&nbsp;Ng&acirc;n h&agrave;ng Nh&agrave; nước (NHNN) đặt mục ti&ecirc;u tăng trưởng t&iacute;n dụng năm 2024 l&agrave; 15%. Đ&atilde; c&oacute; những lo lắng về rủi ro lạm ph&aacute;t gia tăng khi tăng nhanh cung tiền, v&igrave; ở Mỹ v&agrave; c&aacute;c nước ph&aacute;t triển, việc tăng cung tiền c&aacute;ch nay ba năm ch&iacute;nh l&agrave; nguồn cơn của lạm ph&aacute;t to&agrave;n cầu hiện tại. Tuy nhi&ecirc;n, c&oacute; những kh&aacute;c biệt trong c&aacute;ch thức quản l&yacute; cung tiền ở Mỹ v&agrave; Việt Nam m&agrave; ch&uacute;ng ta cần phải lưu &yacute;.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240122/images/7-6-1.jpg" style="height:370px; width:555px" />

2 triệu tỉ đồng &ndash; lượng t&iacute;n dụng mới dự kiến sẽ được bơm v&agrave;o nền kinh tế trong năm 2024. Ảnh: L&Ecirc; VŨ

Khoảng 2 triệu tỉ đồng, từ 15% của tổng lượng t&iacute;n dụng 13,5 triệu tỉ đồng của năm 2023, l&agrave; lượng t&iacute;n dụng mới dự kiến sẽ được bơm v&agrave;o nền kinh tế trong năm 2024. Tăng trưởng t&iacute;n dụng v&agrave; tăng trưởng cung tiền c&oacute; một mối quan hệ mật thiết ở thị trường Việt Nam.

Thuật ngữ &ldquo;bơm tiền&rdquo; ng&agrave;y c&agrave;ng được sử dụng phổ biến ở Việt Nam, kể từ l&uacute;c Cục Dự trữ li&ecirc;n bang Mỹ (Fed) li&ecirc;n tục bơm tiền v&agrave;o nền kinh tế Mỹ th&ocirc;ng qua c&aacute;c g&oacute;i nới lỏng định lượng. Tuy nhi&ecirc;n, c&aacute;ch điều h&agrave;nh ch&iacute;nh s&aacute;ch tiền tệ của NHNN ở Việt Nam c&oacute; rất nhiều điểm kh&aacute;c biệt so với Fed ở Mỹ.

Bơm tiền lu&ocirc;n g&acirc;y ra những quan ngại về lạm ph&aacute;t. Người ta cũng d&ugrave;ng thuật ngữ đ&oacute; ở Việt Nam khi cung tiền của Việt Nam tăng mạnh. Điểm đầu ti&ecirc;n ch&uacute;ng ta cần lưu &yacute; đ&oacute; l&agrave; Fed điều h&agrave;nh ch&iacute;nh s&aacute;ch tiền tệ th&ocirc;ng qua mức l&atilde;i suất Federal funds rate, ch&iacute;nh l&agrave; mức l&atilde;i suất m&agrave; ch&uacute;ng ta lu&ocirc;n theo d&otilde;i định kỳ từ c&aacute;c cuộc họp của Fed, trong khi đ&oacute; NHNN lại điều h&agrave;nh ch&iacute;nh s&aacute;ch tiền tệ chủ yếu th&ocirc;ng qua mức room t&iacute;n dụng mục ti&ecirc;u của hệ thống c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng thương mại.

Bản chất của cung tiền ở Việt Nam

Cung tiền ở Việt Nam đ&atilde; tăng vọt trong những th&aacute;ng cuối năm 2023 c&ugrave;ng với ch&iacute;nh s&aacute;ch th&uacute;c đẩy t&iacute;n dụng của NHNN. Số liệu cho thấy, chỉ trong qu&iacute; cuối năm 2023, cung tiền tăng hơn 800.000 tỉ đồng, gần bằng cả ch&iacute;n th&aacute;ng đầu năm cộng lại, tăng 15% so với đầu năm 2023. Tăng trưởng cung tiền v&agrave; tăng trưởng t&iacute;n dụng ở Việt Nam lu&ocirc;n duy tr&igrave; tương hỗ với nhau rất chặt chẽ. Số liệu thống k&ecirc; b&ecirc;n dưới cho ch&uacute;ng ta thấy mối quan hệ đ&oacute; chặt chẽ như thế n&agrave;o trong năm 2023.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240122/images/5-6.jpg" style="height:315px; width:555px" />

Điều tương tự cũng diễn ra trong những năm trước. Trong ngắn hạn, c&oacute; thể c&oacute; những ch&ecirc;nh lệch giữa mức tăng trưởng cung tiền v&agrave; tăng trưởng t&iacute;n dụng (như những g&igrave; đ&atilde; diễn ra trong năm 2022). Tuy nhi&ecirc;n khi xem trong một đoạn thời gian đủ d&agrave;i, từ 5-7 năm, th&igrave; mức tăng trưởng cung tiền v&agrave; tăng trưởng t&iacute;n dụng lu&ocirc;n tương quan rất cao với nhau.

Trong khi đ&oacute;, nếu ch&uacute;ng ta theo d&otilde;i mức tăng trưởng t&iacute;n dụng v&agrave; tăng cung tiền ở Mỹ, sẽ thấy c&oacute; mức độ lệch rất lớn. Trong giai đoạn Mỹ tăng cung tiền mạnh để hỗ trợ nền kinh tế trước dịch Covid-19 th&igrave; mức tăng trưởng t&iacute;n dụng ở Mỹ lại rất thấp. Như vậy, tiền ở Mỹ được bơm trực tiếp v&agrave;o nền kinh tế chứ kh&ocirc;ng th&ocirc;ng qua hệ thống ng&acirc;n h&agrave;ng như c&aacute;ch vận h&agrave;nh ở thị trường Việt Nam.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20240122/images/6-5.jpg" style="height:238px; width:555px" />

Cấu tr&uacute;c nền kinh tế kh&aacute;c nhau cũng khiến cho cấu tr&uacute;c của thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh rất kh&aacute;c nhau. Thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh c&aacute;c nền kinh tế ph&aacute;t triển c&oacute; sự ph&aacute;t triển đồng đều của chiếc kiềng ba ch&acirc;n l&agrave; nguồn vốn vay ng&acirc;n h&agrave;ng, nguồn vốn từ ph&aacute;t triển tr&aacute;i phiếu v&agrave; nguồn vốn từ ph&aacute;t h&agrave;nh cổ phiếu. Trong khi đ&oacute;, nền kinh tế Việt Nam lại phụ thuộc rất lớn v&agrave;o nguồn vốn vay ng&acirc;n h&agrave;ng. Số liệu thống k&ecirc; cho thấy trong suốt một năm qua mức huy động vốn cổ phần của c&aacute;c doanh nghiệp ni&ecirc;m yết cao nhất cũng chỉ khoảng 100.000 tỉ đồng, trong khi mức tăng trưởng t&iacute;n dụng h&agrave;ng năm lu&ocirc;n tr&ecirc;n mức 1 triệu tỉ đồng v&agrave; dự kiến năm 2023 l&agrave; 2 triệu tỉ đồng như đầu b&agrave;i c&oacute; đề cập. Mặt kh&aacute;c, thị trường tr&aacute;i phiếu đ&atilde; c&oacute; sự ph&aacute;t triển nhanh ch&oacute;ng trong v&agrave;i năm qua, nhưng v&igrave; ph&aacute;t triển qu&aacute; n&oacute;ng n&ecirc;n đ&atilde; c&oacute; sự sụt giảm mạnh khi nhiều sự cố xảy ra.

Cung tiền tại Việt Nam chủ yếu tăng th&ocirc;ng qua hệ thống ng&acirc;n h&agrave;ng, kh&aacute;c biệt với c&aacute;ch Mỹ tăng cung tiền th&ocirc;ng qua hoạt động OMO. Trong khi Mỹ tập trung v&agrave;o việc kiểm so&aacute;t lạm ph&aacute;t v&agrave; ổn định kinh tế vĩ m&ocirc;, Việt Nam c&oacute; thể ưu ti&ecirc;n hơn cho việc k&iacute;ch th&iacute;ch tăng trưởng. C&aacute;ch tiếp cận n&agrave;y c&oacute; ảnh hưởng quan trọng tới c&aacute;ch thức đầu tư v&agrave; chi ti&ecirc;u trong nền kinh tế, cũng như đến quyết định của nh&agrave; đầu tư v&agrave; người ti&ecirc;u d&ugrave;ng. Do đ&oacute;, c&aacute;ch điều tiết cung tiền ở Việt Nam sẽ t&aacute;c động trực tiếp v&agrave;o vấn đề tăng trưởng kinh tế hơn l&agrave; ở Mỹ.

&quot;Một mức tăng trưởng t&iacute;n dụng cao khi sức hấp thụ k&eacute;m sẽ c&oacute; thể đẩy nguồn t&iacute;n dụng ng&acirc;n h&agrave;ng v&agrave;o việc t&aacute;i t&agrave;i trợ cho c&aacute;c khoản nợ cũ. Hay trong ngắn hạn, những d&ograve;ng tiền rẻ từ hệ thống ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; thể được dẫn v&agrave;o c&aacute;c t&agrave;i sản t&agrave;i ch&iacute;nh như cổ phiếu hay v&agrave;ng.&quot;

Số liệu về việc bơm/h&uacute;t r&ograve;ng của k&ecirc;nh OMO trong v&ograve;ng bảy năm qua cho thấy, mức bơm r&ograve;ng của k&ecirc;nh OMO v&agrave;o nền kinh tế thực ra rất thấp. Mức tăng cung tiền từ k&ecirc;nh OMO h&agrave;ng năm chưa bằng 5% tổng lượng cung tiền h&agrave;ng năm từ k&ecirc;nh ng&acirc;n h&agrave;ng. K&ecirc;nh OMO ở Việt Nam đ&oacute;ng vai tr&ograve; điều tiết d&ograve;ng tiền hơn l&agrave; một k&ecirc;nh bơm vốn, khi ch&uacute;ng ta thấy hoạt động bơm r&ograve;ng v&agrave; h&uacute;t r&ograve;ng diễn ra đan xen nhau.

N&oacute;i c&aacute;ch kh&aacute;c, k&ecirc;nh OMO ở Việt Nam chủ yếu thực hiện chức năng điều tiết cung tiền hơn l&agrave; bơm tiền. V&iacute; dụ trong năm 2023 lượng bơm r&ograve;ng từ thị trường OMO cho nền kinh tế l&agrave; chưa đến 100.000 tỉ đồng trong tổng cung tiền.

Cuối c&ugrave;ng, cung tiền ở Việt Nam c&ograve;n bị ảnh hưởng bởi việc mua r&ograve;ng ngoại tệ h&agrave;ng năm của NHNN để t&iacute;ch lũy dự trữ ngoại hối, từ đ&oacute; ổn định tỷ gi&aacute;. C&aacute;n c&acirc;n thương mại lu&ocirc;n thặng dư trong những năm gần đ&acirc;y đ&ograve;i hỏi NHNN bơm một lượng tiền đồng ra nền kinh tế để h&uacute;t ngoại tệ.

Điều đ&oacute; được thực hiện trực tiếp th&ocirc;ng qua k&ecirc;nh ng&acirc;n h&agrave;ng thương mại khi việc mua ngoại tệ từ hệ thống ng&acirc;n h&agrave;ng thương mại sẽ gi&uacute;p tăng cung cho vay, tuy nhi&ecirc;n hoạt động cung tiền cũng đều sẽ bị giới hạn bởi mức trần tăng trưởng t&iacute;n dụng h&agrave;ng năm. Điều đ&oacute; cũng g&oacute;p phần giải th&iacute;ch tại sao từ l&uacute;c room t&iacute;n dụng được triển khai từ năm 2011 th&igrave; lạm ph&aacute;t ở Việt Nam được kiểm so&aacute;t tốt hơn rất nhiều, do cung tiền được kiểm so&aacute;t chặt c&ugrave;ng với mức trần tăng trưởng t&iacute;n dụng.

T&aacute;c động đến lạm ph&aacute;t cũng sẽ kh&aacute;c nhau

Hoạt động tăng trưởng cung tiền ở Việt Nam gắn liền với hoạt động giải ng&acirc;n của hệ thống ng&acirc;n h&agrave;ng thương mại. Do đ&oacute;, cung tiền của nền kinh tế cũng sẽ g&oacute;p phần lớn v&agrave;o việc t&aacute;c động đến c&aacute;c hoạt động kinh tế thực, từ đ&oacute; tạo ra sự gia tăng trong gi&aacute; trị h&agrave;ng h&oacute;a. Việc số lượng h&agrave;ng h&oacute;a gia tăng cũng g&oacute;p phần giảm &aacute;p lực l&ecirc;n lạm ph&aacute;t, d&ugrave; c&oacute; một lượng cung tiền đ&aacute;ng kể đ&atilde; gia tăng.

Vấn đề liệu việc tăng trưởng t&iacute;n dụng cao như vậy c&oacute; tạo ra lạm ph&aacute;t hay kh&ocirc;ng c&ograve;n phụ thuộc nhiều v&agrave;o khả năng hấp thụ của nền kinh tế. Nếu cung tiền được bơm v&agrave;o nền kinh tế m&agrave; lại kh&ocirc;ng thể tạo ra gi&aacute; trị th&igrave; sẽ c&oacute; thể g&acirc;y ra &aacute;p lực cho lạm ph&aacute;t. Kh&ocirc;ng phải ngẫu nhi&ecirc;n m&agrave; NHNN đ&atilde; nới mục ti&ecirc;u tăng trưởng t&iacute;n dụng năm 2024, n&oacute; xuất ph&aacute;t từ điều kiện lạm ph&aacute;t trong nước đ&atilde; được kiểm so&aacute;t tốt trong năm 2023 v&agrave; bối cảnh lạm ph&aacute;t ở c&aacute;c quốc gia đ&atilde; bắt đầu giảm tốc mạnh.

Lạm ph&aacute;t ở Việt Nam trong suốt thập ni&ecirc;n qua vẫn chủ yếu bị t&aacute;c động bởi yếu tố chi ph&iacute; đẩy hơn l&agrave; yếu tố cầu k&eacute;o. Gi&aacute; cả c&aacute;c mặt h&agrave;ng năng lượng v&agrave; h&agrave;ng h&oacute;a gia tăng trước những bất ổn địa ch&iacute;nh trị trong những năm qua mới l&agrave; yếu tố ch&iacute;nh ảnh hưởng đến xu hướng gi&aacute; cả ở Việt Nam.

Điều đ&aacute;ng lo nhất trong năm 2024 kh&ocirc;ng phải l&agrave; vấn đề lạm ph&aacute;t, m&agrave; l&agrave; liệu d&ograve;ng vốn t&iacute;n dụng c&oacute; đi v&agrave;o hoạt động kinh tế thực trước sức cầu yếu hiện tại của nền kinh tế hay kh&ocirc;ng. Một mức tăng trưởng t&iacute;n dụng cao khi sức hấp thụ k&eacute;m sẽ c&oacute; thể đẩy nguồn t&iacute;n dụng ng&acirc;n h&agrave;ng v&agrave;o việc t&aacute;i t&agrave;i trợ cho c&aacute;c khoản nợ cũ. Hay trong ngắn hạn, những d&ograve;ng tiền rẻ từ hệ thống ng&acirc;n h&agrave;ng c&oacute; thể được dẫn v&agrave;o c&aacute;c t&agrave;i sản t&agrave;i ch&iacute;nh như cổ phiếu hay v&agrave;ng để tạo ra những t&aacute;c động về gi&aacute; c&aacute;c t&agrave;i sản n&agrave;y trong ngắn hạn.

Hơn nữa, v&ograve;ng quay tiền của Việt Nam c&oacute; đặc điểm l&agrave; thấp hơn hẳn so với c&aacute;c nước (chỉ nằm trong khoảng từ 0,55-0,65, thấp hơn nhiều so với mức 1,5-2 ở thị trường Mỹ), v&agrave; cũng nằm trong xu hướng giảm trong nhiều năm qua. Điều đ&oacute; thể hiện một phần cung tiền c&oacute; thể đang bị tắc lại v&agrave; kh&ocirc;ng được hấp thụ tốt trong nền kinh tế, khiến v&ograve;ng quay sụt giảm, từ đ&oacute; giảm hiệu quả của qu&aacute; tr&igrave;nh cung tiền.

T&oacute;m lại, việc hiểu cơ chế cung tiền ở Việt Nam c&oacute; những điểm kh&aacute;c biệt so với thị trường Mỹ như thế n&agrave;o sẽ gi&uacute;p nh&agrave; đầu tư biết được bản chất của d&ograve;ng tiền trong thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh ở Việt Nam. C&aacute;c h&agrave;nh động của NHNN sẽ cần được diễn giải một c&aacute;ch đặc th&ugrave; hơn trong bối cảnh ở Việt Nam, chứ kh&ocirc;ng thể rập khu&ocirc;n một c&aacute;ch m&aacute;y m&oacute;c như c&aacute;c kiến thức của c&aacute;c thị trường vốn ph&aacute;t triển như ở Mỹ.

(*) CFA

<a href="https://thesaigontimes.vn/cung-tien-o-viet-nam-va-my/">L&ecirc; Ho&agrave;i &Acirc;n</a>

 Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2024 là 15%. Đã có những lo lắng về rủi ro lạm phát gia tăng khi tăng nhanh cung tiền, vì ở Mỹ và các nước phát triển, việc tăng cung tiền cách nay ba năm chính là nguồn cơn của lạm phát toàn cầu hiện tại. Tuy nhiên, có những khác biệt trong cách thức quản lý cung tiền ở Mỹ và Việt Nam mà chúng ta cần phải lưu ý.

Tài chính

Saigon Times

Cung tiền ở Việt Nam và Mỹ

Phạm Thanh Duy

 bạn đ&#250;ng chả hiểu g&#236; thật

Nhà Đầu Tư Lướt Sóng

Bui Thanhcong

 scb, đại t&#237;n, xd chỉ l&#224; tổ chức td cỡ l&#236;u t&#236;u th&#244;i. 

 scb, đại tín, xd chỉ là tổ chức td cỡ lìu tìu thôi. 

Mark

kh&#244;ng trường tồn đ&#226;u bạn ơi, nếu vậy đ&#227; kh&#244;ng c&#243; SCB, Đại T&#237;n, X&#226;y dựng, những ng&#226;n h&#224;ng đ&#243; thất bại do yếu tố con người: đạo đức, năng lực điều h&#224;nh yếu k&#233;m v&#224; c&#242;n cả kh&#244;ng s&#225;ng tạo hay học hỏi nữa. C&#243; những NH nhỏ bạn chẳng th&#232;m d&#249;ng tới SP của họ v&#236; họ kh&#244;ng biết marketing

không trường tồn đâu bạn ơi, nếu vậy đã không có SCB, Đại Tín, Xây dựng, những ngân hàng đó thất bại do yếu tố con người: đạo đức, năng lực điều hành yếu kém và còn cả không sáng tạo hay học hỏi nữa. Có những NH nhỏ bạn chẳng thèm dùng tới SP của họ vì họ không biết marketing

Cảm ơn t&#225;c giả. Nhờ b&#224;i viết n&#224;y n&#234;n t&#244;i đ&#227; hiểu được l&#224; ng&#226;n h&#224;ng mới thực sự l&#224; doanh nghiệp trường tồn.

Cảm ơn tác giả. Nhờ bài viết này nên tôi đã hiểu được là ngân hàng mới thực sự là doanh nghiệp trường tồn.