Trung t&acirc;m T&agrave;i ch&iacute;nh Quốc tế (IFC) tại Việt Nam đang ở &ldquo;giờ G&rdquo; khi nghị định khung chuẩn bị được ban h&agrave;nh. Kỳ vọng thu h&uacute;t d&ograve;ng vốn ngoại ng&agrave;y c&agrave;ng lớn, nhưng đ&acirc;u sẽ l&agrave; cơ chế then chốt để giữ ch&acirc;n c&aacute;c nh&agrave; đầu tư? B&agrave;i to&aacute;n c&acirc;n bằng giữa ưu đ&atilde;i, minh bạch v&agrave; quản trị rủi ro sẽ quyết định sức h&uacute;t thực sự của IFC.

Triển vọng của IFC giờ phụ thuộc v&agrave;o c&aacute;c Nghị định m&agrave; Ch&iacute;nh phủ y&ecirc;u cầu ban h&agrave;nh gấp trong th&aacute;ng 8-2025. NHNN đ&atilde; kịp thời x&acirc;y dựng Dự thảo Nghị định quy định về cấp ph&eacute;p th&agrave;nh lập v&agrave; hoạt động ng&acirc;n h&agrave;ng, quản l&yacute; ngoại hối, ph&ograve;ng chống rửa tiền, chống t&agrave;i trợ khủng bố... tại Trung t&acirc;m t&agrave;i ch&iacute;nh quốc tế tại Việt Nam. Do vậy c&aacute;c thảo luận v&agrave; phản biện ch&iacute;nh s&aacute;ch, gợi &yacute; thủ tục r&uacute;t gọn l&agrave; cần thiết để kịp hiệu lực v&agrave; tr&aacute;nh khoảng trống thể chế. Điều n&agrave;y c&oacute; nhiều &yacute; nghĩa cho việc ho&agrave;n thiện nội h&agrave;m nghị định trong thời điểm quyết định n&agrave;y.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20250824/images/TRUNG-TAM-TAI-CHINH-LE-VU-9.jpg" style="height:400px; width:600px" />

Trung t&acirc;m T&agrave;i ch&iacute;nh Quốc tế (IFC) tại Việt Nam đang ở &ldquo;giờ G&rdquo; khi nghị định khung chuẩn bị được ban h&agrave;nh. Ảnh: L&ecirc; Vũ

Điểm tranh luận đầu ti&ecirc;n l&agrave; ngưỡng 1.000 đ&ocirc; la phải b&aacute;o c&aacute;o bắt buộc trong giao dịch chuyển tiền quốc tế tại trung t&acirc;m n&agrave;y. Về l&yacute; thuyết, quy định n&agrave;y nhằm kiểm so&aacute;t rửa tiền v&agrave; ngăn chặn việc trung t&acirc;m t&agrave;i ch&iacute;nh bị lợi dụng l&agrave;m k&ecirc;nh chuyển vốn v&ograve;ng từ trong nước ra ngo&agrave;i. Về chuẩn mực, ngưỡng 1.000 đ&ocirc; la kh&ocirc;ng xa lạ, m&agrave; l&agrave; một phần của FATF R.16 y&ecirc;u cầu minh bạch trong c&aacute;c giao dịch thanh to&aacute;n xuy&ecirc;n bi&ecirc;n giới. Song tr&ecirc;n thực tế, ngưỡng n&agrave;y qu&aacute; thấp so với phần lớn giao dịch tại trung t&acirc;m t&agrave;i ch&iacute;nh quốc tế. Hệ quả l&agrave; hầu như mọi giao dịch đ&aacute;ng kể đều bị k&eacute;o v&agrave;o diện gi&aacute;m s&aacute;t, l&agrave;m gia tăng chi ph&iacute; tu&acirc;n thủ, giảm tốc độ xử l&yacute; v&agrave; v&ocirc; t&igrave;nh gửi đi t&iacute;n hiệu về sự kiểm so&aacute;t h&agrave;nh ch&iacute;nh nặng nề.

Vấn đề cốt l&otilde;i kh&ocirc;ng nằm ở con số 1.000 đ&ocirc; la, m&agrave; ở c&aacute;ch triển khai. Ngưỡng 1.000 đ&ocirc; la chỉ y&ecirc;u cầu giao dịch k&egrave;m th&ocirc;ng tin đầy đủ để phục vụ truy vết, nếu y&ecirc;u cầu hơn, cơ quan gi&aacute;m s&aacute;t sẽ nhanh ch&oacute;ng bị qu&aacute; tải dữ liệu, trong khi hiệu quả ph&ograve;ng chống rửa tiền kh&ocirc;ng tăng tương xứng. N&ecirc;n chăng vẫn l&agrave; giữ chuẩn 1.000 đ&ocirc; la để đảm bảo tương th&iacute;ch quốc tế, nhưng chuyển trọng t&acirc;m sang gi&aacute;m s&aacute;t dựa tr&ecirc;n rủi ro, tăng cường b&aacute;o c&aacute;o giao dịch đ&aacute;ng ngờ v&agrave; ứng dụng RegTech/SupTech để ph&acirc;n t&iacute;ch dữ liệu lớn, ph&aacute;t hiện kịp thời c&aacute;c t&iacute;n hiệu bất thường. Đ&acirc;y l&agrave; điểm n&ecirc;n xem x&eacute;t điều chỉnh trong dự thảo nghị định để IFC c&oacute; thể c&oacute; sức cạnh tranh ngay từ vạch xuất ph&aacute;t.

Điểm tranh luận thứ hai l&agrave; ở cơ chế cấp Giấy ph&eacute;p th&agrave;nh lập v&agrave; hoạt động ng&acirc;n h&agrave;ng, chi nh&aacute;nh ng&acirc;n h&agrave;ng nước ngo&agrave;i tại Trung t&acirc;m t&agrave;i ch&iacute;nh quốc tế, cũng như trao thẩm quyền gi&aacute;m s&aacute;t. Dự thảo hiện đưa ra hai phương &aacute;n: (i) trong 5 năm đầu, NHNN trực tiếp cấp Giấy ph&eacute;p cho NHTM v&agrave; chi nh&aacute;nh ng&acirc;n h&agrave;ng nước ngo&agrave;i, sau đ&oacute; mới chuyển giao cho Cơ quan gi&aacute;m s&aacute;t TTTC; hoặc (ii) ngay từ đầu trao thẩm quyền cấp ph&eacute;p cho Cơ quan gi&aacute;m s&aacute;t TTTC để cơ quan n&agrave;y ho&agrave;n to&agrave;n chịu tr&aacute;ch nhiệm.

Về mặt quản trị rủi ro, phương &aacute;n thứ nhất thể hiện sự thận trọng trong giai đoạn khởi đầu, khi IFC chưa c&oacute; tiền lệ v&agrave; c&ograve;n thiếu kinh nghiệm vận h&agrave;nh. NHNN vốn đ&atilde; c&oacute; năng lực v&agrave; kinh nghiệm n&ecirc;n c&oacute; thể gi&uacute;p giảm thiểu rủi ro cả về kinh tế lẫn thể chế. 5 năm được h&igrave;nh dung l&agrave; khoảng thời gian đủ để cơ quan mới t&iacute;ch lũy năng lực, chủ động tiếp nhận v&agrave; quản trị, nhưng ch&iacute;nh khoảng đệm n&agrave;y lại đ&aacute;ng b&agrave;n, c&oacute; thể qu&aacute; d&agrave;i so với chu kỳ ph&aacute;t triển của một trung t&acirc;m t&agrave;i ch&iacute;nh.

Kinh nghiệm từ Astana International Financial Centre (AIFC) cho thấy, chỉ sau 7 năm h&igrave;nh th&agrave;nh đ&atilde; c&oacute; sự tăng trưởng r&otilde; rệt. Cơ quan n&agrave;y hoạt động theo th&ocirc;ng luật Anh, chịu tr&aacute;ch nhiệm cấp ph&eacute;p, gi&aacute;m s&aacute;t v&agrave; giải quyết tranh chấp, ho&agrave;n to&agrave;n độc lập với Ng&acirc;n h&agrave;ng Trung ương sở tại. M&ocirc; h&igrave;nh &ldquo;độc lập theo chuẩn quốc tế&rdquo; đ&atilde; tạo cảm gi&aacute;c quen thuộc v&agrave; an to&agrave;n cho nh&agrave; đầu tư đ&atilde; từng trải nghiệm giao dịch ở trung t&acirc;m t&agrave;i ch&iacute;nh quốc tế lớn.

Đối chiếu với Việt Nam, phương &aacute;n 2, trao ngay thẩm quyền cấp ph&eacute;p cho Cơ quan gi&aacute;m s&aacute;t TTTC, gần với m&ocirc; h&igrave;nh Astana, ph&aacute;t đi t&iacute;n hiệu mạnh mẽ về t&iacute;nh độc lập v&agrave; quốc tế h&oacute;a, song cũng đ&ograve;i hỏi năng lực quản trị cao ngay từ đầu. Dưới g&oacute;c nh&igrave;n nh&agrave; đầu tư quốc tế, phương &aacute;n 2 hấp dẫn hơn v&igrave; quen thuộc v&agrave; thể hiện quyết t&acirc;m hội nhập thực chất. Nếu lựa chọn phương &aacute;n 1, cần c&acirc;n nhắc liệu 5 năm c&oacute; phải khoảng thời gian hợp l&yacute; hay qu&aacute; d&agrave;i, khiến IFC mất cơ hội tăng trưởng nhanh. Trong trường hợp n&agrave;y, n&ecirc;n quy định r&otilde; trong Nghị định lộ tr&igrave;nh v&agrave; thời điểm chuyển giao. Bởi lẽ, cơ chế cấp ph&eacute;p kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; chi tiết kỹ thuật, m&agrave; c&ograve;n l&agrave; thước đo mức độ quốc tế h&oacute;a của IFC.

Một điểm quan trọng kh&aacute;c l&agrave; mục ti&ecirc;u của dự thảo Nghị định cần được l&agrave;m r&otilde;. Mục ti&ecirc;u hiện tại đề cập đến việc x&acirc;y dựng IFC nhằm thu h&uacute;t tối đa vốn quốc tế, ph&aacute;t triển kinh tế, đảm bảo an to&agrave;n hoạt động ng&acirc;n h&agrave;ng v&agrave; ph&ograve;ng chống rửa tiền. Việc đặt ra c&ugrave;ng l&uacute;c bốn mục ti&ecirc;u n&agrave;y c&oacute; thể dẫn đến t&igrave;nh trạng bất khả thi: vừa kỳ vọng thu h&uacute;t vốn tối đa, vừa y&ecirc;u cầu an to&agrave;n tuyệt đối. Hơn hết, cần b&agrave;n về mục ti&ecirc;u cốt l&otilde;i của dự thảo, bởi nếu mục ti&ecirc;u chưa r&otilde; r&agrave;ng th&igrave; kh&oacute; c&oacute; thể thiết kế điều khoản hợp l&yacute;.

Dựa tr&ecirc;n những luận điểm tr&ecirc;n c&oacute; thể đưa ra một số đề xuất cho nghị định n&agrave;y nhằm thiết lập khung ph&aacute;p l&yacute; đặc th&ugrave; cho Trung t&acirc;m T&agrave;i ch&iacute;nh Quốc tế. Cụ thể, tập trung v&agrave;o cấp ph&eacute;p th&agrave;nh lập v&agrave; hoạt động ng&acirc;n h&agrave;ng, quản l&yacute; ngoại hối, bảo đảm trung t&acirc;m vận h&agrave;nh độc lập, ph&aacute;t triển hệ sinh th&aacute;i dịch vụ t&agrave;i ch&iacute;nh đạt chuẩn quốc tế, thu h&uacute;t d&ograve;ng vốn quốc tế, c&ocirc;ng nghệ v&agrave; nh&acirc;n lực chất lượng cao, đồng thời tu&acirc;n thủ c&aacute;c chuẩn mực quốc tế về ph&ograve;ng chống rửa tiền, t&agrave;i trợ khủng bố, phổ biến vũ kh&iacute; hủy diệt h&agrave;ng loạt, qua đ&oacute; bảo đảm an ninh t&agrave;i ch&iacute;nh v&agrave; ổn định hệ thống ng&acirc;n h&agrave;ng trong nước.&rdquo;

Mục ti&ecirc;u n&agrave;y c&oacute; cấu tr&uacute;c r&otilde; r&agrave;ng. Mở đầu bằng động từ &ldquo;thiết lập&rdquo; c&ugrave;ng cụm &ldquo;khung ph&aacute;p l&yacute; đặc th&ugrave;&rdquo; tập trung ngay v&agrave;o kết quả kỳ vọng, khẳng định đ&acirc;y l&agrave; một h&agrave;nh lang ri&ecirc;ng, linh hoạt cho TTTC hoạt động. Đặc biệt, cụm &ldquo;đạt chuẩn quốc tế&rdquo; v&agrave; &lsquo;tu&acirc;n thủ chuẩn mực quốc tế&rdquo; vừa thể hiện sự tham chiếu r&otilde; r&agrave;ng đến c&aacute;c chuẩn to&agrave;n cầu, vừa đ&oacute;ng vai tr&ograve; như c&aacute;i neo ph&aacute;p l&yacute; để qu&aacute; tr&igrave;nh thiết kế h&agrave;nh lang quy định c&oacute; cơ sở chắc chắn. Theo đ&oacute;, mỗi mục ti&ecirc;u gắn với h&agrave;nh động r&otilde; r&agrave;ng, c&oacute; thể đo lường v&agrave; triển khai th&agrave;nh quy định cụ thể, hợp lại định h&igrave;nh nghị định như một tuy&ecirc;n ng&ocirc;n về ch&iacute;nh s&aacute;ch thực thi.

Một nghị định được thiết kế r&otilde; r&agrave;ng đ&uacute;ng chuẩn quốc tế sẽ kh&ocirc;ng chỉ khai mở cho IFC tại TPHCM, m&agrave; c&ograve;n khẳng định vị thế Việt Nam tr&ecirc;n bản đồ t&agrave;i ch&iacute;nh to&agrave;n cầu.

<a href="https://thesaigontimes.vn/ban-ve-du-thao-nghi-dinh-cho-ifc-loi-ich-rui-ro-va-bai-toan-can-bang/">Link gốc</a>

Trung tâm Tài chính Quốc tế (IFC) tại Việt Nam đang ở “giờ G” khi nghị định khung chuẩn bị được ban hành. Kỳ vọng thu hút dòng vốn ngoại ngày càng lớn, nhưng đâu sẽ là cơ chế then chốt để giữ chân các nhà đầu tư? Bài toán cân bằng giữa ưu đãi, minh bạch và quản trị rủi ro sẽ quyết định sức hút thực sự của IFC.