Với lợi thế c&oacute; nhiều s&ocirc;ng suối, địa h&igrave;nh dốc n&ecirc;n khoảng 20 năm trở lại đ&acirc;y, tỉnh miền n&uacute;i H&agrave; Giang ồ ạt cấp ph&eacute;p l&agrave;m thủy điện nhỏ.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250302/images/Thuy-Dien-Song-Mien6-02.jpg" style="height:359px; width:600px" />

Tỉnh H&agrave; Giang hiện c&oacute; hơn 70 dự &aacute;n thủy điện trong quy hoạch, trong đ&oacute; chủ yếu l&agrave; thủy điện nhỏ. Ảnh: Việt Bắc.

Quy hoạch tr&agrave;n lan

Theo t&igrave;m hiểu của PV, đến th&aacute;ng 2.2025, tr&ecirc;n địa b&agrave;n tỉnh H&agrave; Giang hiện c&oacute; hơn 70 dự &aacute;n thủy điện trong quy hoạch với tổng c&ocirc;ng suất tr&ecirc;n 1.062,8 MW. Trong đ&oacute;, 41 nh&agrave; m&aacute;y đang vận h&agrave;nh, tổng c&ocirc;ng suất tr&ecirc;n 762 MW.

Nguồn thu lớn, thủy điện vẫn được xem như &quot;g&agrave; đẻ trứng v&agrave;ng&quot; của tỉnh H&agrave; Giang. Thực tế, ngay từ thời điểm năm 2005, tr&ecirc;n địa b&agrave;n tỉnh H&agrave; Giang được quy hoạch 27 dự &aacute;n (giai đoạn 1) với tổng c&ocirc;ng suất lắp m&aacute;y 520 MW.

Đến th&aacute;ng 8.2008, UBND tỉnh H&agrave; Giang c&oacute; Quyết định số 2737/QĐ-UBND ph&ecirc; duyệt quy hoạch ph&aacute;t triển thủy điện vừa v&agrave; nhỏ tr&ecirc;n địa b&agrave;n (giai đoạn 2) gồm 34 dự &aacute;n, chủ yếu l&agrave; thủy điện nhỏ, tổng c&ocirc;ng suất lắp 80 MW.

Trong c&aacute;c năm 2009 v&agrave; 2011, tỉnh H&agrave; Giang tiếp tục bổ sung v&agrave;o quy hoạch th&ecirc;m 9 dự &aacute;n thủy điện tr&ecirc;n hệ thống s&ocirc;ng L&ocirc;, s&ocirc;ng Chảy v&agrave; 2 dự &aacute;n tr&ecirc;n s&ocirc;ng Miện với tổng c&ocirc;ng suất gần 176 MW.

Đầu năm 2013, sau khi thống nhất c&ugrave;ng Bộ C&ocirc;ng Thương, tỉnh H&agrave; Giang đ&atilde; loại khỏi quy hoạch 27 dự &aacute;n thủy điện, phần lớn trong số n&agrave;y l&agrave; c&aacute;c thủy điện nhỏ c&oacute; c&ocirc;ng suất dưới 3 MW.

Năm 2023, doanh thu c&aacute;c nh&agrave; m&aacute;y thủy điện tr&ecirc;n địa b&agrave;n H&agrave; Giang đạt khoảng tr&ecirc;n 2.470 tỉ đồng, đ&oacute;ng thuế VAT gần 300 tỉ đồng, ph&iacute; dịch vụ m&ocirc;i trường tr&ecirc;n 80 tỉ đồng. Thuế, ph&iacute; từ c&aacute;c dự &aacute;n thủy điện chiếm hơn 30% thu ng&acirc;n s&aacute;ch nh&agrave; nước của tỉnh H&agrave; Giang.

Mặc d&ugrave; vậy, hệ lụy, t&aacute;c động để lại sau một thời gian d&agrave;i quy hoạch tr&agrave;n lan, ồ ạt x&acirc;y dựng thủy điện nhỏ l&agrave; hiện hữu. PGS.TS Đ&agrave;o Trọng Tứ - Trưởng ban Điều phối Mạng lưới s&ocirc;ng ng&ograve;i Việt Nam từng cho rằng, nguy&ecirc;n nh&acirc;n của việc cấp ph&eacute;p ồ ạt dự &aacute;n thủy điện nhỏ một phần do quy tr&igrave;nh bổ sung dự &aacute;n mới v&agrave;o quy hoạch kh&aacute; dễ d&agrave;ng.

&quot;Dường như c&aacute;c thủy điện nhỏ v&agrave; vừa đang được l&agrave;m bằng mọi gi&aacute;, nh&agrave; đầu tư chỉ cố đặt cho được tuốc bin ph&aacute;t điện tr&ecirc;n s&ocirc;ng suối để thu tiền&quot;, PGS.TS Đ&agrave;o Trọng Tứ nhận định.

Những d&ograve;ng s&ocirc;ng qu&aacute; tải thủy điện

Ng&agrave;y 13.2, PV c&oacute; mặt tại khu vực Nh&agrave; m&aacute;y thủy điện S&ocirc;ng Miện 5A tại x&atilde; Thuận H&ograve;a, huyện Vị Xuy&ecirc;n (H&agrave; Giang). Mặc d&ugrave; 1 trong 3 cửa xả của nh&agrave; m&aacute;y thủy điện n&agrave;y c&oacute; xả nước nhưng theo kiểu &quot;nhỏ giọt&quot;.

Tr&aacute;i ngược với cảnh đầy nước ph&iacute;a b&ecirc;n kia th&acirc;n đập, ph&iacute;a hạ lưu theo hướng xu&ocirc;i về TP H&agrave; Giang, l&ograve;ng s&ocirc;ng Miện cạn trơ đ&aacute;y, nhiều đoạn c&ograve;n c&oacute; thể lội qua được, d&ograve;ng s&ocirc;ng gần như ngừng chảy.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250302/images/Thuy-Dien-Song-Mien5.jpg" style="height:366px; width:600px" />

Ph&iacute;a hạ lưu nh&agrave; m&aacute;y thủy điện S&ocirc;ng Miện 5A, d&ograve;ng s&ocirc;ng cạn kiệt nước khi thủy điện n&agrave;y t&iacute;ch nước, ngừng ph&aacute;t điện. Ảnh: Việt Bắc.

Ph&iacute;a hạ lưu nh&agrave; m&aacute;y thủy điện S&ocirc;ng Miện 5A, d&ograve;ng s&ocirc;ng cạn kiệt nước khi thủy điện n&agrave;y t&iacute;ch nước, ngừng ph&aacute;t điện. Ảnh: Việt Bắc. 
Anh L&yacute; Văn Minh (x&atilde; Thuận H&ograve;a) cho biết, người d&acirc;n địa phương đ&atilde; qu&aacute; quen với t&igrave;nh trạng l&ograve;ng s&ocirc;ng ph&iacute;a sau thủy điện bị cạn kh&ocirc;. Từ ng&agrave;y c&oacute; thủy điện, việc đ&aacute;nh bắt t&ocirc;m c&aacute; gần như kh&ocirc;ng c&ograve;n được như trước.

&quot;Khi họ đ&oacute;ng đập t&iacute;ch nước v&agrave; kh&ocirc;ng ph&aacute;t điện th&igrave; gần như kh&ocirc;ng c&oacute; nước chảy, nh&igrave;n ra l&ograve;ng s&ocirc;ng th&igrave; biết, cạn trơ sỏi đ&aacute;. Khoảng v&agrave;i tiếng mỗi ng&agrave;y khi thủy điện ph&aacute;t điện th&igrave; s&ocirc;ng Miện mới c&oacute; nước&quot;, anh Minh n&oacute;i.

C&aacute;ch S&ocirc;ng Miện 5A chừng hơn 6km, thủy điện S&ocirc;ng Miện 6 tại TP H&agrave; Giang cũng trong t&igrave;nh trạng tương tự. Khi ở thời điểm t&iacute;ch nước, kh&ocirc;ng thực hiện ph&aacute;t điện, ph&iacute;a sau th&acirc;n đập l&agrave; d&ograve;ng s&ocirc;ng kh&ocirc; cạn, trơ đ&aacute;y.

Theo t&igrave;m hiểu của PV, mỗi con s&ocirc;ng ở H&agrave; Giang hiện đang phải &quot;g&aacute;nh&quot; trung b&igrave;nh từ 3 - 6 thủy điện. S&ocirc;ng Miện chảy qua đất H&agrave; Giang chỉ d&agrave;i hơn 60 km nhưng c&oacute; tới 6 c&ocirc;ng tr&igrave;nh thủy điện (B&aacute;t Đại Sơn, Th&aacute;i An, Thuận H&ograve;a, S&ocirc;ng Miện 5, S&ocirc;ng Miện 5A v&agrave; S&ocirc;ng Miện 6) đang c&ugrave;ng khai th&aacute;c.

Tr&ecirc;n đoạn s&ocirc;ng Nho Quế chảy qua huyện M&egrave;o Vạc hiện c&oacute; tới 3 nh&agrave; m&aacute;y thủy điện (Nho Quế 1, 2, 3) c&ugrave;ng hoạt động. Tr&ecirc;n s&ocirc;ng L&ocirc; c&oacute; 6 thủy điện được quy hoạch, phần lớn đ&atilde; đi v&agrave;o khai th&aacute;c. Ngo&agrave;i ra tr&ecirc;n s&ocirc;ng Chảy, s&ocirc;ng Chừng, s&ocirc;ng Nhiệm, s&ocirc;ng Bạc cũng c&oacute; cả chục thủy điện nhỏ đ&atilde; v&agrave; sắp đi v&agrave;o hoạt động.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250302/images/Thuy-Dien-Song-Mien6.jpg" style="height:370px; width:600px" />

&nbsp;

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250302/images/Thuy-Dien-Song-Mien6-01.jpg" style="height:391px; width:600px" />

S&ocirc;ng Miện đoạn qua nh&agrave; m&aacute;y thủy điện S&ocirc;ng Miện 6 trong t&igrave;nh trạng tương tự, d&ograve;ng s&ocirc;ng gần như ngừng chảy. Ảnh: Việt Bắc.

Việc ồ ạt ph&aacute;t triển hệ thống bậc thang thủy điện tr&ecirc;n c&ugrave;ng 1 d&ograve;ng s&ocirc;ng khiến d&ograve;ng chảy bị thay đổi, m&ocirc;i trường sinh th&aacute;i bị ph&aacute; vỡ. Việc t&iacute;ch nước ph&aacute;t điện cũng g&acirc;y ra t&igrave;nh trạng kh&ocirc;ng bảo đảm duy tr&igrave; d&ograve;ng chảy tối thiểu theo quy định.

Trao đổi với PV, kỹ sư Nguyễn Trọng Ph&uacute;c - với kinh nghiệm hơn 20 năm vận h&agrave;nh c&aacute;c thủy điện tại miền n&uacute;i ph&iacute;a Bắc - cho biết, đặc th&ugrave; s&ocirc;ng suối miền n&uacute;i lưu lượng chảy thấp, nhất l&agrave; về m&ugrave;a kh&ocirc; khiến thời gian t&iacute;ch nước l&acirc;u, thời gian ph&aacute;t điện ngắn.

&quot;T&iacute;ch nước từ 10-12 tiếng nhưng c&oacute; khi chỉ chạy m&aacute;y ph&aacute;t điện được 3-4 tiếng l&agrave; hết nước. Trong khi đ&oacute;, gi&aacute; b&aacute;n điện giờ cao điểm thường cao gấp cả chục lần giờ thấp điểm n&ecirc;n nh&agrave; m&aacute;y n&agrave;o cũng t&iacute;ch để ph&aacute;t điện v&agrave;o l&uacute;c cao điểm&quot;, kỹ sư Nguyễn Trọng Ph&uacute;c n&oacute;i.

Việt Bắc

<a href="https://laodong.vn/xa-hoi/o-at-lam-thuy-dien-nho-tai-tinh-mien-nui-ha-giang-1467770.ldo">Link gốc</a>

Với lợi thế có nhiều sông suối, địa hình dốc nên khoảng 20 năm trở lại đây, tỉnh miền núi Hà Giang ồ ạt cấp phép làm thủy điện nhỏ.



Kinh tế

Báo Lao Động

Ồ ạt làm thủy điện nhỏ tại tỉnh miền núi Hà Giang

Nguyễn Thanh Toàn

Kh&#244;ng nghi&#234;n cứu kỹ sẽ thấy ngay hậu quả ngay lập tức, chưa cần phải xd xong

Không nghiên cứu kỹ sẽ thấy ngay hậu quả ngay lập tức, chưa cần phải xd xong