Sau hơn một thập kỷ, h&agrave;ng ng&agrave;n hecta cao su đ&atilde; trở th&agrave;nh một trong ba c&acirc;y trồng chủ lực ở mảnh đất Điện Bi&ecirc;n, T&acirc;y Bắc, t&ocirc; th&ecirc;m m&agrave;u xanh cho n&uacute;i đồi.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250827/images/image(50).png" style="height:399px; width:600px" />

Thu nhập b&igrave;nh qu&acirc;n của người lao động đạt hơn 6 triệu đồng/người/th&aacute;ng - Ảnh: NAM TRẦN

Trở lại Mường Nh&eacute; (cũ) - huyện xa nhất, kh&oacute; khăn nhất của tỉnh Điện Bi&ecirc;n m&agrave; nhớ, hồi năm 2013, &ocirc; t&ocirc; loại tốt cũng phải mất cả ng&agrave;y. Từ trung t&acirc;m huyện đến th&agrave;nh phố Điện Bi&ecirc;n Phủ phải đi qu&atilde;ng đường 250 c&acirc;y số.

Từ những m&ugrave;a đốt nương...

Trưởng bản Mường Nh&eacute; L&ograve; Văn Nh&acirc;m kể, b&agrave; con chỉ c&oacute; nghề l&agrave;m nương, cứ l&ecirc;n sườn dốc ph&aacute;t c&acirc;y, đốt lấy tro tra l&uacute;a. Cả năm được một vụ, nh&agrave; n&agrave;o nhiều nương mỗi năm cũng được hai, ba chục bao th&oacute;c.

Trồng v&agrave;i vụ th&igrave; đất bạc m&agrave;u, hạt th&oacute;c l&eacute;p kẹp, b&agrave; con lại để đ&oacute; cho c&acirc;y dại mọc, đi t&igrave;m mảnh nương kh&aacute;c, dăm năm sau quay lại mảnh nương ấy lại ph&aacute;t c&acirc;y, đốt nương, tra l&uacute;a.

Sau m&ugrave;a gi&aacute;p hạt th&aacute;ng 3 l&agrave; m&ugrave;a đốt nương, người Mường Nh&eacute; mắt cay x&egrave; v&igrave; kh&oacute;i. Trong m&ugrave;a đốt nương, nh&agrave; n&agrave;o kh&ocirc;ng phải l&ecirc;n rừng đ&agrave;o củ m&agrave;i đ&atilde; l&agrave; nh&agrave; kh&aacute; của bản.

...rồi c&acirc;y cao su đến

Năm 2007, Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp cao su Việt Nam quyết định trồng cao su ở T&acirc;y Bắc d&ugrave; biết sẽ đối diện với kh&ocirc;ng &iacute;t thử th&aacute;ch.

&Ocirc;ng Nguyễn C&ocirc;ng T&aacute;m - chủ tịch HĐQT C&ocirc;ng ty cổ phần Cao su Điện Bi&ecirc;n, một trong những người đầu ti&ecirc;n mang c&acirc;y cao su l&ecirc;n v&ugrave;ng đất Điện Bi&ecirc;n - chia sẻ, ở Điện Bi&ecirc;n, cao su trồng tr&ecirc;n đồi dốc. Những ng&agrave;y mới l&ecirc;n khảo s&aacute;t, nh&igrave;n v&ugrave;ng rừng đồi n&uacute;i nham nhở, dốc đứng, chẳng mấy ai nghĩ mảnh đất n&agrave;y lại trở th&agrave;nh v&ugrave;ng trồng cao su quy m&ocirc; c&ocirc;ng nghiệp được.

Địa h&igrave;nh đồi dốc kh&ocirc;ng cho ph&eacute;p khai th&aacute;c mủ nước, b&aacute;n được gi&aacute; cao m&agrave; chỉ c&oacute; mủ đ&ocirc;ng, mủ tạp. Đ&atilde; vậy, cứ 3 lần cạo mủ, 10 ng&agrave;y mới được thu 1 lần. Vừa kh&oacute; canh t&aacute;c lại chỉ thu sản phẩm rẻ qu&aacute; bất lợi cho c&ocirc;ng ty.

Thử th&aacute;ch thứ hai ch&iacute;nh l&agrave; con người. Anh em đến vận động người d&acirc;n, v&agrave;o bản phải nhờ c&aacute;n bộ địa phương đi c&ugrave;ng v&igrave; nhiều người kh&ocirc;ng hiểu tiếng phổ th&ocirc;ng. Những bản th&ocirc;ng b&aacute;o, thư ngỏ, văn bản kh&aacute;c... giải th&iacute;ch về c&acirc;y cao su, vận động người d&acirc;n cũng phải nhờ người đọc rồi dịch lại tiếng d&acirc;n tộc cho b&agrave; con nghe.

Vận động b&agrave; con c&ugrave;ng g&oacute;p đất, trồng cao su đ&atilde; đ&agrave;nh, đ&agrave;o tạo con em họ để c&oacute; tay nghề tốt cho ng&agrave;nh cao su cũng vất vả v&ocirc; c&ugrave;ng.

Thử th&aacute;ch thứ ba ng&agrave;nh cao su phải lo toan l&agrave; thiếu lao động. Ở v&ugrave;ng cao T&acirc;y Bắc nhiều lao động về c&aacute;c tỉnh đồng bằng l&agrave;m c&ocirc;ng nh&acirc;n, người ở lại vất vả với ruộng nương.

Muốn c&oacute; lao động phải đặt họ l&agrave;m trung t&acirc;m, vừa c&oacute; chế độ ưu đ&atilde;i, chăm lo cho cuộc sống của họ, vừa đ&agrave;o tạo tay nghề... những gian nan ấy khiến những người mang c&acirc;y cao su l&ecirc;n Điện Bi&ecirc;n vừa phải c&oacute; quyết t&acirc;m th&eacute;p, vừa phải ki&ecirc;n tr&igrave;, bền bỉ v&agrave; t&acirc;m huyết với nghề.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250827/images/image(51).png" style="height:353px; width:600px" />

Trưởng bản L&ograve; Văn Nh&acirc;m g&oacute;p đất trồng cao su, gia đ&igrave;nh &ocirc;ng c&oacute; cuộc sống ổn định, đủ đầy từ cao su - Ảnh: NAM TRẦN

...v&agrave; d&acirc;n g&oacute;p đất rừng c&ugrave;ng l&agrave;m

Một ng&agrave;y th&aacute;ng tư, kh&oacute;i đốt nương c&ograve;n cay mắt d&acirc;n bản, Mường Nh&eacute; c&oacute; những vị kh&aacute;ch lạ, n&oacute;i giọng miền Nam c&ugrave;ng c&aacute;n bộ địa phương đến b&agrave;n với d&acirc;n chuyện g&oacute;p nương trồng cao su. Trường bản L&ograve; Văn Nh&acirc;m gom cả chục mảnh nương, mỗi nơi một &iacute;t, đổi th&ecirc;m cả của anh em, bạn b&egrave; g&oacute;p v&agrave;o c&ocirc;ng ty, tổng được hơn 10ha, nhiều nhất bản.

Những hộ kh&aacute;c nghe theo, người g&oacute;p một mảnh, người g&oacute;p v&agrave;i mảnh. Hộ &iacute;t, đổi nương cho anh em, dồn được mảnh to g&oacute;p v&agrave;o c&ocirc;ng ty. Thế rồi những c&aacute;nh rừng cao su đầu ti&ecirc;n b&eacute;n rễ tr&ecirc;n đất cực T&acirc;y của Tổ quốc. Những đ&aacute;m nương, đ&aacute;m đất bạc, xen lẫn những khoảnh rừng t&aacute;i sinh nham nhở xưa kia dần dần được phủ một m&agrave;u xanh của c&acirc;y cao su.

Cuối năm ngo&aacute;i, c&ocirc;ng ty chia sản phẩm, người d&acirc;n g&oacute;p đất được hưởng 10% gi&aacute; trị sản phẩm. 10ha cao su của trưởng bản, mang về cho gia đ&igrave;nh &ocirc;ng số tiền đủ mua chiếc xe m&aacute;y đẹp. Người trưởng bản n&agrave;y nhẩm t&iacute;nh, chu kỳ của c&acirc;y cao su khoảng 30 năm, trừ 5 năm đầu chưa c&oacute; sản phẩm, phần &ocirc;ng được hưởng cũng hơn 20 năm. Gấp nhiều lần tra ng&ocirc;, trồng l&uacute;a trước đ&acirc;y.

Th&aacute;ng 7-2007, C&ocirc;ng ty cổ phần Cao su Điện Bi&ecirc;n được th&agrave;nh lập. C&ocirc;ng ty l&agrave; doanh nghiệp nh&agrave; nước trực thuộc Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp cao su Việt Nam, thực hiện dự &aacute;n ph&aacute;t triển cao su ở Điện Bi&ecirc;n.

Hiện tại, c&ocirc;ng ty gồm 4 cổ đ&ocirc;ng, trong đ&oacute; Tập đo&agrave;n C&ocirc;ng nghiệp cao su Việt Nam giữ 60% vốn điều lệ, c&aacute;c cổ đ&ocirc;ng kh&aacute;c l&agrave; Tổng c&ocirc;ng ty Cao su Đồng Nai, C&ocirc;ng ty TNHH MTV Cao su Quảng Trị, C&ocirc;ng ty TNHH MTV Cao su Ea H&#39;leo (Đắk Lắk).

Tương tự, C&ocirc;ng ty cổ phần Cao su Mường Nh&eacute; được th&agrave;nh lập th&aacute;ng 7-2013, cổ đ&ocirc;ng s&aacute;ng lập l&agrave; C&ocirc;ng ty TNHH MTV Cao su Ph&uacute; Riềng, C&ocirc;ng ty CP Cao su Điện Bi&ecirc;n v&agrave; C&ocirc;ng ty CP Cao su Lai Ch&acirc;u 2.

Kh&aacute;c với hầu hết c&aacute;c c&ocirc;ng ty cao su kh&aacute;c, hai c&ocirc;ng ty Cao su Điện Bi&ecirc;n v&agrave; Cao su Mường Nh&eacute; c&oacute; h&igrave;nh thức li&ecirc;n kết giữa doanh nghiệp v&agrave; người d&acirc;n. C&ocirc;ng ty đầu tư 100% vốn trong suốt chu kỳ kinh doanh từ c&acirc;y giống, ph&acirc;n b&oacute;n, chi ph&iacute; nh&acirc;n c&ocirc;ng, trồng, chăm s&oacute;c, khai th&aacute;c... đến x&acirc;y dựng cơ sở hạ tầng.

Người d&acirc;n g&oacute;p vốn bằng đất. Mỗi hộ gia đ&igrave;nh, c&aacute; nh&acirc;n g&oacute;p đất được hưởng 10% sản lượng mủ khi vườn c&acirc;y đưa v&agrave;o khai th&aacute;c.

Tổng diện t&iacute;ch cao su đ&atilde; trồng của hai c&ocirc;ng ty cao su Điện Bi&ecirc;n v&agrave; Mường Nh&eacute; đến nay gần 5.000ha. Lợi nhuận hằng năm h&agrave;ng chục tỉ đồng.

Ri&ecirc;ng C&ocirc;ng ty CP Cao su Mường Nh&eacute;, cuối năm ngo&aacute;i, tiền chi trả gi&aacute; trị sản phẩm cho người d&acirc;n g&oacute;p đất hơn 11 tỉ đồng. Thu nhập b&igrave;nh qu&acirc;n của người lao động cũng đạt tr&ecirc;n 6,1 triệu đồng/người/th&aacute;ng.

C&ocirc;ng ty CP Cao su Điện Bi&ecirc;n chi trả hơn 14,6 tỉ đồng cho người g&oacute;p đất, thu nhập b&igrave;nh qu&acirc;n của người lao động cũng đạt tr&ecirc;n 6,4 triệu đồng/người/th&aacute;ng.

B&eacute;n duy&ecirc;n với nhau b&ecirc;n đồi cao su

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250827/images/image(52).png" style="height:399px; width:600px" />

Gia đ&igrave;nh c&ocirc;ng nh&acirc;n L&ugrave; Thị V&acirc;n từ hai b&agrave;n tay trắng c&oacute; m&aacute;i ấm đầy đủ tiện nghi, thu nhập ch&iacute;nh của họ l&agrave; từ cao su - Ảnh: NAM TRẦN

Vợ chồng &quot;B&agrave;n tay v&agrave;ng&quot; L&ugrave; Thị V&acirc;n, C&ocirc;ng ty CP Cao su Mường Nh&eacute; - Điện Bi&ecirc;n, c&oacute; cuộc sống như bao mơ ước trước đ&acirc;y của người d&acirc;n bản. Chồng chị l&agrave; người Điện Bi&ecirc;n, đến Mường Nh&eacute; lập nghiệp. Cả hai b&eacute;n duy&ecirc;n với nhau, dựng căn nh&agrave; gỗ nho nhỏ ven suối x&acirc;y tổ ấm.

Trong cuộc thi tay nghề &quot;B&agrave;n tay v&agrave;ng&quot; cấp tập đo&agrave;n, chị ph&aacute; kỷ lục của nhiều thế hệ c&ocirc;ng nh&acirc;n. Chị chia sẻ &quot;tr&ecirc;n n&agrave;y l&agrave; đồi n&uacute;i, điều kiện đi l&agrave;m kh&oacute; khăn hơn, l&uacute;c đi thi, địa h&igrave;nh bằng phẳng n&ecirc;n thuận lợi hơn rất nhiều&quot;.

Chồng chị, anh Lường Văn Tơm t&acirc;m sự những ng&agrave;y đầu mới đến Mường Nh&eacute;, anh thấy mến mảnh đất n&agrave;y. Rồi gặp chị V&acirc;n, anh y&ecirc;u cả người v&agrave; đất. N&oacute;i về c&ocirc;ng việc, anh cho rằng c&aacute;i nghề l&agrave;m cao su đ&atilde; cho anh cả sự nghiệp v&agrave; gia đ&igrave;nh hạnh ph&uacute;c. &quot;D&ugrave; c&oacute; kh&oacute; khăn thế n&agrave;o th&igrave; ch&uacute;ng t&ocirc;i cũng gắn b&oacute; với c&acirc;y cao su, với c&ocirc;ng việc n&agrave;y v&agrave; với c&ocirc;ng ty&quot; - anh Tơm n&oacute;i.

Hiệu quả ban đầu đ&atilde; được chứng minh bằng thực tiễn

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250827/images/image(53).png" style="height:394px; width:600px" />

Cứ 10 ng&agrave;y, 3 lần cạo mủ, c&ocirc;ng nh&acirc;n C&ocirc;ng ty CP Cao su Điện Bi&ecirc;n thu hoạch 1 lần - Ảnh: NAM TRẦN

Theo &ocirc;ng Nguyễn Xu&acirc;n Trường - trưởng bộ m&ocirc;n n&ocirc;ng l&acirc;m kết hợp, Viện Khoa học n&ocirc;ng nghiệp (Bộ N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; M&ocirc;i trường), c&acirc;y cao su ở T&acirc;y Bắc v&agrave; v&ugrave;ng Điện Bi&ecirc;n hiện nay đang chứng minh được hiệu quả bước đầu bằng thực tiễn chứ kh&ocirc;ng phải l&agrave; những thử nghiệm khoa học.

Thời điểm hiện tại c&oacute; thể coi như bắt đầu tới thời &quot;h&aacute;i quả ch&iacute;n&quot; của c&acirc;y cao su ở Điện Bi&ecirc;n. Năng suất, sản lượng tuy c&oacute; thấp hơn mức trung b&igrave;nh của cả nước nhưng khi xem x&eacute;t trong bối cảnh điều kiện canh t&aacute;c, hiệu quả về kinh tế, x&atilde; hội, tạo c&ocirc;ng ăn việc l&agrave;m cho người d&acirc;n... ở v&ugrave;ng T&acirc;y Bắc th&igrave; c&oacute; thể đ&aacute;nh gi&aacute; l&agrave; hiệu quả.

Để ph&aacute;t triển c&acirc;y cao su ngo&agrave;i c&aacute;c t&iacute;nh to&aacute;n về kỹ thuật, khoa học th&igrave; c&ograve;n yếu tố thực tiễn canh t&aacute;c. Hiệu quả của c&acirc;y cao su đạt được thời điểm hiện tại c&oacute; thể khẳng định l&agrave; c&acirc;y cao su th&iacute;ch ứng được với điều kiện canh t&aacute;c ở v&ugrave;ng n&agrave;y.

&quot;T&ocirc;i cho rằng trong thời gian tới, c&aacute;c đơn vị trồng cao su ở Lai Ch&acirc;u, Điện Bi&ecirc;n... tiếp tục c&oacute; những điều chỉnh, cải thiện th&ecirc;m về kỹ thuật, đặc biệt l&agrave; gi&aacute; cao su của thị trường đang tăng như hiện nay th&igrave; đ&acirc;y sẽ l&agrave; một trong những c&acirc;y trồng c&oacute; hiệu quả&quot; - &ocirc;ng Trường cho hay.

Người d&acirc;n hưởng lợi nhuận từ cao su tr&ecirc;n đất của m&igrave;nh

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250827/images/image(54).png" style="height:396px; width:600px" />

&Ocirc;ng L&ecirc; Xu&acirc;n Cảnh - gi&aacute;m đốc Sở N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; M&ocirc;i trường Điện Bi&ecirc;n - Ảnh: NAM TRẦN

L&atilde;nh đạo Sở N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; M&ocirc;i trường Điện Bi&ecirc;n x&aacute;c định ba c&acirc;y trồng chủ lực l&agrave; mắc ca, c&agrave; ph&ecirc; v&agrave; cao su.

&quot;Đ&acirc;y l&agrave; những loại c&acirc;y trồng để xuất khẩu, thị trường rộng v&agrave; kh&ocirc;ng phụ thuộc v&agrave;o thị trường nội địa&quot; - Gi&aacute;m đốc Sở N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; M&ocirc;i trường Điện Bi&ecirc;n L&ecirc; Xu&acirc;n Cảnh cho hay.

Theo &ocirc;ng Cảnh, định hướng của tỉnh l&agrave; tăng tỉ trọng đ&oacute;ng g&oacute;p, hưởng sản phẩm của người d&acirc;n trong li&ecirc;n kết sản xuất. Chủ trương hướng đến người d&acirc;n trồng v&agrave; được hưởng tối đa lợi nhuận từ sản phẩm cao su tr&ecirc;n mảnh đất của m&igrave;nh.

Chủ tịch HĐQT C&ocirc;ng ty CP Cao su Điện Bi&ecirc;n cho hay c&ocirc;ng ty đang x&acirc;y dựng phương &aacute;n &quot;g&oacute;p gạo thổi cơm chung&quot; với b&agrave; con theo h&igrave;nh thức: B&agrave; con g&oacute;p đất, c&ocirc;ng lao động - C&ocirc;ng ty mua hộ giống, ph&acirc;n b&oacute;n, hỗ trợ kỹ thuật, chăm s&oacute;c - Nh&agrave; nước hỗ trợ vốn, quỹ đất. Đến khi được khai th&aacute;c, c&ocirc;ng ty sẽ ti&ecirc;u thụ sản phẩm cho b&agrave; con.

Hướng đi n&agrave;y vừa gắn nhiều hơn tr&aacute;ch nhiệm của người d&acirc;n với vườn c&acirc;y, vừa gi&uacute;p b&agrave; con thu được nhiều tiền hơn tr&ecirc;n mảnh đất của m&igrave;nh.

L&atilde;nh đạo Sở N&ocirc;ng nghiệp v&agrave; M&ocirc;i trường Điện Bi&ecirc;n cho hay để l&agrave;m được việc n&agrave;y cần phải c&oacute; sự hỗ trợ của Nh&agrave; nước. Kh&ocirc;ng phải hợp t&aacute;c hai b&ecirc;n giữa người d&acirc;n v&agrave; doanh nghiệp, m&agrave; Nh&agrave; nước v&agrave; nh&acirc;n d&acirc;n c&ugrave;ng l&agrave;m, doanh nghiệp hỗ trợ.

<img src="https://static.fireant.vn/Upload/20250827/images/image(55).png" style="height:407px; width:600px" />

&Ocirc;ng Tạ Văn Sơn - b&iacute; thư Đảng ủy x&atilde; Mường Nh&eacute;, Điện Bi&ecirc;n - Ảnh: NAM TRẦN

&Ocirc;ng Tạ Văn Sơn - b&iacute; thư Đảng ủy x&atilde; Mường Nh&eacute; (Điện Bi&ecirc;n) - cho hay điều thay đổi lớn nhất khi b&agrave; con tham gia g&oacute;p đất l&agrave;m cao su kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; số tiền c&ocirc;ng, tiền sản phẩm được hưởng m&agrave; quan trọng hơn l&agrave; tập qu&aacute;n canh t&aacute;c manh m&uacute;n, lạc hậu trước kia bị x&oacute;a bỏ. D&acirc;n bản quen với sản xuất h&agrave;ng h&oacute;a, t&aacute;c phong c&ocirc;ng nghiệp. Nhiều hộ gia đ&igrave;nh biết gom đất, trồng c&acirc;y ăn quả hay trồng rừng theo định hướng sản xuất h&agrave;ng h&oacute;a.

VŨ TUẤN - ĐỨC B&Igrave;NH - NAM TRẦN

<a href="https://tuoitre.vn/dong-nhua-trang-doi-thay-nuong-ray-20250826120537307.htm">Link gốc</a>

Sau hơn một thập kỷ, hàng ngàn hecta cao su đã trở thành một trong ba cây trồng chủ lực ở mảnh đất Điện Biên, Tây Bắc, tô thêm màu xanh cho núi đồi.


Kinh tế

Báo Tuổi trẻ

Dòng nhựa trắng đổi thay nương rẫy

Đinh Quang Thắng

Nhựa n&#224;y với nước cống kh&#244;ng ngon bằng shit - shit tưới được c&#226;y, lọc được dầu &#129325;&#129325;&#129325; 

Nhựa này với nước cống không ngon bằng shit - shit tưới được cây, lọc được dầu 🤭🤭🤭 