T&igrave;nh trạng bất ổn do thuế đối ứng g&acirc;y ra đ&atilde; khiến số thương vụ mua b&aacute;n, s&aacute;p nhập (M&amp;A) to&agrave;n cầu xuống mức thấp kỷ lục trong 20 năm qua, theo dữ liệu của Dealogic.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250520/images/Dealogic1-1920x1080.jpg" style="height:338px; width:600px" />

S&agrave;n giao dịch chứng kho&aacute;n New York (NYSE). Thuế đối ứng c&ocirc;ng bố h&ocirc;m 2-4 khiến gi&aacute; cổ phiếu Mỹ lao dốc, gia tăng lo ngại suy tho&aacute;i kinh tế v&agrave; lạm ph&aacute;t. Ảnh: Reuters

Dealogic n&oacute;i c&oacute; 2.482 giao dịch M&amp;A được c&ocirc;ng bố v&agrave;o th&aacute;ng 3. Đ&acirc;y l&agrave; con số h&agrave;ng th&aacute;ng thấp nhất kể từ th&aacute;ng 5-2005, thấp hơn nhiều so với số lượng giao dịch trong v&agrave; sau khủng hoảng t&agrave;i ch&iacute;nh to&agrave;n cầu năm 2008 v&agrave; đại dịch Covid-19. Hoạt động s&aacute;p nhập tăng nhẹ trong th&aacute;ng 4 với 2.513 giao dịch, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức trung b&igrave;nh h&agrave;ng th&aacute;ng của năm ngo&aacute;i l&agrave; 3.457.

To&agrave;n cầu hồi phục trong qu&iacute; 1, trừ nước Mỹ

Nh&igrave;n chung, Dealogic n&oacute;i thị trường M&amp;A to&agrave;n cầu hồi phục trong qu&iacute; 1-2025 về mặt gi&aacute; trị, đạt 1.502,3 tỉ đ&ocirc; la, tăng 24% so với c&ugrave;ng kỳ. Ri&ecirc;ng số thương vụ lại giảm hơn 36%, từ khoảng 11.000 trong qu&iacute; 1-2024 xuống c&ograve;n 6.955 trong qu&iacute; 1 vừa rồi. Sự xuất hiện của c&aacute;c &ldquo;mega deal&rdquo; &ndash; c&aacute;c thương vụ gi&aacute; trị hơn 10 tỉ đ&ocirc; la &ndash; l&agrave; kết quả của đ&agrave;m ph&aacute;n d&agrave;i hạn, tạo n&ecirc;n sự thay đổi về gi&aacute; trị ở tr&ecirc;n. Chẳng hạn, xAi mua lại X trị gi&aacute; 33 tỉ, Google mua lại Wiz ước t&iacute;nh khoảng 32 tỉ, Constellation Energy chi 30 tỉ để mua lại Calpine Corp, SoftBank v&agrave; c&aacute;c nh&agrave; đầu tư chi 40 tỉ để mua lại cổ phần của Open AI&hellip;

Số vụ M&amp;A li&ecirc;n quan đến c&aacute;c c&ocirc;ng ty Mỹ đặc biệt giảm mạnh, với cả hai th&aacute;ng đều dưới 600 giao dịch, mức thấp nhất trong 15 năm. C&aacute;c hoạt động M&amp;A ở ch&acirc;u &Acirc;u cũng giảm, kh&ocirc;ng phải l&agrave; mức giảm lịch sử, trong khi c&aacute;c thương vụ li&ecirc;n quan đến c&aacute;c doanh nghiệp lại tăng.

Sự sụt giảm n&agrave;y phần lớn l&agrave; do thuế đối ứng m&agrave; Tổng thống Donald Trump c&ocirc;ng bố hồi đầu th&aacute;ng 4.

&quot;L&agrave;n s&oacute;ng biến động mới xuất hiện tr&ecirc;n thị trường vốn sau ng&agrave;y 2- 4 chắc chắn đ&atilde; l&agrave;m chậm hoạt động giao dịch M&amp;A&quot;, CEO Ken Moelis của ng&acirc;n h&agrave;ng đầu tư Moelis &amp; Co. ph&aacute;t biểu trong buổi c&ocirc;ng bố kết quả kinh doanh cuối th&aacute;ng 4.

Thuế đối ứng đ&atilde; khiến cổ phiếu Mỹ lao dốc v&agrave; l&agrave;m gia tăng nỗi lo về suy tho&aacute;i kinh tế v&agrave; lạm ph&aacute;t t&aacute;i diễn. Hầu hết c&aacute;c loại thuế đ&atilde; được tạm dừng trong 90 ng&agrave;y ngay sau đ&oacute;, nhưng vẫn kh&oacute; đo&aacute;n được cục diện thị trường sau c&aacute;c cuộc đ&agrave;m ph&aacute;n thuế đối ứng.

C&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch bảo hộ của ch&iacute;nh quyền Trump cũng đang ngăn cản hoạt động M&amp;A tại Mỹ của c&aacute;c c&ocirc;ng ty nước ngo&agrave;i.

Ch&iacute;nh quyền Trump dường như đang hoan ngh&ecirc;nh c&aacute;c khoản đầu tư như x&acirc;y dựng nh&agrave; m&aacute;y. Tuy vậy, một số nh&agrave; quan s&aacute;t tin rằng, việc th&acirc;u t&oacute;m trong một số ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp nhất định phải đối mặt với nhiều r&agrave;o cản hơn. Nippon Steel đ&atilde; nỗ lực mua lại U.S. Steel nhưng thương vụ bị k&eacute;o d&agrave;i, v&agrave; thời hạn để Ủy ban Đầu tư Nước ngo&agrave;i tại Mỹ (CFIUS) xem x&eacute;t lại cũng đến gần.

&quot;Nhiều c&ocirc;ng ty Nhật Bản đang tỏ ra lo ngại hơn về đợt r&agrave; so&aacute;t của CFIUS&quot;, theo luật sư người Nhật Hideaki Umetsu, một chuy&ecirc;n gia về M&amp;A nước ngo&agrave;i v&agrave; thương mại quốc tế.

C&aacute;c hoạt động kinh doanh ở Mỹ c&oacute; tầm quan trọng lớn. &ldquo;Hoạt động M&amp;A của c&aacute;c c&ocirc;ng ty Nhật Bản tại Mỹ c&oacute; thể sẽ phục hồi, nhưng nhiều c&ocirc;ng ty hiện đang e ngại rủi ro, v&igrave; vậy c&oacute; khả năng sẽ phục hồi chậm hơn so với c&aacute;c c&ocirc;ng ty ở nơi kh&aacute;c&quot;, Umetsu dự b&aacute;o.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250520/images/Dealogic2-1920x1296.jpg" style="height:405px; width:600px" />

C&aacute;c thương vụ M&amp;A to&agrave;n cầu (xanh nhạt) v&agrave; li&ecirc;n quan c&aacute;c doanh nghiệp Mỹ (xanh đậm). Nguồn: Dealogic

Doanh nghiệp kh&oacute; lập kế hoạch trung v&agrave; d&agrave;i hạn

C&aacute;c c&ocirc;ng ty đang gặp kh&oacute; khăn trong việc lập kế hoạch hoạt động trong trung hạn đến d&agrave;i hạn, trong đ&oacute; c&oacute; mảng M&amp;A. C&aacute;c quỹ đầu tư cũng định gi&aacute; c&aacute;c mục ti&ecirc;u tiềm năng dựa tr&ecirc;n ước t&iacute;nh d&ograve;ng tiền của họ trong 5-10 năm. V&igrave; thế, kh&oacute; khăn trong dự b&aacute;o đ&atilde; khiến c&aacute;c thương vụ M&amp;A trở n&ecirc;n bấp b&ecirc;nh hơn.

Một nh&agrave; ph&acirc;n t&iacute;ch Mỹ đang xem x&eacute;t ng&agrave;nh ng&acirc;n h&agrave;ng đầu tư cho biết c&aacute;c thỏa thuận gần đ&acirc;y của Washington với Trung Quốc v&agrave; Vương quốc Anh nhằm giảm thuế quan &ldquo;kh&ocirc;ng c&oacute; t&aacute;c dụng g&igrave; ngo&agrave;i việc l&agrave;m dịu nỗi đau trong ngắn hạn, c&aacute;c điều kiện cần thiết cho sự hồi phục của thị trường M&amp;A sẽ kh&ocirc;ng xuất hiện nếu kh&ocirc;ng c&oacute; c&aacute;c thỏa thuận mạnh mẽ v&agrave; l&acirc;u d&agrave;i hơn&rdquo;.

H&atilde;ng tư vấn EY-Parthenon cho biết v&agrave;o đầu th&aacute;ng 5 rằng họ kỳ vọng số lượng c&aacute;c giao dịch vốn tư nh&acirc;n trị gi&aacute; hơn 100 triệu đ&ocirc; la sẽ gần như kh&ocirc;ng đổi trong năm 2025 so với năm trước.

Nếu gi&aacute; cổ phiếu của c&aacute;c c&ocirc;ng ty ni&ecirc;m yết c&ocirc;ng khai tiếp tục biến động, th&igrave; sự quan t&acirc;m đến việc đưa c&aacute;c doanh nghiệp trở th&agrave;nh c&ocirc;ng ty tư nh&acirc;n c&oacute; thể tăng l&ecirc;n, dẫn đến một loạt c&aacute;c vụ hủy ni&ecirc;m yết, EY-Parthenon nhận định. C&aacute;c giao dịch lớn trong năm nay bao gồm việc c&aacute;c c&ocirc;ng ty cổ phần tư nh&acirc;n mua lại Walgreens Boots Alliance v&agrave; c&ocirc;ng ty gi&agrave;y thể thao Skechers, mỗi giao dịch trị gi&aacute; khoảng 10 tỉ đ&ocirc; la.

Doanh nghiệp Mỹ kh&oacute; mua lại cổ phiếu

C&aacute;c doanh nghiệp Mỹ vẫn c&oacute; lợi nhuận vững chắc. Trong số c&aacute;c c&ocirc;ng ty S&amp;P 500 đ&atilde; c&ocirc;ng bố kết quả qu&iacute; 1-2025 t&iacute;nh đến h&ocirc;m 19-5, 78% đ&atilde; vượt qua dự b&aacute;o của thị trường về thu nhập tr&ecirc;n mỗi cổ phiếu, theo FactSet. Tỷ lệ n&agrave;y cao hơn nhiều so với mức trung b&igrave;nh trong 5-10 năm qua. Nhưng họ ng&agrave;y c&agrave;ng kh&oacute; khăn hơn trong việc sử dụng số tiền kiếm được để mua lại hoặc đầu tư vốn.

C&aacute;c c&ocirc;ng ty Mỹ đang trả lại vốn dư thừa cho c&aacute;c cổ đ&ocirc;ng th&ocirc;ng qua việc mua lại cổ phiếu. Theo Deutsche Bank, chỉ t&iacute;nh c&aacute;c c&ocirc;ng ty S&amp;P 500 đ&atilde; c&ocirc;ng bố c&ocirc;ng khai trong ba th&aacute;ng qua, số cổ phiếu mua lại đạt tổng gi&aacute; trị khoảng 500 tỉ đ&ocirc; la, mức cao kỷ lục. C&aacute;c h&atilde;ng big tech thể hiện th&aacute;i độ t&iacute;ch cực. H&ocirc;m 14-5, h&atilde;ng Advanced Micro Devices đ&atilde; th&ocirc;ng b&aacute;o sẽ chi 6 tỉ đ&ocirc; la để mua lại cổ phiếu.

JPMorgan lưu &yacute; rằng c&aacute;c c&ocirc;ng ty c&oacute; xu hướng thực hiện mua lại cổ phiếu khi gi&aacute; cổ phiếu của họ đang trong giai đoạn điều chỉnh. Với lượng tiền mặt dư d&ocirc;i, doanh nghiệp Mỹ phải đau đầu với &quot;qu&aacute; tr&igrave;nh loại trừ&quot;, lựa chọn giữa c&aacute;c giải ph&aacute;p tối ưu đầu tư vốn (capex) để n&acirc;ng cấp nh&agrave; m&aacute;y, thiết bị v&agrave; c&ocirc;ng nghệ; cơ hội M&amp;A; trả bớt nợ; v&agrave; tăng chi trả cổ tức...

Nhưng với t&igrave;nh trạng kh&ocirc;ng chắc chắn do ch&iacute;nh s&aacute;ch của &ocirc;ng Trump g&acirc;y ra, c&aacute;c c&ocirc;ng ty thấy kh&oacute; khăn trong việc tăng đầu tư tăng trưởng v&agrave; kh&oacute; c&oacute; thể h&igrave;nh dung ra một kịch bản với gi&aacute; cổ phiếu cao trong trung v&agrave; d&agrave;i hạn.

Theo Nikkei Asia, Dealogic

Ricky Hồ

<a href="https://thesaigontimes.vn/so-thuong-vu-ma-toan-cau-xuong-muc-thap-ky-luc-20-nam-do-thue-doi-ung/">Link gốc</a>

Tình trạng bất ổn do thuế đối ứng gây ra đã khiến số thương vụ mua bán, sáp nhập (M&A) toàn cầu xuống mức thấp kỷ lục trong 20 năm qua, theo dữ liệu của Dealogic.
