Gi&aacute; cả tăng cao c&ugrave;ng t&igrave;nh trạng gạo mất m&ugrave;a đang khiến t&igrave;nh h&igrave;nh ở Nhật Bản đang ng&agrave;y trở n&ecirc;n căng thẳng

Tại thị trấn ven biển Atami, c&aacute;ch Tokyo kh&ocirc;ng xa, h&agrave;ng chục người xếp h&agrave;ng từ s&aacute;ng sớm trước cửa hợp t&aacute;c x&atilde; n&ocirc;ng sản địa phương, chỉ để mua được một t&uacute;i gạo 3kg được trợ gi&aacute;. Tuy nhi&ecirc;n, chỉ v&agrave;i ph&uacute;t sau khi mở cửa, to&agrave;n bộ số gạo đ&atilde; b&aacute;n hết sạch.

&ldquo;Thật kh&oacute; tin l&agrave; Nhật Bản lại rơi v&agrave;o t&igrave;nh cảnh như thế n&agrave;y,&rdquo; &ocirc;ng Yujiro Osaki, 46 tuổi, vừa x&aacute;ch t&uacute;i gạo vừa lắc đầu ng&aacute;n ngẩm.

Đ&acirc;y kh&ocirc;ng phải l&agrave; h&igrave;nh ảnh hiếm gặp tại quốc gia n&agrave;y trong những th&aacute;ng gần đ&acirc;y. Sau nhiều năm ổn định gi&aacute; cả, người ti&ecirc;u d&ugrave;ng Nhật Bản nay đang phải gồng m&igrave;nh đối ph&oacute; với lạm ph&aacute;t thực phẩm, trong đ&oacute; gi&aacute; gạo đ&atilde; tăng vọt ở mức chưa từng c&oacute;.

Theo thống k&ecirc;, gi&aacute; trung b&igrave;nh cho một bao gạo 60kg thu hoạch năm 2024 đ&atilde; vượt 26.400 y&ecirc;n (184 USD) - mức cao kỷ lục. Nguy&ecirc;n nh&acirc;n được cho l&agrave; do vụ m&ugrave;a năm 2023 thất b&aacute;t, c&ugrave;ng với việc c&aacute;c nh&agrave; b&aacute;n bu&ocirc;n &ldquo;găm h&agrave;ng&rdquo; v&agrave; một số người ti&ecirc;u d&ugrave;ng bắt đầu t&iacute;ch trữ.

Ch&iacute;nh phủ của Thủ tướng Shigeru Ishiba đang đối mặt với nhiều rủi ro với cuộc bầu cử Thượng viện v&agrave;o th&aacute;ng 7, nơi gi&aacute; cả v&agrave; lạm ph&aacute;t sẽ l&agrave; chủ đề then chốt. Trong khi đ&oacute;, dư luận Nhật Bản ng&agrave;y c&agrave;ng giận dữ trước c&aacute;ch ch&iacute;nh phủ xử l&yacute; khủng hoảng gi&aacute; gạo, khi h&agrave;ng d&agrave;i người d&acirc;n gi&agrave;, trẻ chen ch&uacute;c nhau chờ mua gạo giảm gi&aacute; từ quỹ dự trữ lương thực quốc gia - lần đầu ti&ecirc;n được sử dụng ngo&agrave;i thi&ecirc;n tai.

Gạo v&agrave; &aacute;p lực ch&iacute;nh trị

Dưới sức &eacute;p của dư luận, &ocirc;ng Ishiba đ&atilde; sa thải Bộ trưởng N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; bổ nhiệm Shinjiro Koizumi để thay thế. Đồng thời, một ủy ban nội c&aacute;c đặc biệt về ch&iacute;nh s&aacute;ch gạo đang được th&agrave;nh lập để t&igrave;m giải ph&aacute;p l&acirc;u d&agrave;i.

Song, việc cải c&aacute;ch ch&iacute;nh s&aacute;ch n&ocirc;ng nghiệp ở Nhật kh&ocirc;ng hề đơn giản. Hệ thống bảo hộ ng&agrave;nh l&uacute;a gạo, từ hạn chế nhập khẩu gạo nước ngo&agrave;i đến hỗ trợ gi&aacute; cho n&ocirc;ng d&acirc;n, đ&atilde; tồn tại h&agrave;ng thập kỷ.

Theo chuy&ecirc;n gia Kazuhito Yamashita từ Viện Nghi&ecirc;n cứu to&agrave;n cầu Canon, ch&iacute;nh s&aacute;ch &ldquo;set-aside&rdquo; - khuyến kh&iacute;ch n&ocirc;ng d&acirc;n kh&ocirc;ng trồng gạo để n&acirc;ng gi&aacute; - mới chỉ chấm dứt v&agrave;o năm 2018, l&agrave; một nguy&ecirc;n nh&acirc;n cốt l&otilde;i của t&igrave;nh trạng thiếu cung hiện nay.

&ldquo;Nếu thay ch&iacute;nh s&aacute;ch đ&oacute; bằng h&igrave;nh thức trợ gi&aacute; trực tiếp như c&aacute;c nước kh&aacute;c, Nhật Bản đ&atilde; c&oacute; thể mở rộng quy m&ocirc; sản xuất, giảm chi ph&iacute; v&agrave; thậm ch&iacute; trở th&agrave;nh nước xuất khẩu gạo chất lượng cao,&rdquo; &ocirc;ng Yamashita nhận định.

D&ugrave; tỷ lệ n&ocirc;ng d&acirc;n chỉ c&ograve;n dưới 1% d&acirc;n số (so với 4,4% năm 1976), họ vẫn l&agrave; một nh&oacute;m cử tri quan trọng. Hệ thống bầu cử ph&acirc;n bổ nhiều ghế cho khu vực n&ocirc;ng th&ocirc;n gi&uacute;p đảm bảo tiếng n&oacute;i của nh&oacute;m n&agrave;y lu&ocirc;n c&oacute; trọng lượng.

Kunio Nishikawa, chuy&ecirc;n gia về l&uacute;a gạo tại Đại học Ibaraki, cho rằng việc d&acirc;n số n&ocirc;ng d&acirc;n ng&agrave;y c&agrave;ng &iacute;t lại gi&uacute;p họ dễ d&agrave;ng thống nhất quan điểm ch&iacute;nh trị hơn.

Ở chiều ngược lại, c&aacute;c gia đ&igrave;nh th&agrave;nh thị đang g&aacute;nh hậu quả của gi&aacute; gạo tăng, khi đồng lương kh&ocirc;ng theo kịp lạm ph&aacute;t. Tại nhiều si&ecirc;u thị, kệ h&agrave;ng trống trơn hoặc treo biển khuy&ecirc;n kh&aacute;ch &ldquo;n&ecirc;n chọn m&igrave; hoặc b&aacute;nh m&igrave; thay gạo.&rdquo; Một số hợp t&aacute;c x&atilde; n&ocirc;ng sản đang b&aacute;n gạo với gi&aacute; gần 26.000 y&ecirc;n/bao, khiến việc tiếp tục trợ gi&aacute; cho người d&acirc;n gần như kh&ocirc;ng khả thi.

Nhiều đảng đối lập đ&atilde; tận dụng cơ hội n&agrave;y để k&ecirc;u gọi giảm thuế ti&ecirc;u d&ugrave;ng, một phần nhằm giảm g&aacute;nh nặng gi&aacute; cả cho người d&acirc;n. Tuy nhi&ecirc;n, giải ph&aacute;p n&agrave;y vẫn g&acirc;y tranh c&atilde;i trong nội bộ ch&iacute;nh phủ v&igrave; c&oacute; thể khiến t&igrave;nh trạng th&acirc;m hụt ng&acirc;n s&aacute;ch th&ecirc;m trầm trọng.

Tương lai bất định

Việc tung ra một phần gạo từ kho dự trữ quốc gia c&oacute; thể hạ nhiệt tạm thời căng thẳng, nhưng c&aacute;c chuy&ecirc;n gia đều cho rằng giải ph&aacute;p căn cơ phải đến từ cải c&aacute;ch ch&iacute;nh s&aacute;ch n&ocirc;ng nghiệp to&agrave;n diện.

Với c&aacute;c hợp t&aacute;c x&atilde; hiện chiếm tới 40% thị phần gạo Nhật, cạnh tranh mua từ n&ocirc;ng d&acirc;n đang khiến gi&aacute; sỉ bị đẩy l&ecirc;n qu&aacute; cao, trong khi c&aacute;c nh&agrave; sản xuất thực phẩm, nh&agrave; h&agrave;ng v&agrave; người ti&ecirc;u d&ugrave;ng c&aacute; nh&acirc;n đều bị ảnh hưởng nặng nề.

Trong khi một cặp vợ chồng cao tuổi ở Atami ra về tay trắng v&igrave; gạo đ&atilde; b&aacute;n hết, c&acirc;u hỏi quan trọng nhất m&agrave; ch&iacute;nh phủ Nhật phải đối mặt hiện nay l&agrave;: Ch&iacute;nh s&aacute;ch lương thực của quốc gia n&ecirc;n phục vụ n&ocirc;ng d&acirc;n hay người ti&ecirc;u d&ugrave;ng?

C&acirc;u trả lời sẽ kh&ocirc;ng chỉ quyết định hướng đi của ng&agrave;nh n&ocirc;ng nghiệp Nhật Bản, m&agrave; c&ograve;n c&oacute; thể định đoạt kết quả cuộc bầu cử Thượng viện sắp tới v&agrave; tương lai ch&iacute;nh trị của Thủ tướng Ishiba.

Năm 2024, Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về xuất khẩu gạo sau Ấn Độ 17 triệu tấn, Th&aacute;i Lan 10 triệu tấn. Theo b&aacute;o c&aacute;o của Bộ N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; Ph&aacute;t triển n&ocirc;ng th&ocirc;n, năm 2024, Việt Nam đ&atilde; đạt kỷ lục cả về sản lượng v&agrave; gi&aacute; trị xuất khẩu, khoảng 9 triệu tấn với 5,7 tỷ USD. Gi&aacute; gạo xuất khẩu gạo b&igrave;nh qu&acirc;n cũng đạt mức cao nhất từ trước tới nay với tr&ecirc;n 600 USD/tấn. Gi&aacute; b&igrave;nh qu&acirc;n xuất khẩu gạo của Việt Nam trong ba năm vừa qua đ&atilde; c&oacute; h&agrave;nh tr&igrave;nh tăng ấn tượng, tăng tới tr&ecirc;n 28%, k&eacute;o theo kim ngạch xuất khẩu cũng tăng trưởng hai con số.

Tham khảo FT﻿

Vu Lam

<a href="https://markettimes.vn/nen-kinh-te-lon-thu-4-the-gioi-thieu-hut-nghiem-trong-loai-hang-hoa-viet-nam-xuat-khau-hang-dau-the-gioi-nguoi-dan-xep-hang-cung-khong-mua-duoc-3kg-84143.html">Link gốc</a>

Giá cả tăng cao cùng tình trạng gạo mất mùa đang khiến tình hình ở Nhật Bản đang ngày trở nên căng thẳng.


Thế giới

Tạp chí Nhịp sống thị trường

Nền kinh tế lớn thứ 4 thế giới thiếu hụt nghiêm trọng loại hàng hoá Việt Nam xuất khẩu hàng đầu thế giới, người dân xếp hàng cũng không mua được 3kg

Nguyễn Mạnh Hà

Nhật n&#243; ăn gạo dẻo thơm,hạt to tr&#242;n. Gạo Nhật với Mỹ nhiều, VN m&#236;nh muốn v&#224;o đc phải tu&#226;n thủ quy tr&#236;nh sản xuất, kiểm tra của n&#243;.

Nhật nó ăn gạo dẻo thơm,hạt to tròn. Gạo Nhật với Mỹ nhiều, VN mình muốn vào đc phải tuân thủ quy trình sản xuất, kiểm tra của nó.