ng Tiền v&agrave; s&ocirc;ng Hậu.

Việc khai th&aacute;c c&aacute;t qu&aacute; mức từ l&acirc;u đ&atilde; được c&aacute;c chuy&ecirc;n gia, nh&agrave; khoa học x&aacute;c định l&agrave; một trong những nguy&ecirc;n nh&acirc;n ch&iacute;nh g&acirc;y n&ecirc;n sạt lở bờ s&ocirc;ng ở Đồng bằng s&ocirc;ng Cửu Long. Thế nhưng, v&igrave; mục ti&ecirc;u ph&aacute;t triển kinh tế-x&atilde; hội, c&aacute;t vẫn cần được khai th&aacute;c để x&acirc;y dựng c&aacute;c c&ocirc;ng tr&igrave;nh; trong đ&oacute;, c&oacute; c&aacute;c dự &aacute;n cao tốc đang triển khai của v&ugrave;ng. Vậy c&oacute; giải ph&aacute;p n&agrave;o c&oacute; thể thay thế cho c&aacute;t s&ocirc;ng khi nguồn t&agrave;i nguy&ecirc;n hữu hạn n&agrave;y ng&agrave;y c&agrave;ng &iacute;t đi? C&acirc;u trả lời đ&oacute; l&agrave; sử dụng c&aacute;t biển.

Bộ Giao th&ocirc;ng Vận tải đ&atilde; ph&ecirc; duyệt đề cương về việc lấy mẫu c&aacute;t ngo&agrave;i biển để thẩm tra chỉ ti&ecirc;u cơ l&yacute; so với đất đắp nền đường. Qua kiểm tra, mẫu c&aacute;t đạt chỉ ti&ecirc;u về mặt cơ l&yacute;. C&ograve;n về ho&aacute; học, đ&atilde; kiểm tra h&agrave;m lượng độ mặn v&agrave; khi đưa v&agrave;o c&ocirc;ng trường, lắp đặt c&aacute;c mẫu để lấy quan trắc nước ngầm, nước mặt trong qu&aacute; tr&igrave;nh thi c&ocirc;ng. Đến nay đ&atilde; tiến h&agrave;nh lấy mẫu 3 lần, kết quả tương đồng với c&aacute;t s&ocirc;ng. Hiện nay, Bộ Giao th&ocirc;ng Vận tải đang y&ecirc;u cầu tiếp tục quan trắc về m&ocirc;i trường từ đ&acirc;y đến cuối năm, phải thực hiện h&agrave;ng th&aacute;ng để xem kết quả.

&Ocirc;ng Trần Văn Thi, Gi&aacute;m đốc Ban Quản l&yacute; dự &aacute;n Mỹ Thuận cho biết, hiện đơn vị đ&atilde; ho&agrave;n tất việc th&iacute; điểm sử dụng c&aacute;t biển để đắp nền đường tại đoạn ho&agrave;n trả tuyến đường tỉnh 978 thuộc dự &aacute;n Hậu Giang - C&agrave; Mau, đ&atilde; ho&agrave;n th&agrave;nh hết lớp đắp bằng c&aacute;t biển K95, K98, đang thi c&ocirc;ng lớp đ&aacute; dăm l&aacute;ng nhựa. Dự kiến, đến th&aacute;ng 12/2023 sẽ ho&agrave;n th&agrave;nh lớp mặt v&agrave; c&oacute; thể th&ocirc;ng tuyến.

Đ&aacute;nh gi&aacute; bước đầu, vật liệu đầu v&agrave;o d&ugrave;ng đắp mẫu c&aacute;t biển sử dụng cho đoạn th&iacute; điểm đảm bảo c&aacute;c y&ecirc;u cầu đối với vật liệu đắp nền về h&agrave;m lượng muối h&ograve;a tan v&agrave; chỉ số sức chịu tải theo Ti&ecirc;u chuẩn quốc gia TCVN 9436:2012 Nền đường &ocirc; t&ocirc; - Thi c&ocirc;ng v&agrave; nghiệm thu (tổng lượng muối h&ograve;a tan dưới 5%). Chất lượng m&ocirc;i trường nền (nước mặt, nước ngầm v&agrave; đất) trước v&agrave; trong khi thi c&ocirc;ng cho thấy, chưa c&oacute; bằng chứng về việc thi c&ocirc;ng đắp c&aacute;t biển l&agrave;m tăng độ mặn v&agrave; h&agrave;m lượng Clorua trong nước mặt v&agrave; nước ngầm. Việc thi c&ocirc;ng cũng kh&ocirc;ng ảnh hưởng đến chất lượng đất.

Tại khu vực th&iacute; điểm, c&oacute; thể đ&aacute;nh gi&aacute; sơ bộ c&aacute;t biển khu vực tỉnh S&oacute;c Trăng c&oacute; thể thay thế c&aacute;t s&ocirc;ng l&agrave;m vật liệu đắp nền đường, c&aacute;c t&iacute;nh chất vật liệu của c&aacute;t biển sử dụng đắp nền đường tương tự như c&aacute;t s&ocirc;ng. Việc sử dụng c&aacute;t biển đắp nền đường cũng kh&ocirc;ng c&oacute; t&aacute;c động lớn về chất lượng m&ocirc;i trường xung quanh, độ mặn của nước mặt v&agrave; nước ngầm trước v&agrave;o sau khi thi c&ocirc;ng chưa thể hiện r&otilde; r&agrave;ng.

Ph&oacute; Thủ tướng Trần Hồng H&agrave; y&ecirc;u cầu c&aacute;c đơn vị li&ecirc;n quan tập trung nghi&ecirc;n cứu, sớm đưa c&aacute;t biển v&agrave;o sử dụng trong những dự &aacute;n tương tự. Theo Ph&oacute; Thủ tướng, giải ph&aacute;p c&aacute;t biển tập trung v&agrave;o ba ti&ecirc;u ch&iacute;: cơ l&yacute;, m&ocirc;i trường v&agrave; kinh tế. Nếu trọn vẹn được d&ugrave;ng phương &aacute;n n&agrave;y thay cho mỏ c&aacute;t ở tr&ecirc;n s&ocirc;ng, nhằm tr&aacute;nh c&aacute;c nguy cơ đối với m&ocirc;i trường, sạt lở bờ s&ocirc;ng.

<a href="https://baotintuc.vn/kinh-te/tim-cat-cho-cao-toc-o-dbsclbai-2-cat-khong-thieu-nhung-dieu-phoi-yeu-20230909065822778.htm">Thanh Li&ecirc;m &ndash; Trung Hiếu (TTXVN)</a>

Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, trữ lượng vật liệu đắp nền ở Đồng bằng sông Cửu Long không thiếu nếu có sự điều phối hợp lý.


Kinh tế

Vietnam+

Tìm cát cho cao tốc ở ĐBSCL- Bài 2: Cát không thiếu nhưng điều phối yếu

Trương Thị Hồng Hạnh

BDT tr&#249;m khai th&#225;c v&#224; nhập khẩu c&#225;t ĐBSCL. M&#250;c ngay kẻo lỡ t&#224;u, 13% cổ tức bằng TM đang đợi gi&#225; 1x

BDT trùm khai thác và nhập khẩu cát ĐBSCL. Múc ngay kẻo lỡ tàu, 13% cổ tức bằng TM đang đợi giá 1x

Gãy Trend Cắt Lỗ (Ngay Và Luôn)

Công Nhiều Lu

Vấn đề l&#224; cty n&#224;o b&#225;n c&#225;t đ&#226;y