&ldquo;S&oacute;ng&rdquo; l&agrave; từ l&oacute;ng quen thuộc được sử dụng bởi c&aacute;c nh&agrave; đầu tư chứng kho&aacute;n. Mặc d&ugrave; nghĩa gốc của từ n&agrave;y trong lĩnh vực vật l&yacute; l&agrave; sự lan truyền của một dao động trong kh&ocirc;ng gian theo thời gian, tuy vậy, n&oacute; lại được sử dụng kh&aacute; thường xuy&ecirc;n tr&ecirc;n thị trường chứng kho&aacute;n, bởi đ&acirc;y l&agrave; nơi nh&agrave; đầu tư kiếm lời từ những dao động l&ecirc;n xuống của gi&aacute; chứng kho&aacute;n như những con s&oacute;ng. S&oacute;ng c&agrave;ng to c&oacute; nghĩa l&agrave; dao động c&agrave;ng lớn, rủi ro c&agrave;ng cao, cơ hội kiếm lời c&agrave;ng nhiều. Để theo đuổi lợi nhuận vượt trội, c&aacute;c nh&agrave; đầu tư sẵn s&agrave;ng chấp nhận rủi ro để &ldquo;cưỡi&rdquo; tr&ecirc;n những con s&oacute;ng lớn.

Một trong những đặc trưng quan trọng của s&oacute;ng l&agrave; bước s&oacute;ng (khoảng thời gian ho&agrave;n th&agrave;nh một con s&oacute;ng) v&agrave; sự lặp đi lặp lại của n&oacute; theo thời gian mang t&iacute;nh chu kỳ. Chuyển động s&oacute;ng c&oacute; thể được dự b&aacute;o trước dựa tr&ecirc;n dữ liệu qu&aacute; khứ về bước s&oacute;ng, v&agrave; do đ&oacute; chuyển động n&agrave;y kh&ocirc;ng phải l&agrave; ngẫu nhi&ecirc;n. Đ&acirc;y h&oacute;a ra lại l&agrave; một giả định quan trọng của trường ph&aacute;i ph&acirc;n t&iacute;ch kỹ thuật trong đầu tư chứng kho&aacute;n.

S&oacute;ng trong ph&acirc;n t&iacute;ch kỹ thuật

S&oacute;ng trong l&yacute; thuyết Dow (được ph&aacute;t triển bởi Charles Dow). Theo l&yacute; thuyết Dow mọi xu hướng thị trường đều nằm ở một trong ba giai đoạn t&iacute;ch lũy, tăng trưởng v&agrave; ph&acirc;n phối. C&aacute;c giai đoạn n&agrave;y nối tiếp nhau theo chuỗi. Kết th&uacute;c của giai đoạn n&agrave;y l&agrave; một sự khởi đầu cho giai đoạn tiếp theo, k&eacute;o d&agrave;i v&agrave; tạo n&ecirc;n những đợt s&oacute;ng của thị trường.

Dựa tr&ecirc;n t&acirc;m l&yacute; h&agrave;nh vi của con người tr&ecirc;n thị trường, l&yacute; thuyết s&oacute;ng Elliott (được ph&aacute;t triển bởi Ralph Nelson Elliot) đưa ra mẫu h&igrave;nh về 5 s&oacute;ng động lực v&agrave; 3 s&oacute;ng điều chỉnh. S&oacute;ng Elliott c&oacute; thể được &aacute;p dụng trong nhiều khung thời gian kh&aacute;c nhau từ cực ngắn (ph&uacute;t) tới cực d&agrave;i (năm, thập kỷ, thi&ecirc;n ni&ecirc;n kỷ) v&agrave; thường được d&ugrave;ng để x&aacute;c nhận hoặc giải th&iacute;ch những giai đoạn đ&atilde; xảy ra của thị trường nhiều hơn l&agrave; d&ugrave;ng để dự b&aacute;o.

S&oacute;ng trong l&yacute; thuyết Gann (được ph&aacute;t triển bởi William Delbert Gann) đề cập tới yếu tố thời gian, theo đ&oacute; thị trường giao dịch c&oacute; t&iacute;nh chu kỳ, dựa v&agrave;o những sự kiện lặp đi lặp lại trong qu&aacute; khứ để x&aacute;c định thời điểm v&agrave; khung thời gian ph&ugrave; hợp từ đ&oacute; đưa ra quyết định giao dịch.

S&oacute;ng trong l&yacute; thuyết Merrill (được ph&aacute;t triển bởi Arthur Merrill) m&ocirc; tả thứ được gọi l&agrave; &ldquo;cấu tr&uacute;c s&oacute;ng&rdquo; dựa tr&ecirc;n nền tảng của l&yacute; thuyết Dow, theo đ&oacute; coi chuyển động của gi&aacute; giống như c&aacute;c đợt s&oacute;ng. Theo phương ph&aacute;p n&agrave;y, c&aacute;c mẫu h&igrave;nh phổ biến nhất của thị trường được chia l&agrave;m 32 mẫu biểu đồ (s&oacute;ng) kh&aacute;c nhau, 16 mẫu chữ M v&agrave; 16 mẫu chữ W đối xứng nhau.

S&oacute;ng trong l&yacute; thuyết của Wyckoff (được ph&aacute;t triển bởi Richard Demile Wyckoff) dựa tr&ecirc;n 3 quy luật cung cầu thị trường, quy luật nh&acirc;n quả, quy luật nỗ lực. Phương ph&aacute;p Wyckoff giải th&iacute;ch về c&aacute;ch vận động của gi&aacute; thị trường như một m&ocirc; h&igrave;nh tuần ho&agrave;n gồm 4 chu kỳ s&oacute;ng: t&iacute;ch lũy, tăng trưởng, ph&acirc;n phối v&agrave; suy tho&aacute;i.

Những bước s&oacute;ng kinh điển nhất m&agrave; nh&agrave; đầu tư kh&ocirc;ng thể bỏ qua

4 năm &ndash; chu kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ. Bằng việc thống k&ecirc; dữ liệu thị trường chứng kho&aacute;n Mỹ trong nhiều năm qua c&ugrave;ng với c&aacute;c kỳ bầu cử Tổng thống Mỹ, c&aacute;c nh&agrave; kinh tế học đ&atilde; nhận ra một số quy luật biến động nhất định c&oacute; thể xảy ra tr&ecirc;n thị trường (suy yếu trong năm ngay sau bầu cử, tăng gi&aacute; mạnh nhất trong năm thứ ba,&hellip;). C&oacute; thể giải th&iacute;ch bản chất đằng sau những quy luật n&agrave;y th&ocirc;ng qua việc c&aacute;c nh&agrave; ch&iacute;nh trị lu&ocirc;n mong muốn c&oacute; một hồ sơ kinh tế đẹp trong nhiệm kỳ của họ để tranh thủ sự ủng hộ của cử tri trong nhiệm kỳ tiếp theo, từ đ&oacute; c&oacute; những t&aacute;c động nhất định tới việc điều h&agrave;nh c&aacute;c ch&iacute;nh s&aacute;ch kinh tế.

Nếu như quy luật n&agrave;y đ&uacute;ng, những năm tiếp theo m&agrave; c&aacute;c nh&agrave; đầu tư cần ch&uacute; &yacute; đ&oacute; l&agrave; năm 2024 (năm bầu cử) v&agrave; năm 2026, năm thứ 3 trong nhiệm kỳ tiếp theo.

7 năm &ndash; chu kỳ sinh học của con người. Bởi lẽ nh&agrave; đầu tư l&agrave; những người ra quyết định c&oacute; thể ảnh hưởng tới xu hướng tiếp theo của thị trường, v&igrave; vậy cũng giống như t&acirc;m l&yacute; học h&agrave;nh vi l&agrave; cơ sở của l&yacute; thuyết s&oacute;ng Elliott, những biến động về mặt sinh học của nh&agrave; đầu tư cũng đ&oacute;ng vai tr&ograve; quan trọng đối với kết quả đầu tư của họ.

Theo c&aacute;c nh&agrave; sinh l&yacute; học, cứ 7 năm một lần, cơ thể v&agrave; t&acirc;m tr&iacute; con người sẽ trải qua một cơn khủng hoảng v&agrave; một sự thay đổi &ndash; sự thay đổi mang t&iacute;nh chu kỳ giống như c&aacute;c m&ugrave;a trong năm.

Nếu như quy luật n&agrave;y đ&uacute;ng, c&aacute;c nh&agrave; đầu tư bước sang độ tuổi 28, 35, 42, 49 trong năm 2024 sẽ cần thận trọng hơn về sức khỏe thể chất cũng như tinh thần của m&igrave;nh để c&oacute; những quyết định đầu tư đ&uacute;ng đắn.

10 năm &ndash; chu kỳ của nền kinh tế. C&aacute;c nh&agrave; kinh tế học đ&atilde; thống k&ecirc; v&agrave; nhận thấy rằng cứ mỗi &nbsp;khoảng 10 năm, nền kinh tế sẽ c&oacute; chiều hướng biến động ti&ecirc;u cực một lần, hoặc tệ hơn c&oacute; thể biến th&agrave;nh một cuộc khủng hoảng. Một chu kỳ kinh tế điển h&igrave;nh diễn tiến theo 4 giai đoạn: suy tho&aacute;i, hồi phục, tăng trưởng v&agrave; suy giảm. Tuy nhi&ecirc;n, c&oacute; rất nhiều biến cố &nbsp;kh&aacute;c nhau c&oacute; thể t&aacute;c động l&ecirc;n một chu kỳ kinh tế khiến n&oacute; c&oacute; thể r&uacute;t ngắn lại hoặc k&eacute;o d&agrave;i ra. Để x&aacute;c định ch&iacute;nh x&aacute;c ch&uacute;ng ta đang ở chu kỳ kinh tế n&agrave;o, cần xem x&eacute;t to&agrave;n diện c&aacute;c biểu hiện của nền kinh tế (c&aacute;c chỉ b&aacute;o) v&agrave; xem x&eacute;t ch&uacute;ng trong một khu vực quy m&ocirc; (một quốc gia) cụ thể v&agrave; những ch&iacute;nh s&aacute;ch kinh tế m&agrave; khu vực đ&oacute; đang &aacute;p dụng. Hiện nay, đa số c&aacute;c chuy&ecirc;n gia kinh tế đồng thuận cho rằng nền kinh tế Việt Nam đang bắt đầu bước v&agrave;o giai đoạn hồi phục.

18 năm &ndash; chu kỳ gi&aacute; trị của đất đai trong nền kinh tế. Theo d&otilde;i số liệu của nền kinh tế Mỹ trong suốt 200 năm qua, nh&agrave; kinh tế học người Anh &nbsp;l&agrave; Fred Harrison đ&atilde; r&uacute;t ra nhận x&eacute;t về xu hướng ph&aacute;t triển của thị trường bất động sản, theo đ&oacute; gi&aacute; trị đất đai đ&atilde; vận h&agrave;nh với chu kỳ 18 năm trong nhiều thế kỷ. &Ocirc;ng đ&atilde; dự b&aacute;o đ&uacute;ng về một sự sụp đổ của thị trường bất động sản tại Mỹ v&agrave;o năm 2008, v&agrave; tiếp tục dự b&aacute;o về một cuộc suy tho&aacute;i giữa chu kỳ sẽ xảy ra v&agrave;o năm 2019 cũng như c&aacute;c vấn đề của thị trường bất động sản Trung Quốc trong giai đoạn n&agrave;y. &Ocirc;ng cũng dự đo&aacute;n thị trường bất động sản sẽ đạt đỉnh v&agrave;o năm 2026 v&agrave; c&oacute; thể k&eacute;o theo đ&oacute; một cuộc khủng hoảng t&agrave;i ch&iacute;nh nghi&ecirc;m trọng c&oacute; thể tương tự khủng hoảng 2008.

60 năm &ndash; s&oacute;ng Kondratieff. S&oacute;ng Kondratieff được đặt theo t&ecirc;n nh&agrave; kinh tế học người Nga Nikolai Kondratieff, chỉ c&aacute;c chu k&igrave; kinh tế k&eacute;o d&agrave;i khoảng 40 đến 60 năm trong c&aacute;c nền kinh tế thị trường. S&oacute;ng Kondratieff l&agrave; một chu k&igrave; kinh tế d&agrave;i hạn được cho l&agrave; xuất ph&aacute;t từ c&aacute;c đổi mới trong c&ocirc;ng nghệ dẫn đến một thời k&igrave; thịnh vượng k&eacute;o d&agrave;i. Theo quan điểm của c&aacute;c nh&agrave; nghi&ecirc;n cứu về l&yacute; thuyết của Kondratieff, thế giới đ&atilde; trải qua 5 chu kỳ Kondratieff gồm: (i) 1780 đến 1830 &ndash; đặc trưng bởi động cơ hơi nước; (ii) 1830 đến 1880 &ndash; đặc trưng bởi c&ocirc;ng nghiệp th&eacute;p v&agrave; đường sắt; (iii) 1880 đến 1930 &ndash; đặc trưng bởi điện kh&iacute; h&oacute;a v&agrave; h&oacute;a chất; (iv) 1930 đến 1970 &ndash; nền kinh tế được th&uacute;c đẩy bởi c&ocirc;ng nghiệp &ocirc; t&ocirc; v&agrave; h&oacute;a dầu; (v) 1970 đến nay &ndash; đặc trưng bởi c&ocirc;ng nghệ th&ocirc;ng tin. Nhiều nh&agrave; nghi&ecirc;n cứu đang tranh c&atilde;i về việc liệu ch&uacute;ng ta đ&atilde; bước qua s&oacute;ng thứ 6 theo l&yacute; thuyết s&oacute;ng Kondratieff hay chưa.

Nếu l&yacute; thuyết n&agrave;y đ&uacute;ng, rất c&oacute; thể sự tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn 60 năm tiếp theo sẽ được th&uacute;c đẩy bởi ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp chất b&aacute;n dẫn v&agrave; tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo AI.

84 năm &ndash; chu kỳ của c&aacute;c cuộc xung đột lớn của Mỹ. Lịch sử h&igrave;nh th&agrave;nh v&agrave; ph&aacute;t triển của Mỹ đ&atilde; trải qua rất nhiều cuộc chiến tranh lớn nhỏ. Ch&uacute;ng đ&atilde; được kh&aacute;i qu&aacute;t h&oacute;a l&ecirc;n th&agrave;nh quy luật của lịch sử, &nbsp;trong khoảng 84 năm nước Mỹ thường trải qua một cuộc xung đột lớn. Những mốc thời gian ch&iacute;nh c&oacute; thể kể đến như: năm 1776 &ndash; c&aacute;ch mạng Mỹ, năm 1861 &ndash; nội chiến Mỹ, năm 1941 &ndash; chiến tranh thế giới thứ hai, Mỹ ch&iacute;nh thức tham chiến.

Đối với nước Mỹ, chiến tranh thường c&oacute; t&aacute;c dụng như một liều thuốc gi&uacute;p sắp xếp lại cấu tr&uacute;c kinh tế ch&iacute;nh trị x&atilde; hội đồng thời th&uacute;c đẩy nền kinh tế tăng trưởng, c&aacute;c ng&agrave;nh khoa học ph&aacute;t triển v&agrave; đạt được những tiến bộ vượt bậc mang t&iacute;nh c&aacute;ch mạng, từ đ&oacute; duy tr&igrave; vị thế thống trị thế giới của Mỹ.

C&oacute; một sự tr&ugrave;ng hợp đ&aacute;ng kinh ngạc l&agrave; t&iacute;nh chu kỳ 84 năm cũng được chứng minh th&ocirc;ng qua chi&ecirc;m tinh học (một bộ m&ocirc;n mang t&iacute;nh huyền b&iacute;, nhưng hiện đ&atilde; t&aacute;ch ra th&agrave;nh một nh&aacute;nh nhỏ gọi l&agrave; cosmoeconomics), theo đ&oacute; t&iacute;nh chu kỳ 84 năm của c&aacute;c cuộc chiến cũng ứng với quy luật chuyển động của c&aacute;c h&agrave;nh tinh, cụ thể ở đ&acirc;y l&agrave; sự kết hợp giữa Sao Hỏa v&agrave; Sao Thi&ecirc;n Vương (chu kỳ quỹ đạo của Sao Thi&ecirc;n Vương bằng 84 năm Tr&aacute;i Đất, v&agrave; mất 7 năm để h&agrave;nh tinh n&agrave;y đi qua hết một ch&ograve;m sao trong ho&agrave;ng đạo). Nếu &nbsp;đ&uacute;ng theo quy luật n&agrave;y, năm 2026 sẽ l&agrave; năm chứng kiến sự kết hợp giữa Sao Hỏa v&agrave; Sao Thi&ecirc;n Vương tương tự như c&aacute;c năm 1776, 1861, 1941.

B&agrave;i viết n&agrave;y l&agrave; kết quả của qu&aacute; tr&igrave;nh tổng hợp th&ocirc;ng tin, t&agrave;i liệu của t&aacute;c giả từ nhiều nguồn kh&aacute;c nhau được cho l&agrave; đ&aacute;ng tin cậy, chỉ nhằm cung cấp th&ecirc;m th&ocirc;ng tin, quan điểm, g&oacute;c nh&igrave;n về một vấn đề m&agrave; c&aacute;c nh&agrave; đầu tư c&oacute; thể quan t&acirc;m, kh&ocirc;ng nhằm mục đ&iacute;ch khuyến nghị, tư vấn sử dụng c&aacute;c c&ocirc;ng cụ để đầu tư chứng kho&aacute;n. Những c&ocirc;ng cụ, l&yacute; thuyết v&agrave; mẫu h&igrave;nh n&ecirc;u tr&ecirc;n l&agrave; sự đ&uacute;c kết dựa tr&ecirc;n dữ liệu, mẫu h&igrave;nh qu&aacute; khứ, do vậy lu&ocirc;n h&agrave;m chứa sự kh&ocirc;ng chắc chắn, x&aacute;c suất kh&ocirc;ng đ&aacute;ng tin cậy, c&oacute; thể thay đổi t&ugrave;y thuộc sự biến đổi của m&ocirc;i trường, cấu tr&uacute;c kinh tế x&atilde; hội, v&igrave; vậy cần phải được &aacute;p dụng một c&aacute;ch thận trọng v&agrave; c&oacute; sự tự kiểm nghiệm, ho&agrave;n thiện theo thời gian.

LH

“Sóng” là từ lóng quen thuộc được sử dụng bởi các nhà đầu tư chứng khoán. Mặc dù nghĩa gốc của từ này trong lĩnh vực vật lý là sự lan truyền của một dao động trong không gian theo thời gian, tuy vậy, nó lại được sử dụng khá thường xuyên trên thị trường chứng khoán, bởi đây là nơi nhà đầu tư kiếm lời từ những dao động lên xuống của giá chứng khoán như những con sóng. Sóng càng to có nghĩa là dao động càng lớn, rủi ro càng cao, cơ hội kiếm lời càng nhiều. Để theo đuổi lợi nhuận vượt trội, các nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận rủi ro để “cưỡi” trên những con sóng lớn.



Thị trường

Nhận diện những con sóng trên thị trường chứng khoán

Nguyễn Văn Hướng

L&#224;m cho loạn n&#227;o ấy m&#224;

Vô Vi

mục đ&#237;ch b&#224;i n&#224;y l&#224; g&#236; vậy?