Sau giai đoạn tăng trưởng n&oacute;ng, nhiều doanh nghiệp lớn ni&ecirc;m yết đang đối mặt với &aacute;p lực t&aacute;i cấu tr&uacute;c. Việc cắt giảm nh&acirc;n sự, thu gọn bộ m&aacute;y kh&ocirc;ng c&ograve;n xuất hiện rải r&aacute;c ở v&agrave;i trường hợp c&aacute; biệt, m&agrave; đ&atilde; trở th&agrave;nh xu hướng r&otilde; rệt.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250903/images/b9c2d333-e1bc-4db8-b126-f1e34ae36b25.png" style="height:400px; width:600px" />

Đằng sau những c&acirc;u hỏi: Đ&acirc;y c&oacute; phải con đường tất yếu? Liệu &ldquo;tinh gọn&rdquo; chỉ đơn thuần l&agrave; cắt giảm nh&acirc;n sự? Kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; b&agrave;i to&aacute;n tiết giảm chi ph&iacute;, tinh gọn c&ograve;n l&agrave; qu&aacute; tr&igrave;nh t&aacute;i cấu tr&uacute;c to&agrave;n diện &ndash; loại bỏ l&atilde;ng ph&iacute;, n&acirc;ng cao hiệu suất, v&agrave; chuẩn bị cho cuộc chơi mới của tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo v&agrave; chuyển đổi số.&nbsp;

Theo TS. Ng&ocirc; C&ocirc;ng Trường, Chủ tịch c&ocirc;ng ty tư vấn v&agrave; gi&aacute;o dục J&amp;P Global. S&aacute;ng lập AI SMARTUP - Chương tr&igrave;nh đ&agrave;o tạo v&agrave; huấn luyện khởi nghiệp th&ocirc;ng minh ứng dụng AI, chuy&ecirc;n gia h&agrave;ng đầu trong lĩnh vực Quản trị tinh gọn (Lean Organization), Vận h&agrave;nh xuất sắc (Operational Excellence) v&agrave; Chuyển đổi số (Digital Transformation), đ&acirc;y l&agrave; xu hướng kh&ocirc;ng thể đảo ngược, doanh nghiệp n&agrave;o d&aacute;m chuyển m&igrave;nh sẽ bứt ph&aacute;, người lao động n&agrave;o biết l&agrave;m mới m&igrave;nh sẽ nắm trong tay cơ hội vươn l&ecirc;n.

Kh&ocirc;ng đơn thuần l&agrave; b&agrave;i to&aacute;n tiết giảm chi ph&iacute;, m&agrave; l&agrave; chiến lược sống c&ograve;n

Theo số liệu ch&uacute;ng t&ocirc;i thu thập được về t&igrave;nh h&igrave;nh nh&acirc;n sự của c&aacute;c doanh nghiệp ni&ecirc;m yết, c&oacute; thể thấy một số doanh nghiệp lớn đang trải qua những thay đổi mạnh mẽ về cấu tr&uacute;c vận h&agrave;nh. Đ&acirc;y c&oacute; phải l&agrave; một xu hướng tất yếu của thời cuộc, hay chỉ l&agrave; lựa chọn chiến lược của một số doanh nghiệp? V&agrave; những yếu tố n&agrave;o đ&atilde; th&uacute;c đẩy sự thay đổi đ&oacute;, thưa &ocirc;ng?

TS. Ng&ocirc; C&ocirc;ng Trường: Đ&acirc;y l&agrave; một xu hướng tất yếu, kh&ocirc;ng phải quyết định mang t&iacute;nh ri&ecirc;ng lẻ của từng doanh nghiệp.

Hiện nay, hầu hết doanh nghiệp đều đang chịu &aacute;p lực k&eacute;p: chi ph&iacute; vận h&agrave;nh li&ecirc;n tục leo thang (nh&acirc;n c&ocirc;ng, nguy&ecirc;n vật liệu, y&ecirc;u cầu ph&aacute;p l&yacute; ng&agrave;y c&agrave;ng khắt khe) trong khi cổ đ&ocirc;ng, nh&agrave; đầu tư đ&ograve;i hỏi lợi nhuận cao v&agrave; tăng trưởng bền vững. Để c&acirc;n bằng giữa chi ph&iacute; tăng v&agrave; kỳ vọng lợi nhuận, c&aacute;c doanh nghiệp buộc phải t&aacute;i cấu tr&uacute;c to&agrave;n diện, theo hướng tinh gọn v&agrave; d&agrave;i hạn.

Chuyển đổi số v&agrave; tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo (AI) trở th&agrave;nh c&ocirc;ng cụ then chốt, gi&uacute;p tự động h&oacute;a nhiều kh&acirc;u, giảm sai s&oacute;t, tăng tốc độ v&agrave; mở rộng quy m&ocirc; hoạt động. Đồng thời, &ldquo;tối ưu vận h&agrave;nh to&agrave;n diện&rdquo; &nbsp;tức loại bỏ mọi l&atilde;ng ph&iacute;, tăng hiệu quả từng quy tr&igrave;nh được coi l&agrave; kim chỉ nam cho sự sống c&ograve;n.

C&ugrave;ng với đ&oacute; l&agrave; bối cảnh vĩ m&ocirc; đầy biến động &nbsp;l&atilde;i suất cao, tỷ gi&aacute; bất ổn, nhu cầu ti&ecirc;u d&ugrave;ng suy giảm, cạnh tranh khốc liệt c&agrave;ng khiến doanh nghiệp buộc phải h&agrave;nh động quyết liệt hơn. Việc tinh gọn nh&acirc;n sự, tinh chỉnh bộ m&aacute;y kh&ocirc;ng c&ograve;n l&agrave; giải ph&aacute;p ngắn hạn để cắt chi ph&iacute;, m&agrave; đ&atilde; trở th&agrave;nh một chiến lược cốt l&otilde;i gi&uacute;p doanh nghiệp linh hoạt, bền vững hơn

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250903/images/a48f1175-ffbd-4f57-93da-91f459caa0f6.png" style="height:375px; width:600px" />

TS Ng&ocirc; C&ocirc;ng Trường - Chủ tịch c&ocirc;ng ty tư vấn v&agrave; gi&aacute;o dục J&amp;P Global. S&aacute;ng lập AI SMARTUP - Chương tr&igrave;nh đ&agrave;o tạo v&agrave; huấn luyện khởi nghiệp th&ocirc;ng minh ứng dụng AI(Chuy&ecirc;n gia to&agrave;n cầu về Operational Excellence, Top 40 thế giới do ASQ b&igrave;nh chọn. Đang sinh sống v&agrave; l&agrave;m việc tại Hoa Kỳ)

C&oacute; thể thấy những tổ chức tinh gọn nh&acirc;n sự nhiều nhất trong 6 th&aacute;ng đầu năm 2025 g&oacute;p mặt nhiều c&aacute;i t&ecirc;n l&agrave; ng&acirc;n h&agrave;ng. Theo &ocirc;ng, l&yacute; do l&agrave; g&igrave;?

TS. Ng&ocirc; C&ocirc;ng Trường: Ng&acirc;n h&agrave;ng l&agrave; lĩnh vực chịu t&aacute;c động trực diện từ cả c&ocirc;ng nghệ lẫn quy định ph&aacute;p l&yacute; mới. Chỉ trong v&agrave;i năm, những sản phẩm như ng&acirc;n h&agrave;ng số, định danh điện tử (eKYC), v&iacute; điện tử, hay AI ph&ecirc; duyệt t&iacute;n dụng đ&atilde; thay đổi ho&agrave;n to&agrave;n c&aacute;ch kh&aacute;ch h&agrave;ng giao dịch. Những c&ocirc;ng việc từng cần h&agrave;ng chục nh&acirc;n vi&ecirc;n như mở t&agrave;i khoản, định danh kh&aacute;ch h&agrave;ng, thẩm định hồ sơ vay; giờ được xử l&yacute; tự động, ch&iacute;nh x&aacute;c v&agrave; an to&agrave;n hơn nhiều.

Kh&ocirc;ng chỉ vậy, ng&agrave;nh ng&acirc;n h&agrave;ng c&ograve;n phải đ&aacute;p ứng h&agrave;ng loạt ti&ecirc;u chuẩn quốc tế mới như Basel III, IFRS 9 về quản trị rủi ro v&agrave; b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh. Điều n&agrave;y đ&ograve;i hỏi hệ thống phải minh bạch, tinh gọn, chuy&ecirc;n s&acirc;u hơn rất nhiều so với trước.&nbsp;

Th&ecirc;m v&agrave;o đ&oacute;, sức &eacute;p cạnh tranh từ Fintech, Big Tech như MoMo, Grab, Apple Pay&hellip; khiến ng&acirc;n h&agrave;ng phải t&aacute;i cấu tr&uacute;c: giảm nh&acirc;n sự ở kh&acirc;u truyền thống, đầu tư mạnh v&agrave;o hạ tầng c&ocirc;ng nghệ v&agrave; dữ liệu. Đ&acirc;y kh&ocirc;ng đơn thuần l&agrave; tiết giảm chi ph&iacute;, m&agrave; l&agrave; sự chuyển đổi sống c&ograve;n.

Ngo&agrave;i ng&acirc;n h&agrave;ng, theo &ocirc;ng những lĩnh vực n&agrave;o cần phải tinh gọn sớm để tr&aacute;nh rủi ro trong tương lai?

TS. Ng&ocirc; C&ocirc;ng Trường: T&ocirc;i nh&igrave;n thấy &iacute;t nhất ba lĩnh vực cần h&agrave;nh động sớm.

Thứ nhất, b&aacute;n lẻ v&agrave; thương mại điện tử. Xu hướng đa k&ecirc;nh t&iacute;ch hợp (omnichannel) đang định h&igrave;nh lại to&agrave;n bộ ng&agrave;nh n&agrave;y. Doanh nghiệp phải vận h&agrave;nh đồng thời cửa h&agrave;ng vật l&yacute;, nền tảng trực tuyến v&agrave; hệ thống giao nhận. Để đ&aacute;p ứng y&ecirc;u cầu về tốc độ giao h&agrave;ng v&agrave; trải nghiệm kh&aacute;ch h&agrave;ng, họ buộc phải tự động h&oacute;a logistics, tối ưu chuỗi cung ứng v&agrave; tinh giản những kh&acirc;u trung gian kh&ocirc;ng tạo ra gi&aacute; trị.

Thứ hai, sản xuất v&agrave; c&ocirc;ng nghiệp. Đ&acirc;y l&agrave; lĩnh vực chịu &aacute;p lực cạnh tranh to&agrave;n cầu cực kỳ khốc liệt. Trong khi c&aacute;c tập đo&agrave;n quốc tế đ&atilde; &aacute;p dụng sản xuất tinh gọn, kết nối vạn vật (IoT) v&agrave; robot h&oacute;a từ l&acirc;u, gi&uacute;p họ duy tr&igrave; năng suất cao, chi ph&iacute; thấp, th&igrave; nhiều doanh nghiệp Việt vẫn hoạt động theo c&aacute;ch truyền thống. Nếu kh&ocirc;ng nhanh ch&oacute;ng đổi mới, họ sẽ mất lợi thế cạnh tranh, thậm ch&iacute; bị loại khỏi cuộc chơi.

Thứ ba, bất động sản v&agrave; x&acirc;y dựng. Ng&agrave;nh n&agrave;y đang đối mặt với nhiều th&aacute;ch thức: vốn bị siết chặt, thanh khoản suy giảm, nhiều dự &aacute;n dở dang. Tinh gọn bộ m&aacute;y, cắt giảm chi ph&iacute; gi&aacute;n tiếp, tập trung v&agrave;o dự &aacute;n cốt l&otilde;i l&agrave; con đường sống c&ograve;n để tr&aacute;nh rơi v&agrave;o khủng hoảng.

Tinh gọn l&agrave; xu hướng kh&ocirc;ng thể đảo ngược

Việc c&aacute;c doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng AI v&agrave; tự động h&oacute;a sẽ tạo ra thay đổi như thế n&agrave;o, thưa &ocirc;ng?

TS. Ng&ocirc; C&ocirc;ng Trường: Thay đổi đầu ti&ecirc;n thể hiện r&otilde; ở cơ cấu nh&acirc;n sự. Những c&ocirc;ng việc mang t&iacute;nh lặp đi lặp lại, đ&ograve;i hỏi xử l&yacute; thủ c&ocirc;ng đang dần biến mất. Thay v&agrave;o đ&oacute;, nhu cầu nh&acirc;n sự lại tập trung v&agrave;o c&aacute;c vị tr&iacute; tạo ra gi&aacute; trị cao hơn: ph&acirc;n t&iacute;ch dữ liệu để ra quyết định nhanh v&agrave; ch&iacute;nh x&aacute;c, vận h&agrave;nh hệ thống c&ocirc;ng nghệ phức tạp, hay thiết kế những trải nghiệm kh&aacute;ch h&agrave;ng c&aacute; nh&acirc;n h&oacute;a.&nbsp;

Thay đổi thứ hai nằm ở m&ocirc; h&igrave;nh kinh doanh. Với AI v&agrave; tự động h&oacute;a, doanh nghiệp c&oacute; thể hoạt động linh hoạt v&agrave; phục vụ kh&aacute;ch h&agrave;ng theo c&aacute;ch chưa từng c&oacute;. Dịch vụ được cung cấp 24/7, kh&ocirc;ng phụ thuộc v&agrave;o thời gian hay địa điểm. Chi ph&iacute; vận h&agrave;nh giảm xuống, nhưng tốc độ v&agrave; khả năng đ&aacute;p ứng lại tăng vọt. Điều n&agrave;y biến c&ocirc;ng nghệ trở th&agrave;nh đ&ograve;n bẩy để doanh nghiệp cạnh tranh v&agrave; ph&aacute;t triển trong m&ocirc;i trường kinh doanh biến động ng&agrave;y nay.

Xin &ocirc;ng chia sẻ một v&agrave;i trường hợp doanh nghiệp cụ thể đ&atilde; cải thiện hiệu quả hoạt động r&otilde; rệt sau khi tinh gọn? Những b&agrave;i học lớn nhất c&oacute; thể nh&igrave;n thấy ở c&aacute;c trường hợp n&agrave;y l&agrave; g&igrave;?

TS. Ng&ocirc; C&ocirc;ng Trường: Amazon l&agrave; v&iacute; dụ ti&ecirc;u biểu. Thay v&igrave; phụ thuộc v&agrave;o một v&agrave;i kho h&agrave;ng lớn, họ x&acirc;y dựng mạng lưới trung t&acirc;m ph&acirc;n phối khắp khu vực, kết hợp AI v&agrave; robot để dự đo&aacute;n nhu cầu v&agrave; xử l&yacute; đơn h&agrave;ng.

Amazon đang kết hợp triết l&yacute; tinh gọn (Lean) với tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo (AI) để tối ưu hoạt động logistics, từ dự b&aacute;o nhu cầu, bố tr&iacute; kho đến vận h&agrave;nh robot. Việc n&agrave;y gi&uacute;p đơn giản h&oacute;a quy tr&igrave;nh, loại bỏ l&atilde;ng ph&iacute;, đồng thời tăng tốc độ xử l&yacute; v&agrave; giao h&agrave;ng. AI c&ograve;n hỗ trợ dự b&aacute;o ch&iacute;nh x&aacute;c hơn, tối ưu tuyến đường v&agrave; n&acirc;ng cao t&iacute;nh bền vững trong vận h&agrave;nh.&nbsp;

Toyota cũng cho thấy sức mạnh của tinh gọn với triết l&yacute; Lean (tinh gọn). Triết l&yacute; Lean của Toyota tập trung v&agrave;o tối đa gi&aacute; trị cho kh&aacute;ch h&agrave;ng với &iacute;t l&atilde;ng ph&iacute; nhất. Điều n&agrave;y được thực hiện bằng c&aacute;ch li&ecirc;n tục cải tiến quy tr&igrave;nh, loại bỏ c&aacute;c hoạt động kh&ocirc;ng tạo gi&aacute; trị, v&agrave; trao quyền cho mọi nh&acirc;n vi&ecirc;n tham gia v&agrave;o việc ph&aacute;t hiện, giải quyết vấn đề. Nhờ đ&oacute;, doanh nghiệp lu&ocirc;n vận h&agrave;nh tinh gọn, hiệu quả v&agrave; duy tr&igrave; được sức cạnh tranh l&acirc;u d&agrave;i.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250903/images/San-xuat-o-to-Toyota%20(1).jpg" style="height:299px; width:600px" />

Tại Việt Nam, ng&acirc;n h&agrave;ng số l&agrave; minh chứng r&otilde; r&agrave;ng nhất. Nhờ định danh điện tử (eKYC), chấm điểm t&iacute;n dụng bằng AI kh&aacute;ch h&agrave;ng chỉ mất v&agrave;i ph&uacute;t để mở t&agrave;i khoản, vay vốn ngay tr&ecirc;n điện thoại, trong khi hệ thống tự động ph&acirc;n t&iacute;ch dữ liệu v&agrave; ph&ecirc; duyệt nhanh ch&oacute;ng, minh bạch. Nhờ đ&oacute;, c&aacute;c ng&acirc;n h&agrave;ng kh&ocirc;ng chỉ tinh giản h&agrave;ng ngh&igrave;n vị tr&iacute; giao dịch thủ c&ocirc;ng m&agrave; c&ograve;n mang đến trải nghiệm tiện lợi, c&aacute; nh&acirc;n h&oacute;a v&agrave; chi ph&iacute; tối ưu cho người d&ugrave;ng.

Nhiều người thường hiểu nhầm rằng &ldquo;tinh gọn&rdquo; đồng nghĩa với sa thải nh&acirc;n sự, cắt giảm chi ph&iacute; đến mức tối đa. Nhưng thực tế, tinh gọn kh&ocirc;ng phải l&agrave; h&agrave;nh động cắt bỏ, m&agrave; l&agrave; qu&aacute; tr&igrave;nh t&aacute;i cấu tr&uacute;c to&agrave;n diện để doanh nghiệp vận h&agrave;nh th&ocirc;ng minh hơn, hiệu quả hơn v&agrave; bền vững hơn.

Ở chiều ngược lại, chắc chắn kh&ocirc;ng chỉ doanh nghiệp cần th&iacute;ch ứng với AI, m&agrave; người lao động cũng cần &lsquo;lột x&aacute;c&rsquo;. Nh&igrave;n về tương lai, &ocirc;ng dự đo&aacute;n thị trường lao động sẽ thay đổi như thế n&agrave;o trong 5&ndash;10 năm tới, v&agrave; người lao động cũng như doanh nghiệp cần chuẩn bị g&igrave; để sẵn s&agrave;ng trước xu hướng n&agrave;y?

TS. Ng&ocirc; C&ocirc;ng Trường: Thị trường lao động trong 5&ndash;10 năm tới chắc chắn sẽ c&oacute; sự ph&acirc;n h&oacute;a mạnh mẽ. Những c&ocirc;ng việc mang t&iacute;nh lặp lại, tay nghề trung b&igrave;nh &nbsp;vốn chiếm tỷ trọng lớn trong lực lượng lao động hiện nay &ndash; sẽ dần biến mất, nhường chỗ cho nhu cầu nh&acirc;n sự c&oacute; kỹ năng cao v&agrave; kỹ năng số. Doanh nghiệp sẽ kh&ocirc;ng c&ograve;n chạy theo số lượng nh&acirc;n sự, m&agrave; tập trung v&agrave;o &ldquo;hiệu suất tr&ecirc;n mỗi nh&acirc;n sự&rdquo;.&nbsp;

Trong bối cảnh ấy, người lao động buộc phải thay đổi tư duy v&agrave; h&agrave;nh động. Trước hết, cần trang bị năng lực số biết ứng dụng c&ocirc;ng nghệ v&agrave; tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo v&agrave;o c&ocirc;ng việc hằng ng&agrave;y để n&acirc;ng cao năng suất. Đặc biệt, mỗi lao động cần sẵn s&agrave;ng trở th&agrave;nh &ldquo;solopreneur&rdquo; &ndash; những c&aacute; nh&acirc;n vận h&agrave;nh như một &ldquo;doanh nghiệp một người&rdquo;, tận dụng AI v&agrave; c&aacute;c nền tảng số để tự tạo c&ocirc;ng việc, tối đa h&oacute;a gi&aacute; trị bản th&acirc;n.

Thứ hai, những phẩm chất m&agrave; m&aacute;y m&oacute;c kh&oacute; thay thế sẽ trở th&agrave;nh &ldquo;tấm v&eacute;&rdquo; gi&uacute;p người lao động trụ vững: t&aacute;c phong chuy&ecirc;n nghiệp, tư duy giải quyết vấn đề, khả năng s&aacute;ng tạo v&agrave; giao tiếp hiệu quả.&nbsp;

Cuối c&ugrave;ng, v&agrave; quan trọng kh&ocirc;ng k&eacute;m, l&agrave; tinh thần học hỏi suốt đời. Thế giới thay đổi từng ng&agrave;y c&ocirc;ng nghệ, m&ocirc; h&igrave;nh kinh doanh, thậm ch&iacute; cả c&aacute;ch ch&uacute;ng ta l&agrave;m việc h&ocirc;m nay c&oacute; thể lỗi thời chỉ sau v&agrave;i năm.&nbsp;

Về ph&iacute;a doanh nghiệp, con đường ph&aacute;t triển bền vững kh&ocirc;ng c&ograve;n nằm ở mở rộng bằng mọi gi&aacute;, m&agrave; phải dựa tr&ecirc;n tối ưu vận h&agrave;nh to&agrave;n diện kết hợp chuyển đổi số. Đ&acirc;y sẽ l&agrave; nền tảng gi&uacute;p họ duy tr&igrave; sức cạnh tranh trong d&agrave;i hạn, đồng thời tạo ra m&ocirc;i trường l&agrave;m việc hiệu quả, minh bạch v&agrave; c&ocirc;ng bằng &nbsp;nơi mỗi nh&acirc;n sự đều c&oacute; cơ hội ph&aacute;t huy tối đa năng lực.

Tinh gọn l&agrave; xu hướng kh&ocirc;ng thể đảo ngược. Doanh nghiệp n&agrave;o chủ động chuyển m&igrave;nh sẽ bứt ph&aacute;. Người lao động n&agrave;o biết l&agrave;m mới m&igrave;nh, tận dụng c&ocirc;ng nghệ sẽ nắm trong tay cơ hội vươn l&ecirc;n mạnh mẽ.

﻿Xin cảm ơn &ocirc;ng!

<a href="https://markettimes.vn/chuyen-gia-giai-ma-ly-do-loat-ngan-hang-tinh-gon-nhan-su-nhieu-nhat-6-thang-dau-nam-va-ba-linh-vuc-can-som-hanh-dong-trong-tuong-lai-89869.html">Mai Ngọc-Link gốc</a>

Sau giai đoạn tăng trưởng nóng, nhiều doanh nghiệp lớn niêm yết đang đối mặt với áp lực tái cấu trúc. Việc cắt giảm nhân sự, thu gọn bộ máy không còn xuất hiện rải rác ở vài trường hợp cá biệt, mà đã trở thành xu hướng rõ rệt.
