C&ocirc;ng điện 104/CĐ-TTg của Thủ tướng Phạm Minh Ch&iacute;nh y&ecirc;u cầu Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh tr&igrave;nh dự thảo Nghị quyết th&iacute; điểm thị trường t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a trước ng&agrave;y 15/7/2025, đ&aacute;nh dấu một bước ngoặt trong tư duy ch&iacute;nh s&aacute;ch t&agrave;i ch&iacute;nh.

T&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a (crypto-assets), bao gồm tiền m&atilde; h&oacute;a (cryptocurrencies), t&agrave;i sản số dưới dạng token (tokenized assets) v&agrave; c&aacute;c sản phẩm blockchain h&oacute;a kh&aacute;c, đ&atilde; v&agrave; đang l&agrave;m thay đổi c&aacute;ch thức vận h&agrave;nh của thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh, thương mại v&agrave; c&ocirc;ng nghệ. Gi&aacute; trị vốn h&oacute;a to&agrave;n cầu của thị trường n&agrave;y c&oacute; thời điểm vượt 2.500 tỷ USD, thu h&uacute;t h&agrave;ng trăm triệu nh&agrave; đầu tư v&agrave; h&agrave;ng chục ng&agrave;n dự &aacute;n s&aacute;ng tạo tr&ecirc;n thế giới.

Tuy nhi&ecirc;n, thị trường t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a cũng tiềm ẩn rủi ro lớn: đầu cơ, thao t&uacute;ng gi&aacute;, lừa đảo t&agrave;i ch&iacute;nh, rửa tiền, t&agrave;i trợ khủng bố&hellip; Đặc biệt l&agrave; trong m&ocirc;i trường ph&aacute;p l&yacute; mờ nhạt hoặc kh&ocirc;ng r&otilde; r&agrave;ng, rủi ro n&agrave;y c&agrave;ng gia tăng. Ch&iacute;nh v&igrave; vậy, nhiều quốc gia đ&atilde; chọn c&aacute;ch hoặc siết chặt (Trung Quốc), hoặc dỡ r&agrave;o (El Salvador, UAE), hoặc th&iacute; điểm từng phần c&oacute; kiểm so&aacute;t (Singapore, Nhật Bản, EU, Mỹ).

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250709/images/01-3952-6369.png" style="height:400px; width:600px" />

Việc giao Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh chủ tr&igrave; x&acirc;y dựng khung ph&aacute;p l&yacute; cũng cho thấy Ch&iacute;nh phủ đang tiếp cận vấn đề n&agrave;y như một phần của cải c&aacute;ch thể chế t&agrave;i ch&iacute;nh, chứ kh&ocirc;ng đơn thuần l&agrave; quản l&yacute; c&ocirc;ng nghệ. Ảnh minh hoạ.

Ở nước ta, d&ugrave; Ch&iacute;nh phủ chưa c&ocirc;ng nhận tiền m&atilde; h&oacute;a l&agrave; phương tiện thanh to&aacute;n hợp ph&aacute;p, nhưng thực tế giao dịch t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a vẫn &acirc;m thầm diễn ra với quy m&ocirc; ước t&iacute;nh h&agrave;ng tỷ USD mỗi năm. Một số startup Việt như Kyber Network, TomoChain, Coin98 đ&atilde; vươn ra to&agrave;n cầu, cho thấy tiềm lực đổi mới s&aacute;ng tạo trong lĩnh vực n&agrave;y l&agrave; rất lớn.

V&igrave; vậy, c&acirc;u hỏi kh&ocirc;ng c&ograve;n l&agrave; &ldquo;c&oacute; n&ecirc;n ph&aacute;t triển thị trường t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a kh&ocirc;ng&rdquo;, m&agrave; l&agrave; &ldquo;ph&aacute;t triển như thế n&agrave;o để vừa tận dụng được cơ hội, vừa kiểm so&aacute;t rủi ro&rdquo;.

Ng&agrave;y 6/7/2025, Thủ tướng Ch&iacute;nh phủ Phạm Minh Ch&iacute;nh ban h&agrave;nh C&ocirc;ng điện 104/CĐ-TTg, y&ecirc;u cầu Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh khẩn trương x&acirc;y dựng v&agrave; tr&igrave;nh Ch&iacute;nh phủ dự thảo Nghị quyết th&iacute; điểm khung ph&aacute;p l&yacute; cho thị trường t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a trước ng&agrave;y 15/7. Đ&acirc;y l&agrave; t&iacute;n hiệu rất r&otilde; r&agrave;ng về sự chuyển m&igrave;nh của ch&iacute;nh s&aacute;ch: kh&ocirc;ng c&ograve;n &ldquo;n&eacute; tr&aacute;nh&rdquo; lĩnh vực t&agrave;i sản số, m&agrave; chuyển sang tiếp cận chủ động, c&oacute; kiểm so&aacute;t v&agrave; th&iacute; điểm từng bước.

Việc giao Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh chủ tr&igrave; x&acirc;y dựng khung ph&aacute;p l&yacute; cũng cho thấy Ch&iacute;nh phủ đang tiếp cận vấn đề n&agrave;y như một phần của cải c&aacute;ch thể chế t&agrave;i ch&iacute;nh chứ kh&ocirc;ng đơn thuần l&agrave; quản l&yacute; c&ocirc;ng nghệ.

Điều n&agrave;y c&oacute; ba &yacute; nghĩa: (1) Định vị t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a như một cấu phần hợp ph&aacute;p trong hệ sinh th&aacute;i t&agrave;i ch&iacute;nh số. C&aacute;ch tiếp cận mới n&agrave;y cho ph&eacute;p đưa t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a v&agrave;o phạm vi điều chỉnh của c&aacute;c luật t&agrave;i ch&iacute;nh hiện h&agrave;nh như Luật Chứng kho&aacute;n, Luật Ng&acirc;n h&agrave;ng, Luật Thuế&hellip; (2) Chủ động khung thử nghiệm (sandbox), thay v&igrave; chạy theo thị trường. Đ&acirc;y l&agrave; bước đi c&oacute; t&iacute;nh học hỏi từ m&ocirc; h&igrave;nh của Singapore, Nhật Bản, Dubai hay H&agrave;n Quốc &ndash; những quốc gia đ&atilde; th&iacute; điểm sandbox để kiểm chứng hiệu quả ch&iacute;nh s&aacute;ch trước khi nh&acirc;n rộng.

(3) Tạo niềm tin ch&iacute;nh s&aacute;ch cho doanh nghiệp v&agrave; nh&agrave; đầu tư. Một khung ph&aacute;p l&yacute; r&otilde; r&agrave;ng, minh bạch, nhất qu&aacute;n sẽ l&agrave; tiền đề để c&aacute;c doanh nghiệp c&ocirc;ng nghệ t&agrave;i ch&iacute;nh (fintech) mạnh dạn đầu tư, thu h&uacute;t vốn quốc tế v&agrave; ph&aacute;t triển c&aacute;c sản phẩm blockchain s&aacute;ng tạo m&agrave; kh&ocirc;ng sợ bị coi l&agrave; &ldquo;vượt r&agrave;o&rdquo;.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250709/images/02-6214-4749.png" style="height:400px; width:600px" />

Ảnh minh hoạ.

Để c&oacute; một ch&iacute;nh s&aacute;ch hiệu quả, ch&uacute;ng ta cần giải quyết một loạt vấn đề ph&aacute;p l&yacute; cốt l&otilde;i:

Một l&agrave;, định danh v&agrave; ph&acirc;n loại t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a: Hiện nay, Việt Nam chưa c&oacute; định nghĩa ph&aacute;p l&yacute; ch&iacute;nh thức n&agrave;o về &ldquo;t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a&rdquo;, c&agrave;ng chưa ph&acirc;n loại r&otilde; ch&uacute;ng th&agrave;nh tiền m&atilde; h&oacute;a, token tiện &iacute;ch, token chứng kho&aacute;n, NFT... Trong khi đ&oacute;, mỗi loại t&agrave;i sản c&oacute; đặc điểm v&agrave; rủi ro ph&aacute;p l&yacute; kh&aacute;c nhau. Việc x&aacute;c định t&iacute;nh chất ph&aacute;p l&yacute; của từng nh&oacute;m t&agrave;i sản sẽ l&agrave; bước nền tảng để &aacute;p dụng c&aacute;c luật tương ứng.

Hai l&agrave;, cơ chế cấp ph&eacute;p v&agrave; gi&aacute;m s&aacute;t hoạt động giao dịch: Ai được ph&eacute;p ph&aacute;t h&agrave;nh t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a? S&agrave;n giao dịch phải đăng k&yacute; như thế n&agrave;o? Cơ quan n&agrave;o chịu tr&aacute;ch nhiệm gi&aacute;m s&aacute;t? Đ&acirc;y l&agrave; loạt c&acirc;u hỏi cần được quy định r&otilde;, nhất l&agrave; trong bối cảnh c&aacute;c s&agrave;n phi tập trung (DEX) v&agrave; t&agrave;i ch&iacute;nh phi tập trung (DeFi) ng&agrave;y c&agrave;ng ph&aacute;t triển.

Ba l&agrave;, quy định về chống rửa tiền, thuế v&agrave; bảo vệ nh&agrave; đầu tư: T&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a c&oacute; thể dễ bị lợi dụng để trốn thuế hoặc rửa tiền. V&igrave; vậy, Ch&iacute;nh phủ cần sớm ban h&agrave;nh nghĩa vụ k&ecirc; khai, x&aacute;c minh danh t&iacute;nh (KYC), v&agrave; cơ chế đ&aacute;nh thuế ph&ugrave; hợp. Đồng thời, cơ chế bảo vệ nh&agrave; đầu tư, như cảnh b&aacute;o rủi ro, giới hạn quảng c&aacute;o, cũng cần được lồng gh&eacute;p trong dự thảo.

Bốn l&agrave;, mối quan hệ với ph&aacute;p luật hiện h&agrave;nh: Dự thảo cần x&aacute;c định r&otilde; ranh giới giữa t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a v&agrave; t&agrave;i sản t&agrave;i ch&iacute;nh truyền thống (cổ phiếu, tr&aacute;i phiếu...), cũng như l&agrave;m r&otilde; việc &aacute;p dụng Luật D&acirc;n sự, Luật Chứng kho&aacute;n, Luật Giao dịch điện tử với c&aacute;c giao dịch blockchain.

Để tr&aacute;nh rơi v&agrave;o &ldquo;th&iacute; điểm nửa vời&rdquo;, ch&uacute;ng ta c&oacute; thể học hỏi một số m&ocirc; h&igrave;nh quản trị t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a hiệu quả tr&ecirc;n thế giới:

Singapore sử dụng cơ chế &ldquo;regulatory sandbox&rdquo; do Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) điều h&agrave;nh, cho ph&eacute;p doanh nghiệp fintech th&iacute; điểm sản phẩm blockchain trong khung giới hạn, c&oacute; thời hạn, c&oacute; gi&aacute;m s&aacute;t, từ đ&oacute; r&uacute;t kinh nghiệm ch&iacute;nh s&aacute;ch.

EU ban h&agrave;nh khung ph&aacute;p l&yacute; MiCA (Markets in Crypto-Assets), &aacute;p dụng từ 2024, ph&acirc;n loại r&otilde; t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a, y&ecirc;u cầu cấp ph&eacute;p, minh bạch th&ocirc;ng tin v&agrave; bảo vệ nh&agrave; đầu tư.

Nhật Bản y&ecirc;u cầu c&aacute;c s&agrave;n giao dịch tiền m&atilde; h&oacute;a đăng k&yacute; với Cơ quan Dịch vụ T&agrave;i ch&iacute;nh (FSA), đồng thời t&aacute;ch biệt t&agrave;i sản kh&aacute;ch h&agrave;ng v&agrave; t&agrave;i sản s&agrave;n, tăng t&iacute;nh an to&agrave;n.

Việt Nam n&ecirc;n tham chiếu c&aacute;c m&ocirc; h&igrave;nh n&agrave;y để thiết kế khung th&iacute; điểm kh&ocirc;ng chỉ &ldquo;c&oacute; ph&aacute;p l&yacute;&rdquo; m&agrave; c&ograve;n &ldquo;c&oacute; hiệu lực thi h&agrave;nh&rdquo;, một th&aacute;ch thức thường gặp trong cải c&aacute;ch thể chế tại c&aacute;c lĩnh vực mới.

Một nguy&ecirc;n tắc cần nhấn mạnh l&agrave;: khung ph&aacute;p l&yacute; th&iacute; điểm phải dựa tr&ecirc;n c&aacute;c ti&ecirc;u chuẩn ph&aacute;p l&yacute; tối thiểu về minh bạch, gi&aacute;m s&aacute;t v&agrave; tr&aacute;ch nhiệm giải tr&igrave;nh. Kh&ocirc;ng thể để thị trường tự ph&aacute;t, rồi sau đ&oacute; mới quay lại ban h&agrave;nh luật.

Cần c&oacute; thời hạn r&otilde; r&agrave;ng cho giai đoạn th&iacute; điểm (v&iacute; dụ 24-36 th&aacute;ng), c&oacute; ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; kết quả v&agrave; c&oacute; cơ chế điều chỉnh ch&iacute;nh s&aacute;ch theo thực tiễn. Khung ph&aacute;p l&yacute; phải vừa đủ linh hoạt để th&iacute;ch ứng với đổi mới c&ocirc;ng nghệ, vừa đủ chắc chắn để bảo vệ lợi &iacute;ch c&ocirc;ng v&agrave; sự ổn định hệ thống t&agrave;i ch&iacute;nh.

C&ocirc;ng điện 104/CĐ-TTg kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; một y&ecirc;u cầu h&agrave;nh ch&iacute;nh, m&agrave; l&agrave; lời tuy&ecirc;n bố ch&iacute;nh thức rằng Việt Nam sẵn s&agrave;ng bước v&agrave;o kỷ nguy&ecirc;n t&agrave;i sản số c&oacute; kiểm so&aacute;t. N&oacute; ph&aacute; vỡ tư duy quản l&yacute; cũ vốn e ngại c&ocirc;ng nghệ mới, chuyển sang tư duy đồng h&agrave;nh v&agrave; kiến tạo thể chế.

Th&iacute; điểm t&agrave;i sản m&atilde; h&oacute;a ch&iacute;nh l&agrave; ph&eacute;p thử đầu ti&ecirc;n cho năng lực cải c&aacute;ch ch&iacute;nh s&aacute;ch t&agrave;i ch&iacute;nh trong thời đại số. Th&agrave;nh c&ocirc;ng hay kh&ocirc;ng, kh&ocirc;ng nằm ở nghệ tốt đến đ&acirc;u, m&agrave; ở khung ph&aacute;p l&yacute; c&oacute; đủ linh hoạt, c&ocirc;ng bằng v&agrave; nhất qu&aacute;n để th&uacute;c đẩy đổi mới s&aacute;ng tạo một c&aacute;ch an to&agrave;n v&agrave; bền vững.

<a href="https://viettimes.vn/thi-diem-tai-san-ma-hoa-buoc-ngoat-trong-tu-duy-chinh-sach-tai-chinh-post187387.html">Link gốc</a>

Công điện 104/CĐ-TTg của Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Tài chính trình dự thảo Nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa trước ngày 15/7/2025, đánh dấu một bước ngoặt trong tư duy chính sách tài chính.
