H&agrave; Nam l&agrave; tỉnh c&oacute; diện t&iacute;ch nhỏ thứ hai cả nước, chỉ lớn hơn Bắc Ninh. Trong lịch sử, tỉnh H&agrave; Nam từng s&aacute;p nhập với tỉnh Nam Định th&agrave;nh tỉnh Nam H&agrave;; tỉnh Nam H&agrave; s&aacute;p nhập với Ninh B&igrave;nh th&agrave;nh tỉnh H&agrave; Nam Ninh v&agrave; sau 2 lần chia t&aacute;ch th&agrave;nh 3 tỉnh Nam Định, H&agrave; Nam, Ninh B&igrave;nh như h&ocirc;m nay.

H&agrave; Nam l&agrave; tỉnh c&oacute; diện t&iacute;ch nhỏ thứ hai cả nước

Theo đ&oacute;, tỉnh H&agrave; Nam c&oacute; diện t&iacute;ch 860,90km2, nhỏ thứ hai cả nước, chỉ lớn hơn tỉnh Bắc Ninh (Bắc Ninh l&agrave; tỉnh c&oacute; diện t&iacute;ch nhỏ nhất ở Việt Nam với 822,70km2, đứng thứ 2 l&agrave; H&agrave; Nam 860,90km2, đứng thứ 3 l&agrave; Hưng Y&ecirc;n với 930,20km2 v&agrave; tỉnh Vĩnh Ph&uacute;c đứng kế tiếp với 1.235,20km2).

C&oacute; diện t&iacute;ch nhỏ thứ hai, H&agrave; Nam cũng l&agrave; tỉnh c&oacute; &iacute;t đơn vị h&agrave;nh ch&iacute;nh cấp huyện nhất cả nước - 6 cấp huyện (thấp hơn ti&ecirc;u chuẩn về số đơn vị h&agrave;nh ch&iacute;nh huyện thuộc tỉnh l&agrave; 9 cấp huyện).&nbsp;

Cụ thể, H&agrave; Nam c&oacute; 4 huyện gồm Kim Bảng, Thanh Li&ecirc;m, L&yacute; Nh&acirc;n, B&igrave;nh Lục; thị x&atilde; Duy Ti&ecirc;n v&agrave; th&agrave;nh phố Phủ L&yacute;.

D&ugrave; c&oacute; diện t&iacute;ch khi&ecirc;m tốn, H&agrave; Nam lại c&oacute; vị tr&iacute; địa l&yacute; quan trọng, nằm c&aacute;ch trung t&acirc;m thủ đ&ocirc; H&agrave; Nội hơn 50km v&agrave; được xem l&agrave; cửa ng&otilde; ph&iacute;a Nam của Thủ đ&ocirc;. H&agrave; Nam gi&aacute;p với H&agrave; Nội ở ph&iacute;a Bắc, Hưng Y&ecirc;n v&agrave; Th&aacute;i B&igrave;nh ở ph&iacute;a Đ&ocirc;ng, Nam Định v&agrave; Ninh B&igrave;nh ở ph&iacute;a Nam, v&agrave; H&ograve;a B&igrave;nh ở ph&iacute;a T&acirc;y.

Trong lịch sử ph&aacute;t triển, H&agrave; Nam trải qua nhiều thay đổi về địa danh v&agrave; địa giới h&agrave;nh ch&iacute;nh.&nbsp;

Năm 1831, dưới triều vua Minh Mạng, nh&agrave; Nguyễn tiến h&agrave;nh cải c&aacute;ch h&agrave;nh ch&iacute;nh, th&agrave;nh lập c&aacute;c tỉnh thay cho c&aacute;c trấn, cả nước chia th&agrave;nh 29 tỉnh.&nbsp;

Theo chủ trương n&agrave;y, v&ugrave;ng đất H&agrave; Nam ng&agrave;y ấy l&agrave; phủ L&yacute; Nh&acirc;n nằm trong tỉnh H&agrave; Nội.&nbsp;

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250326/images/image(4).png" style="height:363px; width:600px" />

TP.Phủ L&yacute;, H&agrave; Nam nh&igrave;n từ tr&ecirc;n cao. Ảnh: B&aacute;o H&agrave; Nam.

Ng&agrave;y 21/3/1890, phủ Li&ecirc;m B&igrave;nh được th&agrave;nh lập, gồm 3 huyện Nam Xang, B&igrave;nh Lục, Thanh Li&ecirc;m t&aacute;ch ra từ phủ L&yacute; Nh&acirc;n (tỉnh H&agrave; Nội) cho thuộc v&agrave;o tỉnh Nam Định, lỵ sở của huyện đặt tại x&atilde; An Dương (huyện B&igrave;nh Lục). Phủ Li&ecirc;m B&igrave;nh tồn tại kh&ocirc;ng l&acirc;u th&igrave; ng&agrave;y 20/10/1890, To&agrave;n quyền Đ&ocirc;ng Dương J.G Piquet ra Nghị định th&agrave;nh lập tỉnh mới H&agrave; Nam.

Năm 1965, để tập trung tăng cường sự l&atilde;nh đạo, chỉ đạo, Nh&agrave; nước ta đ&atilde; hợp nhất một số tỉnh. Tỉnh Nam H&agrave; (bao gồm 2 tỉnh H&agrave; Nam, Nam Định) được th&agrave;nh lập theo Quyết định số 103-TVQH ng&agrave;y 21/4/1965 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.&nbsp;

Ng&agrave;y 27/12/1971, Quốc hội nước Việt Nam D&acirc;n chủ Cộng h&ograve;a kh&oacute;a V, kỳ họp thứ hai Quyết định th&agrave;nh lập một số tỉnh mới, trong đ&oacute; tỉnh Nam H&agrave; được hợp nhất với tỉnh Ninh B&igrave;nh th&agrave;nh tỉnh H&agrave; Nam Ninh. Rồi 16 năm sau, ng&agrave;y 26/12/1991, trong kỳ họp của Quốc hội lại quyết định chia t&aacute;ch tỉnh H&agrave; Nam Ninh th&agrave;nh hai tỉnh Nam H&agrave;, Ninh B&igrave;nh như cũ.

Sau hơn 32 năm hợp nhất với tỉnh Nam Định rồi Ninh B&igrave;nh, H&agrave; Nam được t&aacute;i lập trở lại với t&ecirc;n khai sinh theo Nghị quyết của Quốc hội nước Cộng h&ograve;a x&atilde; hội chủ nghĩa Việt Nam, kh&oacute;a VIII, Kỳ họp thứ 10, ng&agrave;y 06/11/1996 chia tỉnh Nam H&agrave; th&agrave;nh 2 tỉnh H&agrave; Nam, Nam Định.&nbsp;

H&agrave; Nam, v&ugrave;ng đất gi&agrave;u truyền thống văn h&oacute;a, năng động trong ph&aacute;t triển kinh tế

H&agrave; Nam l&agrave; v&ugrave;ng đất c&oacute; lịch sử l&acirc;u đời, lưu giữ nhiều trầm t&iacute;ch văn h&oacute;a ti&ecirc;u biểu của v&ugrave;ng ch&acirc;u thổ s&ocirc;ng Hồng m&agrave; bằng chứng gi&agrave;u sức thuyết phục nhất l&agrave; Bảo vật quốc gia Trống đồng Ngọc Lũ - biểu trưng của văn hiến Việt Nam.

H&ocirc;m nay, H&agrave; Nam vươn l&ecirc;n l&agrave; tỉnh đang c&oacute; sự đổi thay ngoạn mục trong lộ tr&igrave;nh đổi mới, hội nhập, ph&aacute;t triển. Năm 2024, H&agrave; Nam ho&agrave;n th&agrave;nh 16/16 chỉ ti&ecirc;u kinh tế, x&atilde; hội đạt v&agrave; vượt kế hoạch kế hoạch đề ra. Trong đ&oacute;, tổng sản phẩm trong tỉnh (GRDP) ước đạt 56.115,3 tỷ đồng, tăng 10,93% so với năm 2023 (đứng thứ 2 v&ugrave;ng đồng bằng s&ocirc;ng Hồng).

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250326/images/image(5).png" style="height:392px; width:600px" />

Ch&ugrave;a Tam Ch&uacute;c, một điểm đến thu h&uacute;t du kh&aacute;ch của tỉnh H&agrave; Nam. Ảnh: https://vietnam.vnanet.vn.

Nổi bật l&agrave; tốc độ tăng trưởng kinh tế dự kiến đạt 10,93%, đứng thứ 2 khu vực Đồng bằng s&ocirc;ng Hồng. Thu ng&acirc;n s&aacute;ch nh&agrave; nước ước đạt gần 17.000 tỷ đồng, tăng hơn 20% so với năm 2023. Thu nhập b&igrave;nh qu&acirc;n đầu người đạt hơn 111 triệu đồng; tỷ lệ hộ ngh&egrave;o giảm c&ograve;n 1,65%.

Đặc biệt l&agrave; H&agrave; Nam tiếp tục được tổ chức Du lịch thế giới vinh danh l&agrave; &ldquo;Điểm đến du lịch mới nổi h&agrave;ng đầu ch&acirc;u &Aacute;&rdquo; năm 2024; &ldquo;Điểm đến văn h&oacute;a địa phương h&agrave;ng đầu ch&acirc;u &Aacute;&rdquo; v&agrave; &ldquo;Giải thưởng th&agrave;nh tựu đặc biệt 2024&rdquo;. Tổng doanh thu từ du lịch ước đạt 3.657 tỷ đồng (đạt 110 % so với kế hoạch năm v&agrave; tăng 8,1% so với năm 2023).

Với gần 2.000 di t&iacute;ch c&aacute;c loại, trong đ&oacute; c&oacute; 2 di t&iacute;ch quốc gia đặc biệt, 95 di t&iacute;ch xếp hạng cấp quốc gia v&agrave; 133 di t&iacute;ch cấp tỉnh; 3 bảo vật quốc gia; 12 di sản văn h&oacute;a phi vật thể ti&ecirc;u biểu được ghi v&agrave;o danh mục di sản văn h&oacute;a phi vật thể quốc gia; hơn 100 lễ hội truyền thống, 40 l&agrave;ng nghề thủ c&ocirc;ng truyền thống... C&ugrave;ng với đ&oacute; l&agrave; hệ thống s&ocirc;ng n&uacute;i, hang động nổi tiếng như: hồ Tam Ch&uacute;c, hồ Ba Hang, n&uacute;i Đọi-s&ocirc;ng Ch&acirc;u, n&uacute;i Cấm-Ngũ Động Sơn... đang l&agrave; điểm đến hấp dẫn của du kh&aacute;ch trong v&agrave; ngo&agrave;i nước.

Đến nay, tr&ecirc;n địa b&agrave;n tỉnh đ&atilde; h&igrave;nh th&agrave;nh c&aacute;c sản phẩm du lịch mang đặc trưng như: sản phẩm du lịch n&ocirc;ng th&ocirc;n với c&aacute;c l&agrave;ng nghề truyền thống: l&agrave;ng c&aacute; kho Đại Ho&agrave;ng, l&agrave;ng Trống Đọi Tam, l&agrave;ng lụa Nha X&aacute;... Du lịch văn h&oacute;a-t&acirc;m linh, lễ hội: ch&ugrave;a B&agrave; Đanh, đền Trần Thương, ch&ugrave;a Long Đọi Sơn, đền Lảnh Giang, ch&ugrave;a Địa Tạng Phi Lai, Từ đường Nguyễn Khuyến, Khu tưởng niệm nh&agrave; văn-liệt sĩ Nam Cao; Lễ hội Tịch Điền, lễ ph&aacute;t lương Đền Trần Thương.

Sản xuất n&ocirc;ng nghiệp của tỉnh H&agrave; Nam ph&aacute;t triển ổn định, c&ocirc;ng t&aacute;c khắc phục hậu quả thi&ecirc;n tai, nhất l&agrave; cơn b&atilde;o số 3 được thực hiện kịp thời, hiệu quả. Chương tr&igrave;nh x&acirc;y dựng n&ocirc;ng th&ocirc;n mới tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, hiệu quả. Dự kiến đến hết năm 2024, to&agrave;n tỉnh c&oacute; 50/65 x&atilde; đạt chuẩn n&ocirc;ng th&ocirc;n mới n&acirc;ng cao, n&ocirc;ng th&ocirc;n mới kiểu mẫu.&nbsp;

P.V

<a href="https://danviet.vn/mot-tinh-co-dien-tich-nho-thu-hai-ca-nuoc-chi-lon-hon-tinh-bac-ninh-tung-sap-nhap-voi-tinh-nam-dinh-ninh-binh-20250323181752855.htm">Link gốc</a>

Hà Nam là tỉnh có diện tích nhỏ thứ hai cả nước, chỉ lớn hơn Bắc Ninh. Trong lịch sử, tỉnh Hà Nam từng sáp nhập với tỉnh Nam Định thành tỉnh Nam Hà; tỉnh Nam Hà sáp nhập với Ninh Bình thành tỉnh Hà Nam Ninh và sau 2 lần chia tách thành 3 tỉnh Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình như hôm nay.
