C&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng nếu muốn cải thiện NIM trước mắt chỉ c&oacute; thể l&agrave;m tăng tiền gửi kh&ocirc;ng kỳ hạn (CASA). Điều n&agrave;y đ&ograve;i hỏi c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng phải triển khai c&aacute;c cơ chế, ch&iacute;nh s&aacute;ch nội bộ một c&aacute;ch hiệu quả để duy tr&igrave; tốt khả năng sinh lời.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20231203/images/image(26).png" style="height:362px; width:544px" />

NIM nhiều ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; xu hướng giảm trong năm 2023. Ảnh minh họa: Trọng Hiếu.

Ng&agrave;nh ng&acirc;n h&agrave;ng đ&atilde; chứng kiến sự tăng trưởng t&iacute;ch cực của bi&ecirc;n l&atilde;i r&ograve;ng (NIM) trong năm 2022, nhưng lại cho thấy chiều hướng đi xuống của chỉ ti&ecirc;u n&agrave;y từ đầu năm 2023. NIM to&agrave;n ng&agrave;nh c&oacute; xu hướng giảm r&otilde; rệt từ qu&yacute; I năm 2023. C&ugrave;ng với đ&oacute;, NIM của c&aacute;c nh&oacute;m ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; vốn Nh&agrave; nước, c&oacute; quy m&ocirc; vừa v&agrave; quy m&ocirc; nhỏ nh&igrave;n chung đều giảm nhẹ trong ba qu&yacute; gần đầy, khiến hiệu quả về mặt lợi nhuận sụt giảm.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20231203/images/image(25).png" style="height:356px; width:544px" />

NIM của nhiều ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; xu hướng giảm trong năm 2023

Dữ liệu từ b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh của 27 NHTM (Bảng 1) cho thấy, hầu hết c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng đều ghi nhận NIM b&igrave;nh qu&acirc;n qu&yacute; III giảm so với qu&yacute; II v&agrave; qu&yacute; I. Nh&oacute;m ng&acirc;n h&agrave;ng TMCP c&oacute; quy m&ocirc; vừa (Tổng t&agrave;i sản lớn hơn 100.000 tỷ đồng) bao gồm c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; NIM cao nhất to&agrave;n ng&agrave;nh, đ&oacute; l&agrave;: VPBank (5,22%), MB (5,02%), HDBank (4,55%), VIB (4,42%), v&agrave; ACB (4,38%).

Tuy nhi&ecirc;n, một số ng&acirc;n h&agrave;ng trong nh&oacute;m n&agrave;y như Eximbank, LPB, MB, Techcombank, VPBank c&oacute; NIM thu hẹp tương đối mạnh trong nửa đầu năm 2023. Mặc d&ugrave; l&agrave; ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; hệ số NIM cao nhất trong qu&yacute; III, VPBank vẫn cho thấy sự sụt giảm so với 5,77% ở qu&yacute; II cũng như 6,29% của qu&yacute; I.

NIM của 5 ng&acirc;n h&agrave;ng TMCP quy m&ocirc; nhỏ (Tổng t&agrave;i sản từ 100.000 tỷ đồng trở xuống), bao gồm BVB, KLB, NVB, PGB, SGB, cũng c&oacute; xu hướng giảm nhẹ trong ba qu&yacute; đầu năm, tuy nhi&ecirc;n NIM của mỗi ng&acirc;n h&agrave;ng vẫn duy tr&igrave; tương đối ổn định trong giai đoạn n&agrave;y. SGB l&agrave; ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; NIM cao nhất, nằm trong khoảng 3,7%-4% mỗi qu&yacute;, tiếp theo đ&oacute; l&agrave; PGB với NIM dao động ở mức 3%-3,2%. NVB c&oacute; mức NIM thấp nhất trong nh&oacute;m, chỉ ở mức 1,4%-1,5%, do ảnh hưởng của tỷ lệ nợ xấu tăng cao.

Trong bối cảnh mức NIM to&agrave;n ng&agrave;nh sụt giảm, c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng TMCP c&oacute; vốn Nh&agrave; nước (BIDV, VietinBank, Vietcombank) l&agrave; nh&oacute;m duy nhất c&oacute; NIM duy tr&igrave; ổn định. Nguy&ecirc;n nh&acirc;n l&agrave; bởi c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng n&agrave;y đều kh&ocirc;ng giảm đ&aacute;ng kể l&atilde;i suất cho vay. Việc kh&ocirc;ng đẩy mạnh tăng trưởng t&iacute;n dụng trong 3 qu&yacute; vừa qua cũng l&agrave; yếu tố quan trọng gi&uacute;p Vietcombank duy tr&igrave; NIM ở mức ổn định.

Nguy&ecirc;n nh&acirc;n khiến NIM sụt giảm

Từ đầu năm đến nay, Ng&acirc;n h&agrave;ng Nh&agrave; nước (NHNN) c&oacute; 4 lần giảm l&atilde;i suất điều h&agrave;nh để kiềm chế lạm ph&aacute;t, k&eacute;o theo l&atilde;i suất tiền gửi tại c&aacute;c NHTM giảm li&ecirc;n tục. Tuy nhi&ecirc;n, do thời điểm từ cuối năm 2022 đến qu&yacute; I/2023, c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng li&ecirc;n tục huy động vốn với l&atilde;i suất cao, c&oacute; thời điểm l&ecirc;n tr&ecirc;n 10%/năm, n&ecirc;n đến thời điểm nửa đầu năm 2023 vẫn chưa ti&ecirc;u thụ hết nguồn vốn huy động với l&atilde;i suất cao, trong khi vẫn thực hiện việc giảm l&atilde;i suất cho vay để hỗ trợ nền kinh tế theo y&ecirc;u cầu của NHNN. Việc l&atilde;i suất cho vay ra chưa theo kịp đ&agrave; tăng của l&atilde;i suất huy động đ&atilde; g&acirc;y &aacute;p lực co hẹp l&ecirc;n NIM. Tuy nhi&ecirc;n, trong b&aacute;o c&aacute;o Vietnam Banking Report 2023:Q3 của Học viện Ng&acirc;n h&agrave;ng, NIM giảm do tốc độ tăng l&atilde;i suất cho vay thấp hơn tốc độ tăng của chi ph&iacute; huy động để hỗ trợ kh&aacute;ch h&agrave;ng; điều n&agrave;y ph&ugrave; hợp với khuyến nghị của NHNN.

C&ugrave;ng với đ&oacute;, c&oacute; thể thấy rằng, tăng trưởng t&iacute;n dụng theo qu&yacute; của ng&agrave;nh ng&acirc;n h&agrave;ng giảm mạnh trong khoảng một năm gần đ&acirc;y, qu&yacute; III/2023 chỉ đạt mức 2,4%, thấp hơn so với qu&yacute; liền kề trước đ&oacute; v&agrave; so với c&ugrave;ng kỳ năm 2022. Ngược lại, tăng trưởng tiền gửi lại c&oacute; xu hướng tăng mạnh từ đầu năm 2023 trong bối cảnh l&atilde;i suất huy động suy giảm (H&igrave;nh 2). D&ugrave; l&atilde;i suất thấp nhưng lượng tiền gửi ng&acirc;n h&agrave;ng vẫn cao l&agrave; bởi c&aacute;c k&ecirc;nh đầu tư chứng kho&aacute;n, bất động sản gần đ&acirc;y đ&atilde; kh&ocirc;ng c&ograve;n hấp dẫn v&agrave; c&oacute; nhiều rủi ro; từ đ&oacute; ng&acirc;n h&agrave;ng trở th&agrave;nh k&ecirc;nh tr&uacute; ẩn an to&agrave;n hơn cả cho nguồn tiền nh&agrave;n rỗi. Mức l&atilde;i suất tiết kiệm hiện nay d&ugrave; thấp nhưng vẫn cao hơn lạm ph&aacute;t n&ecirc;n vẫn gi&uacute;p nh&agrave; đầu tư sinh lợi.

Điều n&agrave;y đ&atilde; dẫn đến t&igrave;nh trạng giảm nguồn thu từ l&atilde;i suất cho vay, nhưng lại tăng chi ph&iacute; l&atilde;i tiền gửi phải trả của c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng, khiến NIM sụt giảm.

Trong 3 qu&yacute; đầu năm 2023, lợi nhuận to&agrave;n ng&agrave;nh ng&acirc;n h&agrave;ng giảm cũng do việc nợ xấu h&igrave;nh th&agrave;nh mới tiếp tục tạo &aacute;p lực lớn l&ecirc;n thu nhập l&atilde;i thuần. Nợ xấu của c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng đang gia tăng mạnh, với tỷ lệ nợ xấu trung b&igrave;nh to&agrave;n ng&agrave;nh qu&yacute; III/2023 đạt khoảng 1,63%, cao hơn 0,3% so với qu&yacute; 1, v&agrave; tăng 0,4% so với c&ugrave;ng kỳ năm 2022 (H&igrave;nh 3). Khảo s&aacute;t kết quả kinh doanh của 27 NHTM trong nước cho thấy, hầu hết nợ xấu tại tất cả ng&acirc;n h&agrave;ng trong hệ thống đều gia tăng so với đầu năm. Trong đ&oacute;, một số ng&acirc;n h&agrave;ng thậm ch&iacute; ghi nhận nợ xấu tăng tr&ecirc;n mức 100 điểm phần trăm. Nguy&ecirc;n nh&acirc;n ch&iacute;nh khiến nợ xấu tăng chủ yếu do t&igrave;nh h&igrave;nh kinh doanh của c&aacute;c doanh nghiệp, nợ xấu chủ yếu tập trung ở nh&oacute;m bất động sản.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20231203/images/image(23).png" style="height:577px; width:544px" />

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20231203/images/image(24).png" style="height:245px; width:544px" />

Bảng 1. NIM của c&aacute;c NHTM Q1/2022 &ndash; Q3/2023. (Theo Vietnam Banking Report 2023:Q3, Học viện Ng&acirc;n h&agrave;ng)

Triển vọng hồi phục NIM cuối năm 2023

T&iacute;n dụng tăng trưởng thấp đ&ograve;i hỏi ng&acirc;n h&agrave;ng phải giảm l&atilde;i vay để k&iacute;ch cầu t&iacute;n dụng, song NIM kh&ocirc;ng c&ograve;n thu hẹp qu&aacute; nhiều trong những th&aacute;ng cuối năm, l&yacute; do bởi l&atilde;i suất huy động đ&atilde; giảm s&acirc;u gi&uacute;p c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng phần n&agrave;o giảm được chi ph&iacute; đầu v&agrave;o. T&iacute;n hiệu t&iacute;ch cực l&agrave; chi ph&iacute; vốn (COF) của cả ng&agrave;nh giảm nhờ v&agrave;o nguồn huy động chi ph&iacute; thấp bắt đầu c&oacute; hiệu quả v&agrave; tỷ lệ CASA tăng cao hơn (từ 18,1% cuối qu&yacute; II/2022 l&ecirc;n 18,9% cuối qu&yacute; III/2023). Trong qu&yacute; IV/2023, COF được kỳ vọng sẽ giảm hơn nữa, nhờ tiền gửi chi ph&iacute; thấp sẽ chiếm tỷ trọng cao hơn trong cơ cấu nguồn vốn của c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng (l&atilde;i suất tiền gửi đ&atilde; giảm đ&aacute;ng kể trong qu&yacute; III/2023 &ndash; H&igrave;nh 4). Chi ph&iacute; huy động vốn của c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng giảm dẫn đến l&atilde;i suất cho vay cũng sẽ giảm theo, nhưng xu hướng giảm vẫn chậm hơn l&atilde;i suất huy động, do đ&oacute; c&oacute; thể cải thiện được NIM trong thời gian tới.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20231203/images/image(22).png" style="height:354px; width:544px" />

Nh&oacute;m ng&acirc;n h&agrave;ng tập trung cho vay b&aacute;n lẻ v&agrave; c&oacute; nguồn huy động đa dạng từ li&ecirc;n ng&acirc;n h&agrave;ng, kh&aacute;ch h&agrave;ng c&aacute; nh&acirc;n, CASA cao như VIB, HDB, MBB&hellip; sẽ hạn chế việc NIM bị thu hẹp. Trong ba qu&yacute; đầu năm 2023, chỉ c&oacute; STB, VIB v&agrave; CTG l&agrave; c&oacute; khả năng duy tr&igrave; NIM ổn định hoặc cao hơn so với c&ugrave;ng kỳ. Đặc biệt, VIB v&agrave; CTG đ&atilde; tận dụng việc cho vay li&ecirc;n ng&acirc;n h&agrave;ng với tỷ trọng cao so với c&ugrave;ng kỳ trong cơ cấu nguồn vốn để giảm chi ph&iacute; vốn. Với STB, kh&ocirc;ng c&ograve;n &aacute;p lực từ l&atilde;i dự thu đ&atilde; th&uacute;c đẩy NIM tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2023. C&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng n&agrave;y được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy tr&igrave; mức NIM ổn định n&agrave;y trong những th&aacute;ng cuối năm.

Tuy nhi&ecirc;n, trong bối cảnh cắt giảm l&atilde;i suất vẫn l&agrave; ưu ti&ecirc;n h&agrave;ng đầu để th&uacute;c đẩy hoạt động kinh tế v&agrave; nhu cầu t&iacute;n dụng c&ograve;n yếu như hiện tại, NIM c&oacute; thể sẽ kh&ocirc;ng cải thiện ngay lập tức. Mặc d&ugrave; vậy, một số ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; tỷ lệ cho vay c&aacute; nh&acirc;n cao, tỷ lệ LDR (dư t&iacute;n dụng tr&ecirc;n số vốn huy động) thấp v&agrave; tỷ trọng vốn ngoại tệ tr&ecirc;n tổng nguồn vốn thấp sẽ c&oacute; nhiều cơ hội để cải thiện NIM tốt hơn so với to&agrave;n ng&agrave;nh trong qu&yacute; 4.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20231203/images/image(21).png" style="height:357px; width:544px" />

C&ugrave;ng với đ&oacute;, hiện nay, Ch&iacute;nh phủ đang triển khai nhiều biện ph&aacute;p th&aacute;o gỡ kh&oacute; khăn cho nền kinh tế v&agrave; cho doanh nghiệp, n&ecirc;n kỳ vọng NIM qu&yacute; cuối năm sẽ hồi phục, c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; thể đạt được mục ti&ecirc;u tăng trưởng như kế hoạch đ&atilde; được đại hội cổ đ&ocirc;ng th&ocirc;ng qua. Trong năm 2024, NIM được kỳ vọng sẽ c&oacute; khả năng phục hồi nhờ nhu cầu t&iacute;n dụng quay trở lại c&ugrave;ng với sự tăng trưởng kinh tế.

C&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng cần ch&uacute; trọng một số giải ph&aacute;p để cải thiện NIM

Với bối cảnh hiện nay, ng&acirc;n h&agrave;ng phải tiếp tục n&acirc;ng cao khả năng, năng lực quản trị về t&agrave;i ch&iacute;nh&hellip; Việc quản trị tốt cũng g&oacute;p phần gi&uacute;p ng&acirc;n h&agrave;ng tiết giảm chi ph&iacute; hoạt động, cải thiện NIM. Đi k&egrave;m với đ&oacute; l&agrave; t&aacute;i cấu tr&uacute;c sản phẩm, dịch vụ để tăng thu từ mảng n&agrave;y. Ngo&agrave;i ra, cần tiếp tục đẩy mạnh đầu tư c&ocirc;ng nghệ th&ocirc;ng tin, chuyển đổi ng&acirc;n h&agrave;ng số, tăng trải nghiệm cho kh&aacute;ch h&agrave;ng&hellip; Hoạt động n&agrave;y sẽ mang lại lợi &iacute;ch l&acirc;u d&agrave;i, giảm bớt chi ph&iacute; giao dịch cho ng&acirc;n h&agrave;ng, tăng hiệu quả lợi nhuận bi&ecirc;n.

Một điều cần nhấn mạnh l&agrave; c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng bắt buộc phải điều chỉnh lại chiến lược quản trị rủi ro, hướng tới việc cải thiện NIM trong trung v&agrave; d&agrave;i hạn. Chỉ khi đ&oacute; mới đảm bảo hoạt động ng&acirc;n h&agrave;ng được quản trị tốt, gi&uacute;p NIM ổn định trong thời gian d&agrave;i, kh&ocirc;ng l&ecirc;n xuống thất thường theo diễn biến của thị trường.

Hầu hết c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng hiện nay đang thực hiện c&aacute;c y&ecirc;u cầu về an to&agrave;n vốn theo ti&ecirc;u chuẩn của Basel II. Tuy nhi&ecirc;n, c&aacute;c NHTM đ&atilde; nh&igrave;n thấy t&igrave;nh h&igrave;nh về vốn chủ sở hữu, cũng như c&aacute;c y&ecirc;u cầu kh&aacute;c phải đạt được mức cao của chuẩn Basel III. Như vậy, việc thực hiện c&aacute;c y&ecirc;u cầu về vốn cũng như cơ chế quản l&yacute; của c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng cần phải l&acirc;u d&agrave;i v&agrave; li&ecirc;n tục. Chẳng hạn như đối với thanh khoản, c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng cần phải c&oacute; biện ph&aacute;p xử l&yacute; nhanh ch&oacute;ng v&agrave; kịp thời đối với t&igrave;nh trạng thiếu thanh khoản. Tuy nhi&ecirc;n, để đảm bảo độ an to&agrave;n v&agrave; c&aacute;c điều kiện ph&aacute;t triển, NHTM cũng phải rất thận trọng trong việc xem x&eacute;t cho vay khi nguồn lực huy động nhiều v&agrave; nhu cầu cho vay chưa cao. Hiện tại cũng l&agrave; giai đoạn tương đối kh&oacute; khăn để cải thiện NIM. C&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng nếu muốn cải thiện NIM, trước mắt chỉ c&oacute; thể l&agrave;m tăng tiền gửi kh&ocirc;ng kỳ hạn (CASA). Việc n&agrave;y đ&ograve;i hỏi c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng phải triển khai c&aacute;c cơ chế, ch&iacute;nh s&aacute;ch nội bộ một c&aacute;ch hiệu quả để duy tr&igrave; tốt khả năng sinh lời.

&Dagger; Một phần của b&agrave;i b&aacute;o được tr&iacute;ch theo b&aacute;o c&aacute;o ng&agrave;nh Ng&acirc;n h&agrave;ng Việt Nam qu&yacute; 3 năm 2023 (Vietnam Banking Report 2023:Q3) được thực hiện bởi Viện NCKH Ng&acirc;n h&agrave;ng, Học viện Ng&acirc;n h&agrave;ng.

(*)Viện NCKH Ng&acirc;n h&agrave;ng, Học viện Ng&acirc;n h&agrave;ng

<a href="https://nhadautu.vn/mot-so-danh-gia-ve-nim-nganh-ngan-hang-nam-2023-d82089.html">TS. PHAN ANH - NCS. L&Ecirc; THỊ HƯƠNG TR&Agrave;&nbsp;</a>

Các ngân hàng nếu muốn cải thiện NIM trước mắt chỉ có thể làm tăng tiền gửi không kỳ hạn (CASA). Điều này đòi hỏi các ngân hàng phải triển khai các cơ chế, chính sách nội bộ một cách hiệu quả để duy trì tốt khả năng sinh lời.

Tài chính

Nhà đầu tư

Một số đánh giá về NIM ngành ngân hàng năm 2023

Nguyễn Đức Nhượng

Ai viết b&#224;i n&#224;y vậy? 4 lần giảm ls để kiềm chế lạm ph&#225;t? Viết clgt

Ai viết bài này vậy? 4 lần giảm ls để kiềm chế lạm phát? Viết clgt