Nhiều dự &aacute;n điện gi&oacute;, mặt trời đ&atilde; ph&aacute;t điện l&ecirc;n lưới nhưng vẫn chưa thống nhất được ng&agrave;y vận h&agrave;nh thương mại (COD) v&agrave; gi&aacute; b&aacute;n điện.

Kết luận của Thanh tra Ch&iacute;nh phủ cuối 2023 chỉ ra nhiều dự &aacute;n năng lượng t&aacute;i tạo (điện mặt trời, gi&oacute;) vận h&agrave;nh thương mại (COD) trước khi c&oacute; văn bản chấp thuận kết quả kiểm tra nghiệm thu của cơ quan chức năng. Theo b&aacute;o c&aacute;o của Bộ C&ocirc;ng Thương, c&oacute; 173 nh&agrave; m&aacute;y hoặc phần nh&agrave; m&aacute;y điện mặt trời, điện gi&oacute; nối lưới gặp t&igrave;nh huống n&agrave;y.

Vừa qua, một nh&oacute;m lớn nh&agrave; đầu tư trong v&agrave; ngo&agrave;i nước sở hữu hơn 44 dự &aacute;n điện t&aacute;i tạo, c&ugrave;ng c&aacute;c hiệp hội năng lượng, đ&atilde; gửi kiến nghị lần 2 l&ecirc;n Ch&iacute;nh phủ phản &aacute;nh vướng mắc trong việc x&aacute;c định COD v&agrave; gi&aacute; điện. C&aacute;c dự &aacute;n n&agrave;y được c&ocirc;ng nhận COD trước hoặc trong năm 2021, nhưng thời điểm đ&oacute; chưa c&oacute; văn bản chấp thuận nghiệm thu từ cơ quan chức năng.

Kiến nghị lần đầu được c&aacute;c nh&agrave; đầu tư gửi l&ecirc;n Ch&iacute;nh phủ v&agrave;o th&aacute;ng 3, phản &aacute;nh việc nhiều dự &aacute;n bị tr&igrave; ho&atilde;n thanh to&aacute;n v&ocirc; thời hạn hoặc thanh to&aacute;n một phần từ th&aacute;ng 9/2023.

Tại c&aacute;c buổi l&agrave;m việc sau đ&oacute;, c&aacute;c nh&agrave; đầu tư n&agrave;y cho biết C&ocirc;ng ty mua b&aacute;n điện (EPTC - đơn vị thuộc EVN) đề xuất tạm thanh to&aacute;n theo gi&aacute; FIT hoặc gi&aacute; trần của khung gi&aacute; chuyển tiếp, t&iacute;nh từ thời điểm c&oacute; văn bản nghiệm thu. EPTC đề xuất c&aacute;c b&ecirc;n sẽ sửa lại hợp đồng v&agrave; thực hiện thanh quyết to&aacute;n tiền điện sau khi c&oacute; hướng dẫn hoặc kết luận của cơ quan c&oacute; thẩm quyền.

Ngo&agrave;i ra, theo c&aacute;c nh&agrave; đầu tư, EVN cũng đề nghị Ch&iacute;nh phủ sửa hợp đồng, hồi tố ng&agrave;y COD theo ng&agrave;y được nghiệm thu để điều chỉnh lại mức gi&aacute; FIT tương ứng.

Hiện, gi&aacute; b&aacute;n điện ưu đ&atilde;i theo FIT1 l&agrave; 9,35 cent một kWh, FIT2 l&agrave; 7,09 cents v&agrave; gi&aacute; trần cho c&aacute;c dự &aacute;n chuyển tiếp l&agrave; 1.184,9 đồng. Việc x&aacute;c định lại theo thời điểm c&oacute; bi&ecirc;n bản nghiệm thu dẫn đến trường hợp gi&aacute; b&aacute;n điện m&agrave; c&aacute;c doanh nghiệp được t&iacute;nh thấp hơn so với mức quy định trong hợp đồng mua b&aacute;n.

Theo b&aacute;o c&aacute;o của Bộ C&ocirc;ng Thương v&agrave;o th&aacute;ng 4, c&oacute; 25 nh&agrave; m&aacute;y năng lượng mặt trời đang thanh to&aacute;n theo FIT1 sẽ tạm thanh to&aacute;n theo FIT2; 93 nh&agrave; m&aacute;y năng lượng mặt trời v&agrave; 14 nh&agrave; m&aacute;y năng lượng gi&oacute; chuyển từ gi&aacute; FIT sang gi&aacute; trần chuyển tiếp.

C&aacute;c nh&agrave; đầu tư phản đối, cho rằng đề xuất n&agrave;y vi phạm hợp đồng v&agrave; ph&aacute;p luật hiện h&agrave;nh. Họ khẳng định kh&ocirc;ng c&oacute; cơ sở ph&aacute;p l&yacute; để tạm giữ lại một phần tiền mua b&aacute;n điện, &aacute;p dụng biểu gi&aacute; tạm thời tr&aacute;i với thỏa thuận trước đ&oacute; hay đề nghị nh&agrave; đầu tư k&yacute; sửa hợp đồng mua b&aacute;n.

Trước đ&oacute;, họ cũng cho rằng tại thời điểm COD, quy định ph&aacute;p l&yacute; chưa y&ecirc;u cầu phải c&oacute; văn bản nghiệm thu để được hưởng gi&aacute; FIT. Y&ecirc;u cầu n&agrave;y chỉ được bổ sung sau trong Th&ocirc;ng tư 10/2023. Do đ&oacute;, việc thiếu văn bản nghiệm thu, theo nh&agrave; đầu tư, l&agrave; vi phạm h&agrave;nh ch&iacute;nh theo ph&aacute;p luật x&acirc;y dựng chỉ dẫn đến xử phạt h&agrave;nh ch&iacute;nh v&agrave; y&ecirc;u cầu khắc phục hậu quả. Điều n&agrave;y kh&ocirc;ng l&agrave;m thay đổi thực tế dự &aacute;n đ&atilde; đ&aacute;p ứng c&aacute;c điều kiện COD tại thời điểm đ&oacute;.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250528/images/image(79).png" style="height:402px; width:600px" />

Dự &aacute;n Điện mặt trời 450 MW Thuận Nam kết hợp TBA v&agrave; đường d&acirc;y 500kv do Trungnam Group l&agrave;m chủ đầu tư. Ảnh: Trungnam Group

Từ th&aacute;ng 1, EPTC bắt đầu giữ lại một phần tiền điện, &aacute;p dụng biểu gi&aacute; tạm thời. Nh&agrave; đầu tư cho rằng điều n&agrave;y vi phạm nghĩa vụ thanh to&aacute;n trong hợp đồng, tr&aacute;i với Nghị quyết 68 của Bộ Ch&iacute;nh trị - vốn y&ecirc;u cầu doanh nghiệp nh&agrave; nước thực hiện đ&uacute;ng cam kết t&agrave;i ch&iacute;nh với doanh nghiệp tư nh&acirc;n.

Họ cũng dẫn Nghị quyết 233 ng&agrave;y 7/12/2024 của Ch&iacute;nh phủ, nhấn mạnh nguy&ecirc;n tắc bảo vệ quyền lợi b&ecirc;n thứ ba ngay t&igrave;nh - người tham gia giao dịch một c&aacute;ch trung thực, thiện ch&iacute; v&agrave; kh&ocirc;ng biết v&agrave; kh&ocirc;ng thể biết c&oacute; sai phạm về mặt ph&aacute;p l&yacute;. Tức l&agrave;, theo c&aacute;c nh&agrave; đầu tư, họ vốn kh&ocirc;ng c&oacute; thẩm quyền c&ocirc;ng nhận COD. V&igrave; vậy, sự bất đồng &yacute; kiến về điều kiện COD v&agrave; hưởng gi&aacute; FIT, kh&ocirc;ng thể v&agrave; kh&ocirc;ng n&ecirc;n g&acirc;y tổn hại đến lợi &iacute;ch hợp ph&aacute;p của c&aacute;c nh&agrave; đầu tư - l&agrave; b&ecirc;n thứ ba ngay t&igrave;nh.

Việc giữ lại tiền điện được nh&oacute;m nh&agrave; đầu tư cho l&agrave; g&acirc;y ảnh hưởng đến d&ograve;ng tiền, đe dọa trực tiếp đến sự ổn định v&agrave; t&iacute;nh khả thi của c&aacute;c dự &aacute;n v&agrave; hoạt động kinh doanh. Trường hợp bị hồi tố gi&aacute; FIT trong giai đoạn trước, họ ước t&iacute;nh thiệt hại l&ecirc;n tới 13 tỷ USD, tức mất trắng vốn chủ sở hữu. Trong số đ&oacute;, 4 tỷ USD đến từ nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i như Th&aacute;i Lan, Singapore, H&agrave;n Quốc, Nhật Bản, Ph&aacute;p v&agrave; nhiều quốc gia ch&acirc;u &Acirc;u.

C&aacute;c nh&agrave; đầu tư cảnh b&aacute;o điều n&agrave;y sẽ dẫn tới mất ổn định ph&aacute;p l&yacute;, suy giảm niềm tin v&agrave;o m&ocirc;i trường đầu tư v&agrave; khả năng ph&aacute;t sinh tranh chấp quốc tế theo c&aacute;c hiệp định bảo hộ đầu tư m&agrave; Việt Nam đ&atilde; k&yacute;.

Trong b&aacute;o c&aacute;o gửi Bộ C&ocirc;ng Thương, EVN x&aacute;c nhận đang tạm thanh to&aacute;n tiền điện v&agrave; dẫn chỉ đạo từ Bộ C&ocirc;ng Thương về y&ecirc;u cầu x&aacute;c định lại gi&aacute; với c&aacute;c dự &aacute;n kh&ocirc;ng đủ điều kiện hưởng FIT. Cụ thể, Bộ C&ocirc;ng Thương đề xuất những dự &aacute;n kh&ocirc;ng đ&aacute;p ứng đủ điều kiện sẽ phải x&aacute;c định lại gi&aacute; mua b&aacute;n điện, thu hồi lại c&aacute;c khoản gi&aacute; FIT ưu đ&atilde;i đ&atilde; hưởng kh&ocirc;ng đ&uacute;ng qua b&ugrave; trừ thanh to&aacute;n tiền mua điện.

EVN thừa nhận họ kh&ocirc;ng đủ cơ sở để đ&aacute;nh gi&aacute; đầy đủ t&aacute;c động đến kinh tế - x&atilde; hội, m&ocirc;i trường đầu tư trong nước v&agrave; quốc tế. Tập đo&agrave;n n&agrave;y đề nghị nh&agrave; điều h&agrave;nh c&oacute; đ&aacute;nh gi&aacute; từ c&aacute;c cấp cao hơn.

&quot;Bộ C&ocirc;ng Thương xem x&eacute;t, phối hợp với c&aacute;c bộ li&ecirc;n quan để đ&aacute;nh gi&aacute; tổng thể, từ đ&oacute; quyết định phương &aacute;n tối ưu để chỉ đạo v&agrave; hướng dẫn EVN thực hiện&quot;, b&aacute;o c&aacute;o của EVN đề nghị.

Tại c&aacute;c bi&ecirc;n bản l&agrave;m việc v&agrave; văn bản ch&iacute;nh thức sau đ&oacute;, c&aacute;c chủ đầu tư đều đề cập v&agrave; bảo lưu quyền khiếu nại, khiếu kiện trong trường hợp tạm thanh to&aacute;n. Do đ&oacute;, EVN cho rằng rủi ro về khiếu kiện, tranh chấp, gồm khiếu kiện quốc tế, ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể xảy ra ở quy m&ocirc; lớn.

Về ph&iacute;a c&aacute;c nh&agrave; đầu tư, họ tiếp tục kiến nghị giữ nguy&ecirc;n ng&agrave;y COD đ&atilde; được EVN c&ocirc;ng nhận, thanh to&aacute;n đầy đủ v&agrave; đ&uacute;ng hạn theo hợp đồng mua b&aacute;n điện, kh&ocirc;ng hồi tố quy định mới. Họ cam kết chấp h&agrave;nh xử phạt h&agrave;nh ch&iacute;nh hợp ph&aacute;p nếu c&oacute;, nhưng nhấn mạnh cần đảm bảo c&ocirc;ng bằng, t&iacute;nh ổn định ph&aacute;p l&yacute; v&agrave; cam kết nhất qu&aacute;n với định hướng ph&aacute;t triển năng lượng t&aacute;i tạo của quốc gia.

Phương Dung

<a href="https://vnexpress.net/loat-du-an-nang-luong-tai-tao-chua-thong-nhat-gia-ban-dien-4891550.html">Link gốc</a>

Nhiều dự án điện gió, mặt trời đã phát điện lên lưới nhưng vẫn chưa thống nhất được ngày vận hành thương mại (COD) và giá bán điện.



Hàng hóa

Cổng Chính phủ điện tử

Loạt dự án năng lượng tái tạo chưa thống nhất giá bán điện

Nguyễn Danh Hiếu

Chỉ c&#243; bọn lợi &#237;ch nh&#243;m mới nghĩ ra việc hồi tố để cạnh tranh bất b&#236;nh đẳng như vậy. Kh&#244;n như c&#225;c &#244; qu&#234; t&#244;i đầy. Bọn  EVN v&#224; BCT th&#236; trốn tr&#225;nh tr&#225;ch nhiệm khi ra c&#225;i TT c&#243; thể n&#243;i NĐB bố

Chỉ có bọn lợi ích nhóm mới nghĩ ra việc hồi tố để cạnh tranh bất bình đẳng như vậy. Khôn như các ô quê tôi đầy. Bọn  EVN và BCT thì trốn tránh trách nhiệm khi ra cái TT có thể nói NĐB bố