&nbsp;Để đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; n&acirc;ng hạng TTCK, đ&ograve;i hỏi Việt Nam cần phải đổi mới tư duy mạnh mẽ, ph&ugrave; hợp với xu hướng ph&aacute;t triển chung của nền kinh tế to&agrave;n cầu v&agrave; cơ cấu lại thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh quốc gia...

N&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n (TTCK) từ thị trường cận bi&ecirc;n l&ecirc;n mới nổi, l&agrave; một trong những mục ti&ecirc;u quốc gia lớn m&agrave; Ch&iacute;nh phủ đang hướng tới v&agrave; quyết t&acirc;m thực hiện th&agrave;nh c&ocirc;ng. Trong Đề &aacute;n cơ cấu lại thị trường chứng kho&aacute;n (TTCK) v&agrave; thị trường bảo hiểm đến năm 2020 v&agrave; định hướng đến năm 2025, Ch&iacute;nh phủ đ&atilde; đặt mục ti&ecirc;u phấn đấu n&acirc;ng hạng TTCK Việt Nam trở th&agrave;nh thị trường mới nổi trước năm 2025.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231118/images/chung-khoan-6722_1.jpg" style="height:306px; width:544px">

Thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam ng&agrave;y c&agrave;ng lớn mạnh nhưng vẫn chưa đ&aacute;p ứng được c&aacute;c điều kiện để được n&acirc;ng hạng từ cận bi&ecirc;n l&ecirc;n mới nổi (ảnh minh họa)

Sau qu&aacute; tr&igrave;nh gần 25 năm h&igrave;nh th&agrave;nh v&agrave; ph&aacute;t triển, TTCK Việt Nam đ&atilde; đạt được nhiều th&agrave;nh tựu đ&aacute;ng kể về quy m&ocirc; vốn ho&aacute;, cơ sở nh&agrave; đầu tư, số lượng sản phẩm, gi&aacute; trị giao dịch h&agrave;ng ng&agrave;y, hệ thống hạ tầng cơ sở thị trường; từng bước tiếp cận c&aacute;c ti&ecirc;u chuẩn v&agrave; th&ocirc;ng lệ vận h&agrave;nh TTCK quốc tế v&agrave; n&acirc;ng cao chất lượng quản trị, quản l&yacute; của c&aacute;c doanh nghiệp; đi đ&ocirc;i với việc gia tăng t&iacute;nh chuy&ecirc;n nghiệp của tất cả c&aacute;c chủ thể tham gia thị trường.

Hiện nay, TTCK Việt Nam đang c&oacute; nhiều điều kiện, tiền đề v&agrave; cơ hội lớn để được c&aacute;c tổ chức xếp hạng c&oacute; uy t&iacute;n của quốc tế (MSCI, PTSE Russells) xem x&eacute;t, đ&aacute;nh gi&aacute; v&agrave; quyết định n&acirc;ng hạng từ thị trường cận bi&ecirc;n l&ecirc;n thị trường mới nổi trong tương lai gần.

Khi TTCK Việt Nam được n&acirc;ng hạng sẽ đem lại rất nhiều &yacute; nghĩa, lợi &iacute;ch to lớn tr&ecirc;n nhiều mặt, g&oacute;p phần thực hiện mục ti&ecirc;u ph&aacute;t triển thị trường vốn an to&agrave;n, minh bạch, hiệu quả v&agrave; ph&aacute;t triển bền vững nhằm tạo điều kiện ổn định kinh tế vĩ m&ocirc;; gia tăng khả năng thu h&uacute;t c&aacute;c nguồn lực vốn đầu tư trực tiếp v&agrave; gi&aacute;n tiếp từ c&aacute;c nh&agrave; đầu tư quốc tế, gia tăng thu h&uacute;t số lượng lớn c&aacute;c tổ chức đầu tư nước ngo&agrave;i uy t&iacute;n c&oacute; quy m&ocirc; lớn, từ đ&oacute; sẽ ảnh hưởng t&iacute;ch cực đến t&iacute;nh thanh khoản của TTCK Việt Nam; th&uacute;c đẩy n&acirc;ng cao vị thế v&agrave; h&igrave;nh ảnh của thị trường vốn quốc gia trong khu vực v&agrave; thế giới.

Đồng thời, TTCK sẽ c&ugrave;ng với thị trường vốn t&iacute;n dụng c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng thương mại v&agrave; thị trường tr&aacute;i phiếu doanh nghiệp trở th&agrave;nh 3 trụ cột k&ecirc;nh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế v&agrave; hệ thống doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.

Tuy nhi&ecirc;n, đ&acirc;y l&agrave; mục ti&ecirc;u phấn đấu quốc gia c&oacute; &yacute; nghĩa hết sức quan trọng, đối với sự ph&aacute;t triển nền kinh tế Việt Nam n&oacute;i chung v&agrave; thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh Việt Nam n&oacute;i ri&ecirc;ng. Ch&uacute;ng t&ocirc;i nhận định, để đạt được mục ti&ecirc;u lớn n&agrave;y trước năm 2025, l&agrave; nhiệm vụ hết sức kh&oacute; khăn, th&aacute;ch thức v&agrave; đ&ograve;i hỏi phải c&oacute; sự chỉ đạo quyết liệt, phấn đấu nỗ lực của Ch&iacute;nh phủ, Bộ, ng&agrave;nh chức năng v&agrave; tất cả c&aacute;c chủ thể tham gia thị trường. Từ đ&oacute;, Việt Nam c&oacute; thể đưa ra c&aacute;c giải ph&aacute;p xử l&yacute; kỹ thuật khả thi nhằm sớm đ&aacute;p ứng được c&aacute;c y&ecirc;u cầu v&agrave; điều kiện ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; của 02 tổ chức xếp hạng thị trường quốc tế l&agrave; MSCI v&agrave; FTSE Russells trong thời gian tới.

MSCI, FTSE Russells đang đ&aacute;nh gi&aacute; như thế n&agrave;o về TTCK Việt Nam?

Hiện nay, thế giới c&oacute; một số tổ chức xếp hạng TTCK lớn, c&oacute; uy t&iacute;n như MSCI, FTSE Russells, S&amp; P v&agrave; Dow Jones v&agrave; phần lớn c&aacute;c quỹ đầu tư hoặc c&aacute;c nh&agrave; đầu tư tổ chức lớn, tr&ecirc;n to&agrave;n cầu đều tham khảo chỉ số đ&aacute;nh gi&aacute; của c&aacute;c tổ chức n&agrave;y, để l&agrave;m tham chiếu đầu tư gi&aacute;n tiếp v&agrave;o TTCK thế giới.

H&agrave;ng năm, c&aacute;c tổ chức xếp hạng thị trường quốc tế lớn n&agrave;y, đều đưa ra c&aacute;c th&ocirc;ng tin li&ecirc;n quan đến t&iacute;nh hấp dẫn của c&aacute;c cổ phiếu, tr&ecirc;n thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh của c&aacute;c quốc gia tr&ecirc;n phạm vi to&agrave;n cầu, để c&aacute;c nh&agrave; đầu quốc tế c&oacute; thể tham khảo v&agrave; quyết định đầu tư. Theo th&ocirc;ng lệ thế giới hiện nay, thị trường vốn c&aacute;c quốc gia được chia ra l&agrave;m 04 nh&oacute;m ch&iacute;nh như sau: (i) Nh&oacute;m Thị trường ph&aacute;t triển (Developed Markets), đ&acirc;y l&agrave; thị trường c&oacute; độ mở lớn nhất với c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i; (ii) Nh&oacute;m Thị trường mới nổi (Emrmeging Markets); (iii) Nh&oacute;m Thị trường cận bi&ecirc;n (iv) Nh&oacute;m Thị trường kh&ocirc;ng đủ điều kiện để được ph&acirc;n loại, bao gồm mức độ ph&aacute;t triển của nền kinh tế, quy m&ocirc; thị trường v&agrave; khả năng tiếp cận thị trường v&agrave; t&iacute;nh thanh khoản). Đối với thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh của c&aacute;c nước Ch&acirc;u &Aacute;, th&igrave; vai tr&ograve; đ&aacute;nh gi&aacute; xếp hạng của 02 tổ chức MSCI v&agrave; FTSE Rusell l&agrave; rất quan trọng (chiếm khoảng 65 % tỷ trọng). V&igrave; vậy, trong lộ tr&igrave;nh thực hiện mục ti&ecirc;u n&oacute;i tr&ecirc;n, Việt Nam cần phải hết sức ch&uacute; trọng nghi&ecirc;n cứu một số ti&ecirc;u ch&iacute; quan trọng, c&oacute; t&iacute;nh chất bắt buộc để triển khai thực hiện hiệu quả nhằm sớm đ&aacute;p ứng được c&aacute;c điều kiện, ti&ecirc;u chuẩn v&agrave; ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; m&agrave; c&aacute;c tổ chức n&agrave;y đưa ra.

C&aacute;c tổ chức xếp hạng thị trường chứng kho&aacute;n quốc tế, đưa ra c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; đối với từng loại thị trường c&oacute; thể kh&aacute;c nhau. Tuy nhi&ecirc;n, c&oacute; một số ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; cụ thể quan trọng v&agrave; c&oacute; t&iacute;nh nguy&ecirc;n tắc v&agrave; tương đồng về Cơ sở hạ tầng giao dịch tr&ecirc;n TTCK, bao gồm cả hệ thống thanh to&aacute;n v&agrave; b&ugrave; trừ chứng kho&aacute;n; Khả năng tiếp cận thị trường, bao gồm cả khả năng tự do chuyển đổi ngoại tệ v&agrave; mức độ mở cửa d&ograve;ng vốn đầu tư; &nbsp;Quy m&ocirc; v&agrave; thanh khoản của thị trường chứng kho&aacute;n; Tỷ lệ sở hữu của c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i, đối với c&aacute;c cổ phiếu của TTCK sở tại; Cơ chế giao dịch cổ phiếu linh hoạt, c&oacute; giao dịch b&aacute;n khống v&agrave; cho vay chứng kho&aacute;n.

Mặc d&ugrave;, FTSE Rusell đ&atilde; đưa Việt Nam v&agrave;o &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; để theo d&otilde;i, xem x&eacute;t n&acirc;ng hạng thị trường, từ th&aacute;ng 9 năm 2018 nhưng đến nay, ch&uacute;ng ta vẫn chưa c&oacute; sự cải thiện đ&aacute;ng kể n&agrave;o. V&agrave; đến thời điểm hiện nay, MSCI vẫn chưa đưa Việt Nam v&agrave;o &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; để c&oacute; thể sớm xem x&eacute;t, đ&aacute;nh gi&aacute; n&acirc;ng hạng thị trường trong năm 2024. Đ&acirc;y thật sự l&agrave; sự l&agrave; kh&oacute; khăn, th&aacute;ch thức rất lớn trong việc chạy đua với thời gian gần 14 th&aacute;ng sắp tới, để Việt Nam c&oacute; thể &nbsp;thực hiện lộ tr&igrave;nh với mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng thị trường trước năm 2025 th&agrave;nh c&ocirc;ng.

Khả năng đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; n&acirc;ng hạng

Tổ chức FTSE Russells đ&atilde; c&ocirc;ng bố b&aacute;o c&aacute;o xếp hạng TTCK mới nhất v&agrave;o th&aacute;ng 9 năm 2023, với việc Việt Nam đang nằm trong &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; để tiếp tục theo d&otilde;i, xem x&eacute;t v&agrave; quyết định n&acirc;ng hạng l&ecirc;n thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary emerging market). Theo b&aacute;o c&aacute;o mới nhất n&oacute;i tr&ecirc;n của FTSE, đến nay Việt Nam đ&atilde; cơ bản đ&aacute;p ứng được 7/9 ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; quan trọng để c&oacute; thể được n&acirc;ng hạng thị trường. Tuy nhi&ecirc;n, hiện nay c&ograve;n 02 ti&ecirc;u ch&iacute; quan trọng m&agrave; Việt Nam chưa đạt y&ecirc;u cầu, đ&oacute; l&agrave; (i) Chuyển giao đối ứng thanh to&aacute;n (DvP): Hiện được đ&aacute;nh gi&aacute; l&agrave; &ldquo;Hạn chế - Restricted), do nh&agrave; đầu tư cần c&oacute; tiền trước khi đặt lệnh giao dịch (nhưng theo th&ocirc;ng lệ TTCK thế giới l&agrave; cần c&oacute; tiền khi thực hiện giao dịch) v&agrave; (ii) ti&ecirc;u ch&iacute; Chi ph&iacute; xử l&yacute; giao dịch thất bại kh&ocirc;ng được chấm điểm (do nh&agrave; đầu tư cần c&oacute; tiền trước khi đặt lệnh n&ecirc;n kh&ocirc;ng xảy ra giao dịch thất bại). Ngo&agrave;i ra, PTSE Russells cũng lưu &yacute; Việt Nam cần phải cải tiến cải tiến quy tr&igrave;nh đăng k&yacute; t&agrave;i khoản mới dễ d&agrave;ng, thuận lợi hơn cho c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i theo th&ocirc;ng lệ thị trường chung.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231118/images/von-ngoai.jpg" style="height:418px; width:544px"> 
Ch&uacute;ng ta cần phải thẳng thắn nh&igrave;n nhận việc đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; n&acirc;ng hạng thị trường của MSCI c&ograve;n kh&oacute; khăn, phức tạp hơn rất nhiều... (ảnh minh họa)

Khả năng đ&aacute;p ứng c&aacute;c y&ecirc;u cầu ti&ecirc;u ch&iacute; của tổ chức MSCI. Vấn đề vướng mắc lớn nhất, c&oacute; thể sẽ ảnh hưởng đến mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng TTCK trước năm 2025, l&agrave; đến nay tổ chức MSCI vẫn chưa đưa Việt Nam v&agrave;o &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; để theo d&otilde;i, đ&aacute;nh gi&aacute; v&agrave; sớm xem x&eacute;t n&acirc;ng hạng thị trường mới nổi trong thời gian tới. MSCI cũng đ&atilde; đưa ra 9 ti&ecirc;u ch&iacute; m&agrave; TTCK Việt Nam hiện nay vẫn chưa đ&aacute;p ứng được. Đ&acirc;y l&agrave; c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; cơ bản, m&agrave; MSCI đ&atilde; đưa ra trong c&aacute;c b&aacute;o c&aacute;o ở c&aacute;c thời điểm th&aacute;ng 6 năm 2021 v&agrave; th&aacute;ng 6 năm 2022. Điều n&agrave;y cho thấy, trong gần 3 năm gần đ&acirc;y, Việt Nam chưa thật sự c&oacute; sự cải thiện đ&aacute;ng kể n&agrave;o, để c&oacute; thế đ&aacute;p ứng được những y&ecirc;u cầu của MSCI đ&atilde; đưa ra.

H&oacute;a giải c&aacute;c th&aacute;ch thức ra sao?&nbsp;

Thứ nhất, Đề &aacute;n &ldquo;Cơ cấu lại TTCK v&agrave; thị trường bảo hiểm đến năm 2020 v&agrave; định hướng đến năm 2025&rdquo;, đ&atilde; được Ch&iacute;nh phủ ph&ecirc; duyệt tại Quyết định số 242/2019/QĐ-TTg ng&agrave;y 28/2/2029. Tuy nhi&ecirc;n, ch&uacute;ng t&ocirc;i cho rằng, Đề &aacute;n n&agrave;y được ra đời ở thời điểm c&aacute;ch đ&acirc;y gần 5 năm trước đ&acirc;y. Ở thời điểm hiện nay, th&igrave; điều kiện v&agrave; bối cảnh t&igrave;nh h&igrave;nh kinh tế thế giới đang c&oacute; nhiều biến động lớn v&agrave; diễn biến thay đổi rất nhanh. Sự cạnh tranh ph&aacute;t triển thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh v&agrave; thu h&uacute;t c&aacute;c nguồn lực đầu tư quốc tế của c&aacute;c quốc gia đ&atilde; v&agrave; đang diễn ra hết sức quyết liệt, gay gắt. Ch&iacute;nh phủ nhiều quốc gia trong khu vực v&agrave; tr&ecirc;n thế giới đ&atilde;, đang thực hiện nhiều ch&iacute;nh s&aacute;ch cải c&aacute;ch kinh tế v&agrave; điều chỉnh m&ocirc;i trường đầu tư quốc gia hiệu quả v&agrave; c&oacute; t&iacute;nh cạnh tranh rất cao. Trong khi đ&oacute;, Việt Nam đang đứng trước y&ecirc;u cầu phải tận dụng tối đa c&aacute;c nguồn lực ph&aacute;t triển v&agrave; đ&oacute;n đầu cơ hội lịch sử để c&oacute; thể bứt ph&aacute; nhanh ph&aacute;t triển quốc gia thịnh vượng.

V&igrave; vậy, ch&uacute;ng ta cần phải thống nhất nhận thức tầm quan trọng của mục ti&ecirc;u quốc gia lớn lao n&agrave;y; Đ&ograve;i hỏi ch&uacute;ng ta cần phải c&oacute; tư duy đổi mới hết sức mạnh mẽ, ph&ugrave; hợp với xu hướng ph&aacute;t triển chung của nền kinh tế to&agrave;n cầu v&agrave; nhanh ch&oacute;ng cơ cấu lại thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh quốc gia, theo hướng thật sự ph&ugrave; hợp với th&ocirc;ng lệ vận h&agrave;nh v&agrave; li&ecirc;n th&ocirc;ng với thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh quốc tế. Ch&iacute;nh phủ phải c&oacute; sự chỉ đạo quyết liệt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa. Đồng thời, với sự quyết t&acirc;m thực hiện cao độ v&agrave; sự phối hợp thực hiện đồng bộ của c&aacute;c Bộ, ng&agrave;nh v&agrave; tất cả c&aacute;c chủ thể tham gia thị trường, th&igrave; mới đạt được kỳ vọng hiện thực về mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n trước năm 2025.

Thứ hai, mặc d&ugrave; Việt Nam đ&atilde; được FTSE Russell đưa v&agrave;o &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; xem x&eacute;t n&acirc;ng hạng thị trường từ th&aacute;ng 9 năm 2018 đến nay. Nhưng trong suốt thời gian d&agrave;i gần 04 năm, m&agrave; Việt Nam vẫn kh&ocirc;ng c&oacute; c&aacute;c giải ph&aacute;p thực hiện khả thi nhằm cải thiện 02 ti&ecirc;u ch&iacute; quan trọng c&ograve;n chưa đạt y&ecirc;u cầu n&oacute;i tr&ecirc;n. V&igrave; thế, Việt Nam cần phải ho&agrave;n th&agrave;nh c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; trong năm 2024 (FTSE c&ocirc;ng bố quyết định định hạng thị trường một năm 2 lần v&agrave;o th&aacute;ng 3 v&agrave; th&aacute;ng 9), th&igrave; mới c&oacute; kỳ vọng đạt mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng TTCK trước năm 2025. Nếu kh&ocirc;ng, Việt Nam cũng c&oacute; nguy rất lớn l&agrave; bị FTSE loại bỏ danh s&aacute;ch chờ theo d&otilde;i trong thời gian tới. Điều n&agrave;y ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể xảy ra.

Thứ ba, ch&uacute;ng ta cần phải thẳng thắn nh&igrave;n nhận việc đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; n&acirc;ng hạng thị trường của MSCI c&ograve;n kh&oacute; khăn, phức tạp hơn rất nhiều.

Ngo&agrave;i 02 ti&ecirc;u ch&iacute; định lượng c&oacute; t&iacute;nh chất quan trọng bắt buộc của MSCI l&agrave; (i) Giới hạn sở hữu nước ngo&agrave;i v&agrave; (ii) Mức độ tự do ho&aacute; thị trường ngoại hối; th&igrave; c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; kh&aacute;c cũng đ&ograve;i hỏi Việt Nam phải nỗ lực phấn đấu thực hiện tốt trong ngắn hạn như c&aacute;c văn bản ph&aacute;p l&yacute; TTCK cần phải được c&ocirc;ng bố bằng tiếng Anh để c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i dễ d&agrave;ng tiếp cận tham khảo; Tổ chức ni&ecirc;m yết phải bổ sung c&aacute;c t&agrave;i liệu v&agrave; b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh bằng tiếng Anh; đi đ&ocirc;i với việc cần phải minh bạch th&ocirc;ng tin doanh nghiệp hơn nữa; Doanh nghiệp ni&ecirc;n yết cần tu&acirc;n thủ b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh ti&ecirc;u chuẩn quốc tế (IFRS); Ph&aacute;t triển hạ tầng thanh to&aacute;n b&ugrave; trừ&hellip;vv.

Như vậy, ch&uacute;ng t&ocirc;i cho rằng, với mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam l&ecirc;n thị trường mới nổi trước thời điểm năm 2025 l&agrave; ho&agrave;n to&agrave;n kh&ocirc;ng hề dễ d&agrave;ng, đơn giản. Tất cả c&aacute;c vấn đề kh&oacute; khăn, n&uacute;t thắt n&oacute;i tr&ecirc;n, Việt Nam cần phải khẩn trương ho&agrave;n th&agrave;nh trong năm 2024, để c&aacute;c tổ chức MSCI v&agrave; FTSE Russell xem x&eacute;t, đ&aacute;nh gi&aacute; v&agrave; c&ocirc;ng bố kết quả n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n từ cận bi&ecirc;n l&ecirc;n mới nổi trong năm 2024.

<a href="https://diendandoanhnghiep.vn/dieu-kien-de-nang-hang-thi-truong-chung-khoan-moi-noi-truoc-2025-254482.html">Ph&ugrave;ng Xu&acirc;n Minh</a>

 Để đáp ứng các tiêu chí nâng hạng TTCK, đòi hỏi Việt Nam cần phải đổi mới tư duy mạnh mẽ, phù hợp với xu hướng phát triển chung của nền kinh tế toàn cầu và cơ cấu lại thị trường tài chính quốc gia...

&nbsp;Để đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; n&acirc;ng hạng TTCK, đ&ograve;i hỏi Việt Nam cần phải đổi mới tư duy mạnh mẽ, ph&ugrave; hợp với xu hướng ph&aacute;t triển chung của nền kinh tế to&agrave;n cầu v&agrave; cơ cấu lại thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh quốc gia...

N&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n (TTCK) từ thị trường cận bi&ecirc;n l&ecirc;n mới nổi, l&agrave; một trong những mục ti&ecirc;u quốc gia lớn m&agrave; Ch&iacute;nh phủ đang hướng tới v&agrave; quyết t&acirc;m thực hiện th&agrave;nh c&ocirc;ng. Trong Đề &aacute;n cơ cấu lại thị trường chứng kho&aacute;n (TTCK) v&agrave; thị trường bảo hiểm đến năm 2020 v&agrave; định hướng đến năm 2025, Ch&iacute;nh phủ đ&atilde; đặt mục ti&ecirc;u phấn đấu n&acirc;ng hạng TTCK Việt Nam trở th&agrave;nh thị trường mới nổi trước năm 2025.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231118/images/chung-khoan-6722_1.jpg" style="height:306px; width:544px" />

Thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam ng&agrave;y c&agrave;ng lớn mạnh nhưng vẫn chưa đ&aacute;p ứng được c&aacute;c điều kiện để được n&acirc;ng hạng từ cận bi&ecirc;n l&ecirc;n mới nổi (ảnh minh họa)

Sau qu&aacute; tr&igrave;nh gần 25 năm h&igrave;nh th&agrave;nh v&agrave; ph&aacute;t triển, TTCK Việt Nam đ&atilde; đạt được nhiều th&agrave;nh tựu đ&aacute;ng kể về quy m&ocirc; vốn ho&aacute;, cơ sở nh&agrave; đầu tư, số lượng sản phẩm, gi&aacute; trị giao dịch h&agrave;ng ng&agrave;y, hệ thống hạ tầng cơ sở thị trường; từng bước tiếp cận c&aacute;c ti&ecirc;u chuẩn v&agrave; th&ocirc;ng lệ vận h&agrave;nh TTCK quốc tế v&agrave; n&acirc;ng cao chất lượng quản trị, quản l&yacute; của c&aacute;c doanh nghiệp; đi đ&ocirc;i với việc gia tăng t&iacute;nh chuy&ecirc;n nghiệp của tất cả c&aacute;c chủ thể tham gia thị trường.

Hiện nay, TTCK Việt Nam đang c&oacute; nhiều điều kiện, tiền đề v&agrave; cơ hội lớn để được c&aacute;c tổ chức xếp hạng c&oacute; uy t&iacute;n của quốc tế (MSCI, PTSE Russells) xem x&eacute;t, đ&aacute;nh gi&aacute; v&agrave; quyết định n&acirc;ng hạng từ thị trường cận bi&ecirc;n l&ecirc;n thị trường mới nổi trong tương lai gần.

Khi TTCK Việt Nam được n&acirc;ng hạng sẽ đem lại rất nhiều &yacute; nghĩa, lợi &iacute;ch to lớn tr&ecirc;n nhiều mặt, g&oacute;p phần thực hiện mục ti&ecirc;u ph&aacute;t triển thị trường vốn an to&agrave;n, minh bạch, hiệu quả v&agrave; ph&aacute;t triển bền vững nhằm tạo điều kiện ổn định kinh tế vĩ m&ocirc;; gia tăng khả năng thu h&uacute;t c&aacute;c nguồn lực vốn đầu tư trực tiếp v&agrave; gi&aacute;n tiếp từ c&aacute;c nh&agrave; đầu tư quốc tế, gia tăng thu h&uacute;t số lượng lớn c&aacute;c tổ chức đầu tư nước ngo&agrave;i uy t&iacute;n c&oacute; quy m&ocirc; lớn, từ đ&oacute; sẽ ảnh hưởng t&iacute;ch cực đến t&iacute;nh thanh khoản của TTCK Việt Nam; th&uacute;c đẩy n&acirc;ng cao vị thế v&agrave; h&igrave;nh ảnh của thị trường vốn quốc gia trong khu vực v&agrave; thế giới.

Đồng thời, TTCK sẽ c&ugrave;ng với thị trường vốn t&iacute;n dụng c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng thương mại v&agrave; thị trường tr&aacute;i phiếu doanh nghiệp trở th&agrave;nh 3 trụ cột k&ecirc;nh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế v&agrave; hệ thống doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.

Tuy nhi&ecirc;n, đ&acirc;y l&agrave; mục ti&ecirc;u phấn đấu quốc gia c&oacute; &yacute; nghĩa hết sức quan trọng, đối với sự ph&aacute;t triển nền kinh tế Việt Nam n&oacute;i chung v&agrave; thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh Việt Nam n&oacute;i ri&ecirc;ng. Ch&uacute;ng t&ocirc;i nhận định, để đạt được mục ti&ecirc;u lớn n&agrave;y trước năm 2025, l&agrave; nhiệm vụ hết sức kh&oacute; khăn, th&aacute;ch thức v&agrave; đ&ograve;i hỏi phải c&oacute; sự chỉ đạo quyết liệt, phấn đấu nỗ lực của Ch&iacute;nh phủ, Bộ, ng&agrave;nh chức năng v&agrave; tất cả c&aacute;c chủ thể tham gia thị trường. Từ đ&oacute;, Việt Nam c&oacute; thể đưa ra c&aacute;c giải ph&aacute;p xử l&yacute; kỹ thuật khả thi nhằm sớm đ&aacute;p ứng được c&aacute;c y&ecirc;u cầu v&agrave; điều kiện ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; của 02 tổ chức xếp hạng thị trường quốc tế l&agrave; MSCI v&agrave; FTSE Russells trong thời gian tới.

MSCI, FTSE Russells đang đ&aacute;nh gi&aacute; như thế n&agrave;o về TTCK Việt Nam?

Hiện nay, thế giới c&oacute; một số tổ chức xếp hạng TTCK lớn, c&oacute; uy t&iacute;n như MSCI, FTSE Russells, S&amp; P v&agrave; Dow Jones v&agrave; phần lớn c&aacute;c quỹ đầu tư hoặc c&aacute;c nh&agrave; đầu tư tổ chức lớn, tr&ecirc;n to&agrave;n cầu đều tham khảo chỉ số đ&aacute;nh gi&aacute; của c&aacute;c tổ chức n&agrave;y, để l&agrave;m tham chiếu đầu tư gi&aacute;n tiếp v&agrave;o TTCK thế giới.

H&agrave;ng năm, c&aacute;c tổ chức xếp hạng thị trường quốc tế lớn n&agrave;y, đều đưa ra c&aacute;c th&ocirc;ng tin li&ecirc;n quan đến t&iacute;nh hấp dẫn của c&aacute;c cổ phiếu, tr&ecirc;n thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh của c&aacute;c quốc gia tr&ecirc;n phạm vi to&agrave;n cầu, để c&aacute;c nh&agrave; đầu quốc tế c&oacute; thể tham khảo v&agrave; quyết định đầu tư. Theo th&ocirc;ng lệ thế giới hiện nay, thị trường vốn c&aacute;c quốc gia được chia ra l&agrave;m 04 nh&oacute;m ch&iacute;nh như sau: (i) Nh&oacute;m Thị trường ph&aacute;t triển (Developed Markets), đ&acirc;y l&agrave; thị trường c&oacute; độ mở lớn nhất với c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i; (ii) Nh&oacute;m Thị trường mới nổi (Emrmeging Markets); (iii) Nh&oacute;m Thị trường cận bi&ecirc;n (iv) Nh&oacute;m Thị trường kh&ocirc;ng đủ điều kiện để được ph&acirc;n loại, bao gồm mức độ ph&aacute;t triển của nền kinh tế, quy m&ocirc; thị trường v&agrave; khả năng tiếp cận thị trường v&agrave; t&iacute;nh thanh khoản). Đối với thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh của c&aacute;c nước Ch&acirc;u &Aacute;, th&igrave; vai tr&ograve; đ&aacute;nh gi&aacute; xếp hạng của 02 tổ chức MSCI v&agrave; FTSE Rusell l&agrave; rất quan trọng (chiếm khoảng 65 % tỷ trọng). V&igrave; vậy, trong lộ tr&igrave;nh thực hiện mục ti&ecirc;u n&oacute;i tr&ecirc;n, Việt Nam cần phải hết sức ch&uacute; trọng nghi&ecirc;n cứu một số ti&ecirc;u ch&iacute; quan trọng, c&oacute; t&iacute;nh chất bắt buộc để triển khai thực hiện hiệu quả nhằm sớm đ&aacute;p ứng được c&aacute;c điều kiện, ti&ecirc;u chuẩn v&agrave; ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; m&agrave; c&aacute;c tổ chức n&agrave;y đưa ra.

C&aacute;c tổ chức xếp hạng thị trường chứng kho&aacute;n quốc tế, đưa ra c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; đối với từng loại thị trường c&oacute; thể kh&aacute;c nhau. Tuy nhi&ecirc;n, c&oacute; một số ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; cụ thể quan trọng v&agrave; c&oacute; t&iacute;nh nguy&ecirc;n tắc v&agrave; tương đồng về Cơ sở hạ tầng giao dịch tr&ecirc;n TTCK, bao gồm cả hệ thống thanh to&aacute;n v&agrave; b&ugrave; trừ chứng kho&aacute;n; Khả năng tiếp cận thị trường, bao gồm cả khả năng tự do chuyển đổi ngoại tệ v&agrave; mức độ mở cửa d&ograve;ng vốn đầu tư; &nbsp;Quy m&ocirc; v&agrave; thanh khoản của thị trường chứng kho&aacute;n; Tỷ lệ sở hữu của c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i, đối với c&aacute;c cổ phiếu của TTCK sở tại; Cơ chế giao dịch cổ phiếu linh hoạt, c&oacute; giao dịch b&aacute;n khống v&agrave; cho vay chứng kho&aacute;n.

Mặc d&ugrave;, FTSE Rusell đ&atilde; đưa Việt Nam v&agrave;o &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; để theo d&otilde;i, xem x&eacute;t n&acirc;ng hạng thị trường, từ th&aacute;ng 9 năm 2018 nhưng đến nay, ch&uacute;ng ta vẫn chưa c&oacute; sự cải thiện đ&aacute;ng kể n&agrave;o. V&agrave; đến thời điểm hiện nay, MSCI vẫn chưa đưa Việt Nam v&agrave;o &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; để c&oacute; thể sớm xem x&eacute;t, đ&aacute;nh gi&aacute; n&acirc;ng hạng thị trường trong năm 2024. Đ&acirc;y thật sự l&agrave; sự l&agrave; kh&oacute; khăn, th&aacute;ch thức rất lớn trong việc chạy đua với thời gian gần 14 th&aacute;ng sắp tới, để Việt Nam c&oacute; thể &nbsp;thực hiện lộ tr&igrave;nh với mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng thị trường trước năm 2025 th&agrave;nh c&ocirc;ng.

Khả năng đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; n&acirc;ng hạng

Tổ chức FTSE Russells đ&atilde; c&ocirc;ng bố b&aacute;o c&aacute;o xếp hạng TTCK mới nhất v&agrave;o th&aacute;ng 9 năm 2023, với việc Việt Nam đang nằm trong &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; để tiếp tục theo d&otilde;i, xem x&eacute;t v&agrave; quyết định n&acirc;ng hạng l&ecirc;n thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary emerging market). Theo b&aacute;o c&aacute;o mới nhất n&oacute;i tr&ecirc;n của FTSE, đến nay Việt Nam đ&atilde; cơ bản đ&aacute;p ứng được 7/9 ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; quan trọng để c&oacute; thể được n&acirc;ng hạng thị trường. Tuy nhi&ecirc;n, hiện nay c&ograve;n 02 ti&ecirc;u ch&iacute; quan trọng m&agrave; Việt Nam chưa đạt y&ecirc;u cầu, đ&oacute; l&agrave; (i) Chuyển giao đối ứng thanh to&aacute;n (DvP): Hiện được đ&aacute;nh gi&aacute; l&agrave; &ldquo;Hạn chế - Restricted), do nh&agrave; đầu tư cần c&oacute; tiền trước khi đặt lệnh giao dịch (nhưng theo th&ocirc;ng lệ TTCK thế giới l&agrave; cần c&oacute; tiền khi thực hiện giao dịch) v&agrave; (ii) ti&ecirc;u ch&iacute; Chi ph&iacute; xử l&yacute; giao dịch thất bại kh&ocirc;ng được chấm điểm (do nh&agrave; đầu tư cần c&oacute; tiền trước khi đặt lệnh n&ecirc;n kh&ocirc;ng xảy ra giao dịch thất bại). Ngo&agrave;i ra, PTSE Russells cũng lưu &yacute; Việt Nam cần phải cải tiến cải tiến quy tr&igrave;nh đăng k&yacute; t&agrave;i khoản mới dễ d&agrave;ng, thuận lợi hơn cho c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i theo th&ocirc;ng lệ thị trường chung.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231118/images/von-ngoai.jpg" style="height:418px; width:544px" /> 
Ch&uacute;ng ta cần phải thẳng thắn nh&igrave;n nhận việc đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; n&acirc;ng hạng thị trường của MSCI c&ograve;n kh&oacute; khăn, phức tạp hơn rất nhiều... (ảnh minh họa)

Khả năng đ&aacute;p ứng c&aacute;c y&ecirc;u cầu ti&ecirc;u ch&iacute; của tổ chức MSCI. Vấn đề vướng mắc lớn nhất, c&oacute; thể sẽ ảnh hưởng đến mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng TTCK trước năm 2025, l&agrave; đến nay tổ chức MSCI vẫn chưa đưa Việt Nam v&agrave;o &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; để theo d&otilde;i, đ&aacute;nh gi&aacute; v&agrave; sớm xem x&eacute;t n&acirc;ng hạng thị trường mới nổi trong thời gian tới. MSCI cũng đ&atilde; đưa ra 9 ti&ecirc;u ch&iacute; m&agrave; TTCK Việt Nam hiện nay vẫn chưa đ&aacute;p ứng được. Đ&acirc;y l&agrave; c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; cơ bản, m&agrave; MSCI đ&atilde; đưa ra trong c&aacute;c b&aacute;o c&aacute;o ở c&aacute;c thời điểm th&aacute;ng 6 năm 2021 v&agrave; th&aacute;ng 6 năm 2022. Điều n&agrave;y cho thấy, trong gần 3 năm gần đ&acirc;y, Việt Nam chưa thật sự c&oacute; sự cải thiện đ&aacute;ng kể n&agrave;o, để c&oacute; thế đ&aacute;p ứng được những y&ecirc;u cầu của MSCI đ&atilde; đưa ra.

H&oacute;a giải c&aacute;c th&aacute;ch thức ra sao?&nbsp;

Thứ nhất, Đề &aacute;n &ldquo;Cơ cấu lại TTCK v&agrave; thị trường bảo hiểm đến năm 2020 v&agrave; định hướng đến năm 2025&rdquo;, đ&atilde; được Ch&iacute;nh phủ ph&ecirc; duyệt tại Quyết định số 242/2019/QĐ-TTg ng&agrave;y 28/2/2029. Tuy nhi&ecirc;n, ch&uacute;ng t&ocirc;i cho rằng, Đề &aacute;n n&agrave;y được ra đời ở thời điểm c&aacute;ch đ&acirc;y gần 5 năm trước đ&acirc;y. Ở thời điểm hiện nay, th&igrave; điều kiện v&agrave; bối cảnh t&igrave;nh h&igrave;nh kinh tế thế giới đang c&oacute; nhiều biến động lớn v&agrave; diễn biến thay đổi rất nhanh. Sự cạnh tranh ph&aacute;t triển thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh v&agrave; thu h&uacute;t c&aacute;c nguồn lực đầu tư quốc tế của c&aacute;c quốc gia đ&atilde; v&agrave; đang diễn ra hết sức quyết liệt, gay gắt. Ch&iacute;nh phủ nhiều quốc gia trong khu vực v&agrave; tr&ecirc;n thế giới đ&atilde;, đang thực hiện nhiều ch&iacute;nh s&aacute;ch cải c&aacute;ch kinh tế v&agrave; điều chỉnh m&ocirc;i trường đầu tư quốc gia hiệu quả v&agrave; c&oacute; t&iacute;nh cạnh tranh rất cao. Trong khi đ&oacute;, Việt Nam đang đứng trước y&ecirc;u cầu phải tận dụng tối đa c&aacute;c nguồn lực ph&aacute;t triển v&agrave; đ&oacute;n đầu cơ hội lịch sử để c&oacute; thể bứt ph&aacute; nhanh ph&aacute;t triển quốc gia thịnh vượng.

V&igrave; vậy, ch&uacute;ng ta cần phải thống nhất nhận thức tầm quan trọng của mục ti&ecirc;u quốc gia lớn lao n&agrave;y; Đ&ograve;i hỏi ch&uacute;ng ta cần phải c&oacute; tư duy đổi mới hết sức mạnh mẽ, ph&ugrave; hợp với xu hướng ph&aacute;t triển chung của nền kinh tế to&agrave;n cầu v&agrave; nhanh ch&oacute;ng cơ cấu lại thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh quốc gia, theo hướng thật sự ph&ugrave; hợp với th&ocirc;ng lệ vận h&agrave;nh v&agrave; li&ecirc;n th&ocirc;ng với thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh quốc tế. Ch&iacute;nh phủ phải c&oacute; sự chỉ đạo quyết liệt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa. Đồng thời, với sự quyết t&acirc;m thực hiện cao độ v&agrave; sự phối hợp thực hiện đồng bộ của c&aacute;c Bộ, ng&agrave;nh v&agrave; tất cả c&aacute;c chủ thể tham gia thị trường, th&igrave; mới đạt được kỳ vọng hiện thực về mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n trước năm 2025.

Thứ hai, mặc d&ugrave; Việt Nam đ&atilde; được FTSE Russell đưa v&agrave;o &ldquo;Danh s&aacute;ch chờ&rdquo; xem x&eacute;t n&acirc;ng hạng thị trường từ th&aacute;ng 9 năm 2018 đến nay. Nhưng trong suốt thời gian d&agrave;i gần 04 năm, m&agrave; Việt Nam vẫn kh&ocirc;ng c&oacute; c&aacute;c giải ph&aacute;p thực hiện khả thi nhằm cải thiện 02 ti&ecirc;u ch&iacute; quan trọng c&ograve;n chưa đạt y&ecirc;u cầu n&oacute;i tr&ecirc;n. V&igrave; thế, Việt Nam cần phải ho&agrave;n th&agrave;nh c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; trong năm 2024 (FTSE c&ocirc;ng bố quyết định định hạng thị trường một năm 2 lần v&agrave;o th&aacute;ng 3 v&agrave; th&aacute;ng 9), th&igrave; mới c&oacute; kỳ vọng đạt mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng TTCK trước năm 2025. Nếu kh&ocirc;ng, Việt Nam cũng c&oacute; nguy rất lớn l&agrave; bị FTSE loại bỏ danh s&aacute;ch chờ theo d&otilde;i trong thời gian tới. Điều n&agrave;y ho&agrave;n to&agrave;n c&oacute; thể xảy ra.

Thứ ba, ch&uacute;ng ta cần phải thẳng thắn nh&igrave;n nhận việc đ&aacute;p ứng c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; n&acirc;ng hạng thị trường của MSCI c&ograve;n kh&oacute; khăn, phức tạp hơn rất nhiều.

Ngo&agrave;i 02 ti&ecirc;u ch&iacute; định lượng c&oacute; t&iacute;nh chất quan trọng bắt buộc của MSCI l&agrave; (i) Giới hạn sở hữu nước ngo&agrave;i v&agrave; (ii) Mức độ tự do ho&aacute; thị trường ngoại hối; th&igrave; c&aacute;c ti&ecirc;u ch&iacute; đ&aacute;nh gi&aacute; kh&aacute;c cũng đ&ograve;i hỏi Việt Nam phải nỗ lực phấn đấu thực hiện tốt trong ngắn hạn như c&aacute;c văn bản ph&aacute;p l&yacute; TTCK cần phải được c&ocirc;ng bố bằng tiếng Anh để c&aacute;c nh&agrave; đầu tư nước ngo&agrave;i dễ d&agrave;ng tiếp cận tham khảo; Tổ chức ni&ecirc;m yết phải bổ sung c&aacute;c t&agrave;i liệu v&agrave; b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh bằng tiếng Anh; đi đ&ocirc;i với việc cần phải minh bạch th&ocirc;ng tin doanh nghiệp hơn nữa; Doanh nghiệp ni&ecirc;n yết cần tu&acirc;n thủ b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh ti&ecirc;u chuẩn quốc tế (IFRS); Ph&aacute;t triển hạ tầng thanh to&aacute;n b&ugrave; trừ&hellip;vv.

Như vậy, ch&uacute;ng t&ocirc;i cho rằng, với mục ti&ecirc;u n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam l&ecirc;n thị trường mới nổi trước thời điểm năm 2025 l&agrave; ho&agrave;n to&agrave;n kh&ocirc;ng hề dễ d&agrave;ng, đơn giản. Tất cả c&aacute;c vấn đề kh&oacute; khăn, n&uacute;t thắt n&oacute;i tr&ecirc;n, Việt Nam cần phải khẩn trương ho&agrave;n th&agrave;nh trong năm 2024, để c&aacute;c tổ chức MSCI v&agrave; FTSE Russell xem x&eacute;t, đ&aacute;nh gi&aacute; v&agrave; c&ocirc;ng bố kết quả n&acirc;ng hạng thị trường chứng kho&aacute;n từ cận bi&ecirc;n l&ecirc;n mới nổi trong năm 2024.

<a href="https://diendandoanhnghiep.vn/dieu-kien-de-nang-hang-thi-truong-chung-khoan-moi-noi-truoc-2025-254482.html">Ph&ugrave;ng Xu&acirc;n Minh</a>