Ch&iacute;nh quyền Tổng thống Trump kỳ vọng dự &aacute;n V&ograve;m v&agrave;ng sẽ trở th&agrave;nh l&aacute; chắn t&ecirc;n lửa to&agrave;n diện cho nước Mỹ, nhưng giới chuy&ecirc;n gia cảnh b&aacute;o, đ&acirc;y c&oacute; thể chỉ l&agrave; giấc mơ tốn k&eacute;m, kh&oacute; khả thi v&agrave; dễ bị v&ocirc; hiệu h&oacute;a.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250525/images/vom-vang-trump.png" style="height:402px; width:600px" />

Tổng thống Donald Trump ph&aacute;t biểu tại Ph&ograve;ng Bầu dục, Nh&agrave; Trắng v&agrave;o ng&agrave;y 20/5/2025. Ảnh: Getty Images

Th&ocirc;ng b&aacute;o gần đ&acirc;y của ch&iacute;nh quyền Tổng thống Trump về dự &aacute;n l&aacute; chắn ph&ograve;ng thủ t&ecirc;n lửa chiến lược V&ograve;m V&agrave;ng nhằm bảo vệ nước Mỹ l&agrave; nỗ lực tham vọng nhất trong lĩnh vực n&agrave;y kể từ chương tr&igrave;nh S&aacute;ng kiến Ph&ograve;ng thủ Chiến lược (SDI) của Tổng thống Ronald Reagan những năm 1980.

Theo trang The Conversation, chương tr&igrave;nh SDI &ndash; thường được gọi bằng biệt danh c&oacute; phần chế giễu l&agrave; &ldquo;Chiến tranh giữa c&aacute;c v&igrave; sao&rdquo; &ndash; từng g&acirc;y ra nhiều tranh c&atilde;i gay gắt về t&iacute;nh khả thi kỹ thuật v&agrave; cuối c&ugrave;ng đ&atilde; kh&ocirc;ng thể đưa v&agrave;o vận h&agrave;nh. Nhưng liệu ng&agrave;y nay nước Mỹ đ&atilde; c&oacute; đủ c&ocirc;ng nghệ để hiện thực h&oacute;a l&aacute; chắn V&ograve;m V&agrave;ng, hay dự &aacute;n n&agrave;y cũng sẽ sớm bị xếp x&oacute;?

Một hệ thống ph&ograve;ng thủ t&ecirc;n lửa V&ograve;m V&agrave;ng ho&agrave;n chỉnh được cho l&agrave; sẽ bảo vệ nước Mỹ trước to&agrave;n bộ phổ c&aacute;c mối đe dọa từ tr&ecirc;n kh&ocirc;ng v&agrave; t&ecirc;n lửa, bao gồm cả t&ecirc;n lửa đạn đạo li&ecirc;n lục địa (ICBM) v&agrave; c&aacute;c loại t&ecirc;n lửa tầm ngắn hơn &ndash; tất cả đều c&oacute; thể mang đầu đạn hạt nh&acirc;n.

V&ograve;m V&agrave;ng c&ograve;n được thiết kế để đối ph&oacute; với t&ecirc;n lửa h&agrave;nh tr&igrave;nh v&agrave; vũ kh&iacute; si&ecirc;u vượt &acirc;m như c&aacute;c thiết bị lượn tăng tốc (boost-glide vehicle), sử dụng t&ecirc;n lửa đẩy để đạt tốc độ si&ecirc;u vượt &acirc;m (gấp tr&ecirc;n 5 lần tốc độ &acirc;m thanh), sau đ&oacute; tiếp tục bay theo qu&aacute;n t&iacute;nh m&agrave; kh&ocirc;ng cần động cơ.

Hệ thống n&agrave;y về l&yacute; thuyết cũng c&oacute; thể chống lại c&aacute;c đầu đạn được triển khai trong kh&ocirc;ng gian, c&oacute; thể được lệnh quay trở lại kh&iacute; quyển để tấn c&ocirc;ng mục ti&ecirc;u dưới mặt đất &ndash; c&ograve;n gọi l&agrave; c&aacute;c hệ thống oanh k&iacute;ch quỹ đạo ph&acirc;n đoạn (fractional orbital bombardment systems).

Giai đoạn tăng tốc: Cơ hội v&agrave;ng &ndash; v&agrave; cũng l&agrave; th&aacute;ch thức lớn nhất

T&ecirc;n lửa đạn đạo được cho l&agrave; mối đe dọa nghi&ecirc;m trọng nhất, đơn giản v&igrave; c&aacute;c cường quốc hạt nh&acirc;n hiện c&oacute; kho dự trữ rất lớn.

Một t&ecirc;n lửa ICBM bay qua ba giai đoạn: tăng tốc (boost), giữa quỹ đạo (midcourse) v&agrave; giai đoạn cuối (terminal).

Giai đoạn tăng tốc k&eacute;o d&agrave;i v&agrave;i ph&uacute;t, khi động cơ t&ecirc;n lửa đẩy n&oacute; l&ecirc;n kh&ocirc;ng gian; Giai đoạn giữa quỹ đạo, t&ecirc;n lửa kh&ocirc;ng c&ograve;n được đẩy m&agrave; bay trong kh&ocirc;ng gian khoảng 20-25 ph&uacute;t; Cuối c&ugrave;ng, trong giai đoạn cuối, n&oacute; quay trở lại kh&iacute; quyển để đ&aacute;nh tr&uacute;ng mục ti&ecirc;u.

Kế hoạch V&ograve;m V&agrave;ng c&oacute; khả năng sẽ bao gồm c&aacute;c vũ kh&iacute; đ&aacute;nh chặn t&ecirc;n lửa đạn đạo trong cả ba giai đoạn bay n&agrave;y.

Đ&aacute;nh chặn trong giai đoạn tăng tốc rất hấp dẫn, v&igrave; khi đ&oacute; chỉ cần ti&ecirc;u diệt một mục ti&ecirc;u duy nhất. Ở giai đoạn giữa quỹ đạo, t&ecirc;n lửa sẽ t&aacute;ch ra, thả đầu đạn &ndash; phần chứa chất nổ &ndash; nhưng cũng c&oacute; thể tung ra nhiều mồi nhử.

Ngay cả với những hệ thống radar tối t&acirc;n nhất, việc ph&acirc;n biệt đ&acirc;u l&agrave; đầu đạn thật trong số c&aacute;c mồi nhử l&agrave; v&ocirc; c&ugrave;ng kh&oacute; khăn.

Tuy nhi&ecirc;n, đ&aacute;nh chặn t&ecirc;n lửa ngay từ giai đoạn tăng tốc lại đặt ra những nghi vấn lớn về t&iacute;nh khả thi kỹ thuật &ndash; một phần v&igrave; thời gian rất ngắn ngủi.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250525/images/VOM-VANG.jpg" style="height:338px; width:600px" />

Minh họa &yacute; tưởng hệ thống ph&ograve;ng thủ t&ecirc;n lửa &quot;V&ograve;m V&agrave;ng&quot;. Nguồn: Lockheed Martin

C&aacute;c nền tảng vũ kh&iacute; được thiết kế để l&agrave;m việc n&agrave;y c&oacute; thể bao gồm vệ tinh lớn bay ở quỹ đạo thấp (LEO), được trang bị nhiều t&ecirc;n lửa đ&aacute;nh chặn nhỏ. Khi ph&aacute;t hiện một t&ecirc;n lửa đạn đạo mang đầu đạn hạt nh&acirc;n được ph&oacute;ng về ph&iacute;a Mỹ, c&aacute;c vệ tinh n&agrave;y sẽ ph&oacute;ng t&ecirc;n lửa đ&aacute;nh chặn.

Một nghi&ecirc;n cứu của Hội Vật l&yacute; Hoa Kỳ (American Physical Society) cho thấy rằng, ngay cả trong c&aacute;c giả định l&yacute; tưởng nhất, một nền tảng đ&aacute;nh chặn từ kh&ocirc;ng gian cũng chỉ c&oacute; thể ti&ecirc;u diệt mục ti&ecirc;u trong phạm vi 850km &ndash; gọi l&agrave; &ldquo;b&aacute;n k&iacute;nh ti&ecirc;u diệt&rdquo;.

Với tầm bao phủ như vậy, hệ thống đ&aacute;nh chặn đặt ngo&agrave;i kh&ocirc;ng gian sẽ cần đến h&agrave;ng trăm, thậm ch&iacute; h&agrave;ng ng&agrave;n vệ tinh, mỗi vệ tinh trang bị t&ecirc;n lửa đ&aacute;nh chặn nhỏ để đảm bảo phạm vi hoạt động hiệu quả tr&ecirc;n to&agrave;n cầu.

Người ta cũng đang t&iacute;nh đến việc vượt qua hạn chế n&agrave;y bằng c&aacute;ch sử dụng vũ kh&iacute; năng lượng định hướng như laser c&ocirc;ng suất lớn hoặc thậm ch&iacute; vũ kh&iacute; ch&ugrave;m hạt &ndash; sử dụng c&aacute;c luồng hạt nguy&ecirc;n tử hoặc hạ nguy&ecirc;n tử năng lượng cao.

Tuy nhi&ecirc;n, lỗ hổng ch&iacute; tử của hệ thống như vậy l&agrave;: đối phương ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể sử dụng vũ kh&iacute; chống vệ tinh &ndash; t&ecirc;n lửa ph&oacute;ng từ mặt đất &ndash; hoặc c&aacute;c h&agrave;nh động tấn c&ocirc;ng kh&aacute;c như tấn c&ocirc;ng mạng để ph&aacute; hủy hoặc v&ocirc; hiệu h&oacute;a c&aacute;c vệ tinh đ&aacute;nh chặn. Điều n&agrave;y sẽ mở ra một h&agrave;nh lang tạm thời cho t&ecirc;n lửa đạn đạo của đối phương lọt qua.

&ldquo;Vi&ecirc;n sỏi th&ocirc;ng minh&rdquo; trở lại?

Một &yacute; tưởng từng được đề xuất v&agrave;o cuối những năm 1980 cho hệ thống ph&ograve;ng thủ ngo&agrave;i kh&ocirc;ng gian l&agrave; &quot;Brilliant Pebbles&quot; (Vi&ecirc;n sỏi th&ocirc;ng minh). Thay v&igrave; d&ugrave;ng vệ tinh lớn mang nhiều t&ecirc;n lửa, Brilliant Pebbles đề xuất triển khai khoảng 1.000 t&ecirc;n lửa nhỏ bay tr&ecirc;n quỹ đạo, c&ugrave;ng với 60 cảm biến t&ecirc;n l&agrave; Brilliant Eyes để ph&aacute;t hiện t&ecirc;n lửa đối phương.

Dự &aacute;n &quot;Vi&ecirc;n sỏi th&ocirc;ng minh&quot; đ&atilde; bị ch&iacute;nh quyền Tổng thống Bill Clinton hủy bỏ v&agrave;o năm 1994. Tuy nhi&ecirc;n, n&oacute; c&oacute; thể trở th&agrave;nh nền tảng c&ocirc;ng nghệ cho hệ thống V&ograve;m V&agrave;ng hiện nay.

C&aacute;c lựa chọn để ti&ecirc;u diệt t&ecirc;n lửa đạn đạo trong giai đoạn giữa quỹ đạo bao gồm c&aacute;c hệ thống hiện c&oacute; như Hệ thống ph&ograve;ng thủ giai đoạn giữa từ mặt đất (Ground-based Midcourse Defense) v&agrave; hệ thống Aegis đặt tr&ecirc;n t&agrave;u chiến của Hải qu&acirc;n Mỹ.

Kh&aacute;c với đ&aacute;nh chặn giữa quỹ đạo &ndash; vốn phải bao phủ một khu vực địa l&yacute; rộng lớn &ndash; đ&aacute;nh chặn giai đoạn cuối l&agrave; tuyến ph&ograve;ng thủ cuối c&ugrave;ng. N&oacute; thường dựa v&agrave;o việc ti&ecirc;u diệt đầu đạn khi ch&uacute;ng đ&atilde; t&aacute;i nhập kh&iacute; quyển.

Kế hoạch đ&aacute;nh chặn c&aacute;c đầu đạn đơn lẻ trong giai đoạn cuối c&oacute; thể dựa v&agrave;o c&aacute;c phi&ecirc;n bản tương lai của những hệ thống hiện c&oacute; như Patriot PAC-3 MSE hoặc THAAD (Terminal High Altitude Area Defense).

Tuy c&ocirc;ng nghệ đ&atilde; c&oacute; những bước tiến so với thời &ldquo;Chiến tranh giữa c&aacute;c v&igrave; sao&rdquo;, nhưng tranh c&atilde;i vẫn tiếp tục về việc c&aacute;c hệ thống n&agrave;y c&oacute; thực sự hiệu quả hay kh&ocirc;ng.

B&agrave;i to&aacute;n lớn nhất: Tiền bạc v&agrave; ch&iacute;nh trị

Cuối c&ugrave;ng, chi ph&iacute; khổng lồ, c&ugrave;ng với sự phản đối về mặt ch&iacute;nh trị, c&oacute; thể sẽ l&agrave; r&agrave;o cản lớn nhất ngăn việc triển khai một hệ thống V&ograve;m V&agrave;ng thực sự hiệu quả.

Đề xuất của Tổng thống Trump đ&atilde; hồi sinh kh&aacute;i niệm ph&ograve;ng thủ t&ecirc;n lửa ở Mỹ. Nhưng vẫn c&ograve;n nhiều nghi ngờ về việc liệu những th&agrave;nh phần tham vọng nhất trong hệ thống n&agrave;y c&oacute; bao giờ trở th&agrave;nh hiện thực hay kh&ocirc;ng.

Thu Hằng/B&aacute;o Tin tức v&agrave; D&acirc;n tộc

<a href="https://baotintuc.vn/ho-so-quan-su/nhung-lo-hong-lon-trong-du-an-vom-vang-cua-tong-thong-trump-20250525174839048.htm">Link gốc</a>

Chính quyền Tổng thống Trump kỳ vọng dự án Vòm vàng sẽ trở thành lá chắn tên lửa toàn diện cho nước Mỹ, nhưng giới chuyên gia cảnh báo, đây có thể chỉ là giấc mơ tốn kém, khó khả thi và dễ bị vô hiệu hóa.


Thế giới

Vietnam+

Những lỗ hổng lớn trong dự án Vòm Vàng của Tổng thống Trump

Trần Ngọc Quyên

N&#243;i l&#224; một chuyện,để l&#224;m dc th&#236; l&#224; vấn đề thời gian.

Nói là một chuyện,để làm dc thì là vấn đề thời gian.