Chuy&ecirc;n gia VIS Rating đ&aacute;nh gi&aacute;, giai đoạn tồi tệ nhất của đợt khủng hoảng thanh khoản thị trường tr&aacute;i phiếu doanh nghiệp (TPDN) từ th&aacute;ng 9/2022 đến th&aacute;ng 6/2023 đ&atilde; qua, v&agrave; thị trường đ&atilde; chuyển sang một giai đoạn ph&aacute;t triển mới được đ&aacute;nh dấu bởi c&aacute;c quy định chặt chẽ hơn v&agrave; t&acirc;m l&yacute; thị trường dần được cải thiện.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20241001/images/1_10_trai-phieu-doanh-nghiep.jpeg" style="height:375px; width:600px" />

T&acirc;m l&yacute; t&iacute;ch cực hơn

K&ecirc;̉ từ sau giai đoạn khủng hoảng v&ecirc;̀ thanh khoản và gia tăng các đợt chậm trả g&ocirc;́c, lãi trái phi&ecirc;́u từ tháng 9/2022 - 6/2023, VIS Rating đã ghi nhận tâm lý thị trường tích cực hơn, chủ y&ecirc;́u nhờ các nghị định liên quan đ&ecirc;́n việc giải quy&ecirc;́t nợ x&acirc;́u.

Từ tháng 3/2023, hơn 200 trái phi&ecirc;́u đã gia hạn ngày đáo hạn, ph&acirc;̀n lớn kéo dài thêm khoảng 22 tháng, sau khi đạt được thỏa thuận với nhà đ&acirc;̀u tư theo Nghị định 08. Theo quan đi&ecirc;̉m của VIS Rating, hoạt động đàm phán gia hạn nợ đã di&ecirc;̃n ra tích cực hơn sau Nghị định 08 và giúp một s&ocirc;́ tổ chức ph&aacute;t h&agrave;nh (TCPH) tránh được nguy cơ chậm trả. Khoảng 80 trái phi&ecirc;́u đã gia hạn khi chỉ còn 1 tháng trước ngày đáo hạn, ph&acirc;̀n lớn là trái phi&ecirc;́u của các doanh nghiệp mới thành lập mà không có hoạt động kinh doanh c&ocirc;́t lõi, dòng ti&ecirc;̀n kinh doanh (HĐKD) hạn ch&ecirc;́, và liên quan đ&ecirc;́n các dự án b&acirc;́t động sản. Một d&acirc;́u hiệu tích cực khác là nhi&ecirc;̀u TCPH chậm trả đã hoàn trả một ph&acirc;̀n g&ocirc;́c và lãi cho trái chủ.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20241001/images/screen-shot-2024-09-30-at-23_32_18.png" style="height:416px; width:600px" />

Với tỷ lệ chậm trả trái phi&ecirc;́u giảm và tỷ lệ thu h&ocirc;̀i chậm trả đang tăng lên, các TCPH và nhà đ&acirc;̀u tư đang lạc quan hơn và đã chủ động đi&ecirc;̀u chỉnh đ&ecirc;̉ thích ứng với các yêu c&acirc;̀u phát hành chặt chẽ hơn.

Trong 8 tháng đ&acirc;̀u năm 2024, lượng phát hành mới đã tăng g&acirc;́p đôi lên 298 nghìn tỷ đ&ocirc;̀ng so với cùng kỳ năm 2023, d&acirc;̃n đ&acirc;̀u bởi kh&ocirc;́i ngân hàng và b&acirc;́t động sản. Hoạt động giao dịch trên thị trường thứ c&acirc;́p cũng sôi động hơn k&ecirc;̉ từ khi sàn giao dịch trái phi&ecirc;́u riêng lẻ được tri&ecirc;̉n khai vào tháng 7/2023.

Việt Nam thi&ecirc;́u sự hiện diện các nhà đ&acirc;̀u tư t&ocirc;̉ chức

Theo nh&igrave;n nhận của VIS Rating, hành vi của thị trường đã có sự căn chỉnh theo hướng tích cực hơn. Tuy nhiên, các giao dịch trái phi&ecirc;́u g&acirc;̀n đây v&acirc;̃n cho th&acirc;́y thị trường còn thi&ecirc;́u nhận thức đ&acirc;̀y đủ v&ecirc;̀ rủi ro và cơ c&acirc;́u nhà đ&acirc;̀u tư chưa đủ đa dạng đ&ecirc;̉ duy trì hoạt động TPDN qua giai đoạn bi&ecirc;́n động.

H&acirc;̀u h&ecirc;́t các trái phi&ecirc;́u được phát hành và giao dịch trên thị trường thứ c&acirc;́p đ&ecirc;̀u là các trái phi&ecirc;́u phát hành riêng lẻ, hoặc do các doanh nghiệp mới thành lập, không có hoạt động kinh doanh c&ocirc;́t lõi phát hành, và do đó có r&acirc;́t ít thông tin công khai đ&ecirc;̉ nhà đ&acirc;̀u tư có th&ecirc;̉ theo dõi và phân tích rủi ro.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20241001/images/screen-shot-2024-09-30-at-23_33_03.png" style="height:442px; width:599px" />

G&acirc;̀n 50% các trường hợp chậm trả trái phi&ecirc;́u trong giai đoạn 2022 &ndash; 2023 đ&ecirc;́n từ các doanh nghiệp mới thành lập, tình hình tài chính y&ecirc;́u, nhưng v&acirc;̃n phát hành được với mức lãi su&acirc;́t h&acirc;́p d&acirc;̃n trong giai đoạn trước. Hiện nay, nhi&ecirc;̀u trái phi&ecirc;́u từ nhóm các doanh nghiệp này v&acirc;̃n đang được giao dịch trên thị trường thứ c&acirc;́p với mức lợi su&acirc;́t không chênh lệch nhi&ecirc;̀u so với các trái phi&ecirc;́u của các công ty có tình hình tài chính lành mạnh hơn.

So với các thị trường trái phi&ecirc;́u doanh nghiệp phát tri&ecirc;̉n hơn trong khu vực, Việt Nam thi&ecirc;́u sự hiện diện các nhà đ&acirc;̀u tư t&ocirc;̉ chức có thời gian đ&acirc;̀u tư nắm giữ dài hạn và khả năng chịu đựng rủi ro cao đ&ecirc;̉ vượt qua các bi&ecirc;́n động ngắn hạn.

Trong dự thảo thay đ&ocirc;̉i của Luật chứng khoán, dự ki&ecirc;́n có th&ecirc;̉ được ban hành vào quý 4/2024, cơ quan quản lý có dự định đưa ra các biện pháp bảo vệ b&ocirc;̉ sung nhằm giảm bớt trường hợp các nhà đ&acirc;̀u tư ch&acirc;́p nhận rủi ro quá mức, chẳng hạn như giới hạn trái phi&ecirc;́u phát hành riêng lẻ chỉ cho các nhà đ&acirc;̀u tư chuyên nghiệp là t&ocirc;̉ chức. Do đó, sự tham gia tích cực hơn của nhà đ&acirc;̀u tư t&ocirc;̉ chức vào thị trường TPDN là r&acirc;́t quan trọng đ&ocirc;́i với sự phát tri&ecirc;̉n b&ecirc;̀n vững của thị trường TPDN.

Theo dữ kiện từ Bộ Tài chính và th&ocirc;́ng kê từ BCTC bán niên, các nhà đ&acirc;̀u tư t&ocirc;̉ chức như công ty bảo hi&ecirc;̉m, quỹ hưu trí và quỹ đ&acirc;̀u tư chỉ nắm giữ 8% t&ocirc;̉ng s&ocirc;́ trái phi&ecirc;́u doanh nghiệp đang lưu hành tính đ&ecirc;́n cu&ocirc;́i tháng 6 năm 2024. Nhà đ&acirc;̀u tư t&ocirc;̉ chức lớn nh&acirc;́t của Việt Nam là quỹ Bảo hi&ecirc;̉m Xã hội Việt Nam, tuy nhiên t&ocirc;̉ chức này v&acirc;̃n chưa bắt đ&acirc;̀u đ&acirc;̀u tư vào TPDN.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20241001/images/screen-shot-2024-09-30-at-23_34_05.png" style="height:359px; width:500px" />

Không gi&ocirc;́ng như các nhà đ&acirc;̀u tư cá nhân, những người thường tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn, các nhà đ&acirc;̀u tư t&ocirc;̉ chức thường phải cân nhắc rủi ro đ&acirc;̀u tư kỹ hơn, có th&ecirc;̉ đ&acirc;̀u tư dài hạn và có khả năng chịu đựng rủi ro t&ocirc;́t hơn đ&ocirc;́i với các bi&ecirc;́n động ngắn hạn. Nhà đ&acirc;̀u tư t&ocirc;̉ chức lớn nh&acirc;́t hiện tại là quỹ Bảo hi&ecirc;̉m Xã hội Việt Nam với quy mô tài sản quản lý đạt 1.200 nghìn tỷ đ&ocirc;̀ng tính đ&ecirc;́n cu&ocirc;́i tháng 12/2023, tuy nhiên quỹ chưa thực hiện đ&acirc;̀u tư vào thị trường TPDN.

<a href="https://markettimes.vn/thi-truong-tpdn-qua-con-bi-cuc-toi-hoi-thai-lai-65073.html">Link gốc</a>

Chuyên gia VIS Rating đánh giá, giai đoạn tồi tệ nhất của đợt khủng hoảng thanh khoản thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) từ tháng 9/2022 đến tháng 6/2023 đã qua, và thị trường đã chuyển sang một giai đoạn phát triển mới được đánh dấu bởi các quy định chặt chẽ hơn và tâm lý thị trường dần được cải thiện.
