Tại dự thảo Luật Thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt (sửa đổi), Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh đưa ra hai phương &aacute;n lộ tr&igrave;nh tăng thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt với mặt h&agrave;ng rượu, bia. Chuy&ecirc;n gia v&agrave; doanh nghiệp đồng t&igrave;nh với chủ trương n&agrave;y, song cho rằng cần xem x&eacute;t giảm mức tăng thuế v&agrave; gi&atilde;n lộ tr&igrave;nh tăng một c&aacute;ch hợp l&yacute; để tr&aacute;nh g&acirc;y &quot;sốc&rdquo;, tạo điều kiện để doanh nghiệp th&iacute;ch nghi với việc tăng thuế.

Hệ lụy kh&ocirc;ng mong muốn

Phương &aacute;n 1, thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt với mặt h&agrave;ng bia, rượu tr&ecirc;n 20 độ, từ năm 2026, sẽ tăng l&ecirc;n 70%; 2027 l&agrave; 75% v&agrave; tăng li&ecirc;n tiếp mỗi năm 5% cho đến năm 2030 l&ecirc;n 90%. Đối với rượu dưới 20 độ sẽ tăng l&ecirc;n 40% v&agrave;o năm 2026 v&agrave; tăng li&ecirc;n tiếp mỗi năm 5% cho đến 60% v&agrave;o năm 2030.

Phương &aacute;n 2, thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt với bia v&agrave; rượu tr&ecirc;n 20 độ sẽ tăng l&ecirc;n 80% v&agrave;o năm 2026 v&agrave; mỗi năm tăng 5% l&ecirc;n đến 100% v&agrave;o năm 2030. Đối với rượu dưới 20 độ sẽ tăng l&ecirc;n 50% v&agrave;o năm 2026 v&agrave; mỗi năm tăng 5% cho đến 70% v&agrave;o năm 2030. Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh nghi&ecirc;ng về phương &aacute;n 2.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240814/images/ht1(1).jpg" style="height:370px; width:555px" />

Quang cảnh tại hội thảo. Ảnh: VIR

Tại hội thảo &ldquo;Sửa thuế để th&uacute;c đẩy hoạt động doanh nghiệp&rdquo; do B&aacute;o Đầu tư tổ chức ng&agrave;y 14-8, Ph&oacute; Tổng Gi&aacute;m đốc Dịch vụ Tư vấn thuế Deloitte Việt Nam B&ugrave;i Ngọc Tuấn cho biết, mặc d&ugrave; mặt h&agrave;ng rượu, bia đ&atilde; được tăng thuế suất thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt theo lộ tr&igrave;nh từ năm 2016-2018, sức mua rượu, bia của người d&acirc;n Việt Nam vẫn tăng, mức điều chỉnh thuế suất thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt chưa thực sự đủ mạnh để t&aacute;c động giảm ti&ecirc;u d&ugrave;ng. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuế bia rượu ở Việt Nam mới chiếm khoảng 30% gi&aacute; b&aacute;n lẻ, trong khi ở nhiều nước tỷ trọng n&agrave;y từ 40%-85% gi&aacute; b&aacute;n lẻ, do đ&oacute;, WHO khuyến nghị Việt Nam n&ecirc;n tăng thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt th&ecirc;m &iacute;t nhất 10% để giảm lượng ti&ecirc;u d&ugrave;ng, từ đ&oacute; kiểm so&aacute;t c&aacute;c t&aacute;c hại của bia, rượu.

Thực tế quan s&aacute;t cho thấy, khi gi&aacute; rượu bia ch&iacute;nh ngạch tăng do tăng thuế ti&ecirc;u thu đặc biệt, người ti&ecirc;u d&ugrave;ng lại c&oacute; xu hướng chuyển sang d&ugrave;ng c&aacute;c loại rượu bia nhập lậu, l&agrave;m giả, sản xuất tr&aacute;i ph&eacute;p, dẫn đến c&agrave;ng thất thu cho ng&acirc;n s&aacute;ch nh&agrave; nước, m&agrave; sức khỏe của người d&acirc;n c&oacute; thể bị ảnh hưởng ti&ecirc;u cực hơn. Cũng theo b&aacute;o c&aacute;o của WHO, tỷ lệ ti&ecirc;u thụ rượu bia kh&ocirc;ng ch&iacute;nh ngạch tại Việt Nam những năm qua l&agrave; khoảng tr&ecirc;n dưới 60% tr&ecirc;n tổng lượng ti&ecirc;u thụ. N&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c, khoảng gần 2/3 lượng ti&ecirc;u thụ rượu bia tại Việt Nam c&oacute; thể từ nguồn nhập lậu hoặc sản xuất c&aacute; thể.

B&ecirc;n cạnh đ&oacute;, mức tăng qu&aacute; nhanh v&agrave; cao đột ngột c&oacute; thể dẫn đến những hệ lụy kh&ocirc;ng mong muốn. Chẳng hạn, việc tăng thuế c&oacute; thể l&agrave;m thu hẹp quy m&ocirc; sản xuất của c&aacute;c doanh nghiệp, dẫn đến l&atilde;ng ph&iacute; d&acirc;y chuyền sản xuất v&agrave; thiết bị đ&atilde; đầu tư, cũng như tăng tỷ lệ thất nghiệp do cắt giảm lao động... Thời gian qua, ng&agrave;nh bia rượu cũng đ&atilde; chứng kiến những sụt giảm trong ti&ecirc;u thụ rượu bia từ việc thực thi quy định về nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện tham gia giao th&ocirc;ng.

C&ograve;n Ph&oacute; Chủ tịch ki&ecirc;m Tổng Thư k&yacute; Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải kh&aacute;t Việt Nam (VBA) Chu Thị V&acirc;n Anh cho hay, mức đề xuất tăng thuế của Bộ T&agrave;i ch&iacute;nh l&agrave; mức tăng cao nhất trong lịch. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 v&agrave; việc thực hiện Nghị định 100/2019/NĐ-CP của Ch&iacute;nh phủ quy định xử phạt vi phạm h&agrave;nh ch&iacute;nh trong lĩnh vực giao th&ocirc;ng đ&atilde; l&agrave;m giảm số lượng người điều h&agrave;nh phương tiện giao th&ocirc;ng uống rượu bia, ng&agrave;nh kinh doanh đồ uống c&oacute; cồn đ&atilde; chịu ảnh hưởng nặng nề. Sản lượng ti&ecirc;u thụ giảm, chi ph&iacute; vận h&agrave;nh tăng cao, v&agrave; chuỗi cung ứng bị gi&aacute;n đoạn đ&atilde; khiến cho qu&aacute; tr&igrave;nh phục hồi của c&aacute;c doanh nghiệp gặp nhiều kh&oacute; khăn.

Lợi nhuận b&igrave;nh qu&acirc;n to&agrave;n ng&agrave;nh li&ecirc;n tục giảm từ năm 2021, thu ng&acirc;n s&aacute;ch to&agrave;n ng&agrave;nh giảm b&igrave;nh qu&acirc;n 10%/năm trong giai đoạn 2020-2023; lượng h&agrave;ng tồn kho ri&ecirc;ng 6 th&aacute;ng đầu năm 2024 tăng 29% so với c&ugrave;ng kỳ năm trước; doanh thu sụt giảm ảnh hưởng đến lao động việc l&agrave;m, an sinh x&atilde; hội. Ước t&iacute;nh, ng&agrave;nh bia - rượu - nước giải kh&aacute;t đ&oacute;ng g&oacute;p khoảng 60.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 3,4% thu ng&acirc;n s&aacute;ch nh&agrave; nước trong năm 2023.

C&ugrave;ng với lo ngại về nguy cơ ti&ecirc;u d&ugrave;ng c&oacute; xu hướng chuyển sang c&aacute;c sản phẩm tr&ocirc;i nổi v&agrave; h&agrave;ng lậu gia tăng, b&agrave; Chu Thị V&acirc;n Anh cho rằng, cơ quan soạn thảo đ&aacute;nh gi&aacute; t&aacute;c động chưa đầy đủ, to&agrave;n diện, thiếu về mặt định lượng t&aacute;c động đối với đối tượng trực tiếp, gi&aacute;n tiếp, t&iacute;nh hiệu quả đối với mục ti&ecirc;u bảo vệ sức khỏe, ng&acirc;n s&aacute;ch, an sinh x&atilde; hội, lao động&hellip;

T&aacute;c động của h&agrave;nh ch&iacute;nh mạnh hơn so với t&aacute;c động về thuế

Đ&aacute;ng ch&uacute; &yacute;, số liệu do nguy&ecirc;n Cục trưởng Cục Thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế) Nguyễn Văn Phụng đưa ra cho thấy, thuế với mặt h&agrave;ng n&agrave;y tăng li&ecirc;n tục trong suốt 10 năm nay, nhưng x&eacute;t theo số liệu ti&ecirc;u d&ugrave;ng b&igrave;nh qu&acirc;n đầu người tăng hơn 2 lần v&agrave; đặc biệt l&agrave; t&aacute;c động nghịch của rượu bia, tỉ lệ người lạm dụng rượu bia c&oacute; h&agrave;nh vi bạo h&agrave;nh năm 2010 chỉ chiếm 1,4% d&acirc;n số nhưng đến năm 2016 tỉ lệ n&agrave;y đ&atilde; tăng l&ecirc;n đến 14,4%, gấp 10 lần.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240814/images/chuyengia(1).jpg" style="height:333px; width:555px" />

Chuy&ecirc;n gia g&oacute;p &yacute; v&agrave;o dự thảo. Ảnh: VIR

&ldquo;Thuế tăng 5% mỗi năm nhưng h&agrave;nh vi bạo lực tăng đến 10 lần. Chỉ khi Nghị định 100/2019/NĐ-CP của Ch&iacute;nh phủ thực hiện quyết liệt th&igrave; h&agrave;nh vi bạo lực n&agrave;y mới thay đổi. Điều đ&oacute; cho thấy t&aacute;c động của h&agrave;nh ch&iacute;nh mạnh hơn so với t&aacute;c động về thuế&rdquo;, &ocirc;ng Nguyễn Văn Phụng n&oacute;i.

V&igrave; vậy, đại diện VBA kiến nghị tăng thuế c&oacute; lộ tr&igrave;nh v&agrave; gi&atilde;n tiến độ; năm đầu tăng 5%, lộ tr&igrave;nh gi&atilde;n 2 năm tăng 5% để c&aacute;c doanh nghiệp c&oacute; điều kiện x&acirc;y dựng phương &aacute;n, chuyển đổi sản xuất kinh doanh, kh&ocirc;ng bị x&aacute;o trộn qu&aacute; lớn cũng như bảo đảm h&agrave;i h&ograve;a c&aacute;c mục ti&ecirc;u v&agrave; ph&ugrave; hợp trong bối cảnh cụ thể.

Đồng quan điểm, Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam Nguyễn Thị C&uacute;c cho rằng cần nghi&ecirc;n cứu kỹ mức độ tăng tỷ lệ thuế suất cũng như lộ tr&igrave;nh tăng hợp l&yacute; để bảo đảm duy tr&igrave; hoạt động sản xuất kinh doanh, c&ocirc;ng ăn việc l&agrave;m của người lao động trong chuỗi cung ứng từ kh&acirc;u nguy&ecirc;n liệu, sản xuất, thương mại, dịch vụ ăn uống, nhằm tạo điều kiện để ổn định thị trường, gi&uacute;p doanh nghiệp, người ti&ecirc;u dung th&iacute;ch nghi với việc tăng dần thuế đến năm 2030, tr&aacute;nh bị sốc do tăng nhanh, đột ngột. C&ugrave;ng với tăng thuế, cần tăng cường biện ph&aacute;p quản l&yacute; rượu bia nhập lậu, đặc biệt l&agrave; rượu do người d&acirc;n nấu, rượu mua b&aacute;n bất hợp ph&aacute;p, kh&ocirc;ng đảm bảo chất lượng, ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.

Ủy vi&ecirc;n Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Phan Đức Hiếu nh&igrave;n nhận, ngo&agrave;i hai phương &aacute;n tr&ecirc;n, cần c&oacute; phương &aacute;n thứ ba, trong đ&oacute; đề xuất đ&aacute;nh thuế từ năm 2027 hoặc năm 2028 để doanh nghiệp c&oacute; thời gian chuẩn bị. Đồng thời, cần c&acirc;n nhắc mức thuế cao nhất đến năm 2030 l&agrave; bao nhi&ecirc;u % dựa tr&ecirc;n việc x&aacute;c định đ&acirc;y l&agrave; ch&iacute;nh s&aacute;ch ch&iacute;nh trong việc giảm ti&ecirc;u thụ rượu, bia hay l&agrave; chỉ l&agrave; ch&iacute;nh s&aacute;ch bổ sung. Vị chuy&ecirc;n gia n&agrave;y cũng cho rằng kh&ocirc;ng n&ecirc;n đ&aacute;nh thuế với bia 0 độ v&agrave; mức thuế với rượu n&ecirc;n thấp hơn với bia.

Trong khi đ&oacute;, Ủy vi&ecirc;n Ủy ban T&agrave;i ch&iacute;nh, Ng&acirc;n s&aacute;ch của Quốc hội Ho&agrave;ng Văn Cường n&ecirc;u quan điểm, với thuế ti&ecirc;u thụ đặc biệt, b&ecirc;n cạnh mục ti&ecirc;u l&agrave; thu ng&acirc;n s&aacute;ch th&igrave; mục ti&ecirc;u quan trọng kh&aacute;c l&agrave; điều chỉnh h&agrave;nh vi ti&ecirc;u d&ugrave;ng. V&igrave; vậy, đ&aacute;nh thuế phải h&agrave;i h&ograve;a lợi &iacute;ch giữa nh&agrave; sản xuất, nh&agrave; nước v&agrave; người ti&ecirc;u d&ugrave;ng.

<a href="https://hanoimoi.vn/tang-thue-tieu-thu-dac-biet-voi-ruou-bia-can-co-lo-trinh-hop-ly-674716.html">Link gốc</a>

Tại dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), Bộ Tài chính đưa ra hai phương án lộ trình tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng rượu, bia. Chuyên gia và doanh nghiệp đồng tình với chủ trương này, song cho rằng cần xem xét giảm mức tăng thuế và giãn lộ trình tăng một cách hợp lý để tránh gây "sốc”, tạo điều kiện để doanh nghiệp thích nghi với việc tăng thuế.

