VPS trở th&agrave;nh &ldquo;&ocirc;ng vua&rdquo; thị phần m&ocirc;i giới tại Việt Nam với vị tr&iacute; số 1 &aacute;p đảo phần c&ograve;n lại l&agrave; c&ocirc;ng lớn của người thuyền trưởng, một nh&agrave; quan s&aacute;t đưa quan điểm trong cuộc tr&ograve; chuyện với người viết về mảng m&ocirc;i giới hiện nay. Nhưng &ldquo;&ocirc;ng vua&rdquo; thị phần n&agrave;y vẫn đang c&oacute; nhiều vấn đề cần giải quyết.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231016/images/Huong-dan-cach-huy-tai-khoan-chung-khoan-VPS.png" style="height:450px; width:600px">

Thị phần của VPS đang lớn cỡ n&agrave;o?

C&acirc;u chuyện ở đ&acirc;y kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; VPS giữ ng&ocirc;i vương thị phần tr&ecirc;n cả hai s&agrave;n, thị trường UPCoM v&agrave; giao dịch ph&aacute;i sinh, m&agrave; c&ograve;n nằm ở khoảng c&aacute;ch giữa người đứng đầu v&agrave; &aacute; qu&acirc;n. Khi chứng kho&aacute;n Việt Nam trở lại với những phi&ecirc;n giao dịch cổ phiếu tỷ USD trong qu&yacute; III, c&ocirc;ng ty n&agrave;y vươn l&ecirc;n chiếm 1/5 thị phần. C&ograve;n với giao dịch ph&aacute;i sinh, thị phần duy tr&igrave; tr&ecirc;n 50% kể từ khi VPS so&aacute;n ng&ocirc;i vương VNDirect v&agrave;o năm 2019.

Để nh&agrave; đầu tư h&igrave;nh dung quy m&ocirc; thị phần tr&ecirc;n lớn cỡ n&agrave;o, người viết đưa ra một số ph&eacute;p so s&aacute;nh như sau. Một tổ chức chiếm qu&aacute; nửa thị phần tr&ecirc;n một thị trường hoặc ph&acirc;n kh&uacute;c n&agrave;o tại Việt Nam khiến c&aacute;c đối thủ theo sau mất rất nhiều năm, nguồn lực để thu hẹp khoảng c&aacute;ch, đơn cử Sabeco ở mảng bia, Vinamilk ở mảng sữa, Masan với h&agrave;ng ti&ecirc;u d&ugrave;ng, b&aacute;n lẻ&hellip;

So s&aacute;nh kh&ocirc;ng tương đồng về m&ocirc; h&igrave;nh hoạt động, h&agrave;nh vi ti&ecirc;u d&ugrave;ng sản phẩm, nhưng cho thấy c&aacute;i b&oacute;ng của một đơn vị nắm trong tay nửa thị trường lớn thế n&agrave;o.

Con số thị phần của VPS tr&ecirc;n HOSE hiện gần 20%, nhưng chưa phải l&agrave; lớn nhất bởi SSI từng chiếm tới 23,08% v&agrave;o qu&yacute; II/2018. Song, tương quan quy m&ocirc; thanh khoản giữa hai thời điểm so s&aacute;nh ch&ecirc;nh lệch đ&aacute;ng kể, gi&aacute; trị giao dịch cổ phiếu trong qu&yacute; II/2018 chưa bằng &frac14; con số ghi nhận trong qu&yacute; vừa qua.

Mức thị phần 20% - gấp 7 lần &quot;điểm chặn&quot; để một c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n điền t&ecirc;n v&agrave;o bảng xếp hạng Top10. Theo d&otilde;i trong nhiều năm trở lại đ&acirc;y, sự thay đổi trong Top10 m&ocirc;i giới tr&ecirc;n HOSE thường nằm ở hai vị tr&iacute; cuối với thị phần quanh ngưỡng 3%.

Một c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n sắp IPO với mức định gi&aacute; gần 10.000 tỷ đồng nhưng thị phần m&ocirc;i giới nằm trong khoảng 2 &ndash; 3%. Hay VPBank trở lại với mảng chứng kho&aacute;n với c&ocirc;ng ty con vốn 15.000 tỷ đồng nhưng chưa gia nhập Top10 thị phần m&ocirc;i giới. Ở kh&iacute;a cạnh kh&aacute;c, c&aacute;c tổ chức thường đối mặt với &ldquo;ngưỡng tới hạn&rdquo;, v&iacute; dụ mốc 6% thị phần với MBS hay 8% với VNDirect. Đồng nghĩa rằng họ sẽ phải tăng trưởng gấp nhiều lần để nếu muốn vươn l&ecirc;n ng&ocirc;i vương.

Vậy, điều g&igrave; đ&atilde; gi&uacute;p VPS &ldquo;lớn nhanh như thổi&rdquo;, l&agrave;m điều chưa một đơn vị n&agrave;o đạt được trong 23 năm hoạt động của thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam?

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231016/images/thi-phan-20231015123748963.png" style="height:378px; width:600px">

VPS tăng trưởng mạnh thị phần m&ocirc;i giới. Nguồn: LH tổng hợp.

VPS &ldquo;lớn nhanh như thổi&rdquo; v&agrave; chiến lược của &ocirc;ng Nguyễn L&acirc;m Dũng

Trước ti&ecirc;n, n&oacute;i về lịch sử hoạt động, c&aacute;i t&ecirc;n VPS xuất hiện tr&ecirc;n thị trường đầu năm 2019, đổi từ C&ocirc;ng ty Cổ phần Chứng kho&aacute;n Ng&acirc;n h&agrave;ng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBS). Song, dấu hiệu &ldquo;đổi chủ&rdquo; đ&atilde; xuất hiện từ trước đ&oacute;. Sau khi VPBS chuyển từ m&ocirc; h&igrave;nh c&ocirc;ng ty TNHH sang c&ocirc;ng ty cổ phần năm 2015, tỷ lệ sở hữu của VPBank giảm từ 100% c&ograve;n hơn 11% (104,77 tỷ đồng). Năm 2017, VPBank tho&aacute;i nốt phần vốn c&ograve;n lại.

Tr&ecirc;n b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh qu&yacute; I/2018, VPS xưng danh &ldquo;Tập đo&agrave;n&rdquo; trong phần thuyết minh b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh, kh&ocirc;ng c&ograve;n định h&igrave;nh l&agrave; &ldquo;c&ocirc;ng ty&rdquo; trong hệ sinh th&aacute;i của VPBank như trước.

Điều duy nhất kh&ocirc;ng thay đổi l&agrave; nh&acirc;n sự cấp cao &ndash; &ocirc;ng Nguyễn L&acirc;m Dũng. &Ocirc;ng Dũng l&agrave; Tổng Gi&aacute;m đốc VPBS từ năm 2010, giữ chức chủ tịch từ năm 2016. &ldquo;Thuyền trưởng&rdquo; của VPS ki&ecirc;m nhiệm cả hai chức vụ từ đ&oacute; đến nay.

Hậu đổi chủ, vốn điều lệ c&ocirc;ng ty li&ecirc;n tiếp tăng ba đợt từ 970 tỷ đồng 5.700 tỷ đồng, kh&ocirc;ng biến động t&iacute;nh đến cuối th&aacute;ng 9/2023. 100% vốn của VPS nằm trong thay cổ đ&ocirc;ng trong nước, theo dữ liệu cuối năm 2022, trong đ&oacute; c&aacute; nh&acirc;n sở hữu 53,8%, phần c&ograve;n lại l&agrave; tổ chức. &Ocirc;ng Nguyễn L&acirc;m Dũng v&agrave; c&aacute;c th&agrave;nh vi&ecirc;n hội đồng quản trị kh&aacute;c kh&ocirc;ng nắm giữ cổ phần của VPS.

Tuy vậy, nh&agrave; quan s&aacute;t đề cập đầu b&agrave;i viết c&ugrave;ng nhiều l&atilde;nh đạo kh&aacute;c đều thừa nhận vai tr&ograve; ch&egrave;o l&aacute;i của &ocirc;ng Nguyễn L&acirc;m Dũng tại VPS. VPS ph&agrave; hơi n&oacute;ng v&agrave;o thị trường v&agrave; thay đổi cục diện ch&oacute;ng v&aacute;nh bằng những chiến lược chưa từng c&oacute;. Sức ảnh hưởng rộng hơn bởi sau đ&oacute; nhiều đơn vị kh&aacute;c cũng theo đuổi c&aacute;ch &ocirc;ng Dũng c&ugrave;ng c&aacute;c cộng sự đ&atilde; l&agrave;m.

Đầu ti&ecirc;n, VPS chọn chứng kho&aacute;n ph&aacute;i sinh để x&acirc;y dựng t&ecirc;n tuổi, khi đ&oacute; thị trường n&agrave;y c&ograve;n kh&aacute; ph&acirc;n mảnh, VNDirect c&oacute; thị phần lớn nhất với tr&ecirc;n 20%. Chiến lược miễn ph&iacute; giao dịch ph&aacute;i sinh của VPS đ&atilde; thu h&uacute;t lượng lớn nh&agrave; đầu tư, đẩy thị phần c&ocirc;ng ty l&ecirc;n số 1.

H&agrave;nh vi đơn giản được VPS khai th&aacute;c l&agrave; nh&agrave; đầu tư c&oacute; xu hướng giao dịch tr&ecirc;n c&ugrave;ng một ứng dụng, điều n&agrave;y gi&uacute;p c&ocirc;ng ty c&oacute; th&ecirc;m kh&aacute;ch h&agrave;ng mua b&aacute;n chứng kho&aacute;n cơ sở.

Ngay trong qu&yacute; đầu ti&ecirc;n sau khi VPBank tho&aacute;i vốn, VPS lọt Top10 thị phần m&ocirc;i giới tr&ecirc;n s&agrave;n HOSE với 2,86%. Sau hai qu&yacute; rời nh&oacute;m, c&ocirc;ng ty trở lại trong bảng xếp hạng ở qu&yacute; cuối năm 2018 với thị phần tương tự. Sang tới năm 2019, thị phần của VPS li&ecirc;n tục tăng mạnh với c&aacute;ch l&agrave;m mở rộng đội ngũ nh&acirc;n vi&ecirc;n tư vấn, tăng cường nguồn lực cho vay margin.

Kh&ocirc;ng thể bỏ qua &ldquo;chi&ecirc;u&rdquo; được &aacute;p dụng th&agrave;nh c&ocirc;ng với ph&aacute;i sinh, VPS tiếp tục ch&iacute;nh s&aacute;ch miễn ph&iacute; giao dịch cổ phiếu thời gian đầu cho kh&aacute;ch h&agrave;ng, thời điểm đ&oacute; nhiều c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n vẫn đang &aacute;p dụng mức ph&iacute; 0,2 &ndash; 0,3%, thậm ch&iacute; l&agrave; 0,35%.

Tuy nhi&ecirc;n, dấu ấn lớn nhất vẫn l&agrave; nh&acirc;n sự. VPS kh&ocirc;ng tuyển dụng nh&acirc;n vi&ecirc;n m&ocirc;i giới h&agrave;nh nghề như c&aacute;ch l&agrave;m truyền thống của nhiều c&ocirc;ng ty, thay v&agrave;o đ&oacute; l&agrave; tạo ra đội ngũ nh&acirc;n vi&ecirc;n tư vấn đầu tư đ&ocirc;ng đảo.

Ch&iacute;nh s&aacute;ch hoa hồng cao (l&ecirc;n tới 86%) cho đội ngũ m&ocirc;i giới trong khi thời điểm đ&oacute; mặt bằng thị trường đa phần thấp hơn 50% tạo l&agrave;n s&oacute;ng dịch chuyển nh&acirc;n sự tr&ecirc;n thị trường.

C&aacute;ch l&agrave;m kh&aacute;c, VPS biến ch&iacute;nh những kh&aacute;ch h&agrave;ng của c&ocirc;ng ty th&agrave;nh nh&acirc;n vi&ecirc;n tư vấn, cộng t&aacute;c vi&ecirc;n. Những nh&agrave; đầu tư được hưởng lợi hoa hồng từ ch&iacute;nh giao dịch của họ v&agrave; từ những người được nhận tư vấn. Đ&acirc;y l&agrave; c&aacute;ch sau n&agrave;y nhiều đơn vị &aacute;p dụng để &ldquo;lấy l&ograve;ng&rdquo; kh&aacute;ch h&agrave;ng.

Tổng h&ograve;a cả c&aacute;c phương thức gi&uacute;p thị phần của VPS li&ecirc;n tục tăng trưởng thị phần m&ocirc;i giới. Với đội ngũ nh&acirc;n vi&ecirc;n trẻ v&agrave; đ&ocirc;ng, c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n n&agrave;y hưởng lợi từ l&agrave;n s&oacute;ng b&ugrave;ng nổ nh&agrave; đầu tư F0 khi dịch Covid-19 b&ugrave;ng nổ. Qu&yacute; cuối năm 2020, thị phần m&ocirc;i giới tr&ecirc;n HOSE của VPS lần đầu vượt ngưỡng 10% v&agrave; vươn l&ecirc;n vị tr&iacute; số 1 thị trường ngay qu&yacute; sau đ&oacute;.

Quy m&ocirc; giao dịch chứng kho&aacute;n tại VPS đi l&ecirc;n c&ugrave;ng với xu hướng mở rộng thanh khoản tr&ecirc;n s&agrave;n HOSE tạo chuỗi tăng trưởng thị phần 12 qu&yacute; li&ecirc;n tiếp (qu&yacute; II/2019 đến qu&yacute; I/2022).

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231016/images/vps-20231015123820530.png" style="height:375px; width:600px">

Doanh thu từ mảng m&ocirc;i giới v&agrave; margin của VPS. Nguồn: LH tổng hợp.

B&agrave;i to&aacute;n VPS cần giải

Nh&acirc;n sự của VPS ph&igrave;nh to v&agrave; trở th&agrave;nh số 1 thị trường với hơn 2.000 người v&agrave;o năm 2021, chưa kể đến số cộng t&aacute;c vi&ecirc;n. Tuy vậy, chiến lược nh&acirc;n sự tăng trưởng n&oacute;ng của VPS cũng tạo ra những điểm tối như l&ugrave;m x&ugrave;m với những c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n lớn kh&aacute;c với lời tố ch&egrave;o k&eacute;o, lượng lớn nh&acirc;n sự bị đ&agrave;o thải sau nhịp điều chỉnh s&acirc;u năm 2022, hay mới đ&acirc;y nhất l&agrave; c&acirc;u chuyện kh&aacute;ch h&agrave;ng thua lỗ h&agrave;ng chục tỷ đồng khi ủy th&aacute;c giao dịch cho nh&acirc;n vi&ecirc;n của c&ocirc;ng ty. Vấn đề kh&aacute;c đ&oacute; l&agrave; c&acirc;u chuyện hệ thống giao dịch v&agrave; bảo mật.

Tuy nhi&ecirc;n, c&ocirc;ng bằng để n&oacute;i, đ&oacute; l&agrave; g&oacute;c khuất kh&ocirc;ng hiếm gặp, từng tồn tại nhiều năm trước đ&oacute;. Nhiều nh&acirc;n vi&ecirc;n l&agrave;m thất tho&aacute;t l&ecirc;n tới h&agrave;ng trăm tỷ đồng của kh&aacute;ch h&agrave;ng, thậm ch&iacute; của ch&iacute;nh c&aacute;c c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n.

Trở lại với VPS, thị phần mở rộng, nguồn thu từ hoạt động m&ocirc;i giới v&agrave; cho vay margin kh&ocirc;ng ngừng tăng. Mảng m&ocirc;i giới bắt đầu đạt quy m&ocirc; doanh thu tr&ecirc;n 100 tỷ đồng từ qu&yacute; II/2020 v&agrave; tiến l&ecirc;n mức đỉnh tr&ecirc;n 1.100 tỷ đồng v&agrave;o qu&yacute; cuối năm 2021. Nhưng VPS vẫn đang chưa thể tho&aacute;t khỏi nhận định &ldquo;c&oacute; tiếng nhưng chưa c&oacute; miếng&rdquo;.

Lựa chọn đ&aacute;nh đổi kh&aacute;ch h&agrave;ng v&agrave; lợi nhuận khiến bi&ecirc;n lợi nhuận mảng m&ocirc;i giới thấp trong khi mảng cốt l&otilde;i của c&ocirc;ng ty l&agrave; tr&aacute;i phiếu, kinh doanh nguồn gặp th&aacute;ch thức trong ngắn hạn. Hệ quả l&agrave;, VPS bỏ lại đối thủ tr&ecirc;n đường đua thị phần nhưng lại bị bỏ lại kh&aacute; xa tr&ecirc;n cuộc đua kh&aacute;c, đ&oacute; l&agrave; lợi nhuận v&agrave; hiệu quả t&agrave;i ch&iacute;nh.

Tại c&aacute;c cuộc họp đại hội ba năm gần đ&acirc;y, trước c&acirc;u hỏi của cổ đ&ocirc;ng, nhiều nh&agrave; l&atilde;nh đạo c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n vẫn chưa thể đưa ra c&acirc;u trả lời v&agrave; h&agrave;nh động trong cuộc đua thị phần bởi việc kẹp giữa vị thế doanh nghiệp v&agrave; hiệu quả kinh doanh, quyền lợi cổ đ&ocirc;ng.

Nhưng khi chưa kịp giải b&agrave;i to&aacute;n với VPS, những &ldquo;&ocirc;ng lớn&rdquo; l&agrave;ng chứng kho&aacute;n lại phải đang đối mặt với trở ngại lớn khi m&ocirc; h&igrave;nh kh&ocirc;ng m&ocirc;i giới đang nổi l&ecirc;n. Đ&acirc;y cũng l&agrave; th&aacute;ch thức với ch&iacute;nh VPS, đội ngũ nh&acirc;n vi&ecirc;n tư vấn h&agrave;ng ngh&igrave;n người sẽ được &ldquo;nu&ocirc;i&rdquo; thế n&agrave;o nếu thị trường chạy đua miễn ph&iacute; giao dịch, trong khi đ&oacute; tiến tới t&igrave;m kiếm gi&aacute; trị gia tăng từ tư vấn đầu tư, quản l&yacute; t&agrave;i sản kh&ocirc;ng phải c&acirc;u chuyện sớm chiều?

Lợi Ho&agrave;ng

Theo D&ograve;ng Vốn Kinh Doanh&nbsp;

VPS trở thành “ông vua” thị phần môi giới tại Việt Nam với vị trí số 1 áp đảo phần còn lại là công lớn của người thuyền trưởng, một nhà quan sát đưa quan điểm trong cuộc trò chuyện với người viết về mảng môi giới hiện nay. Nhưng “ông vua” thị phần này vẫn đang có nhiều vấn đề cần giải quyết.


VPS trở th&agrave;nh &ldquo;&ocirc;ng vua&rdquo; thị phần m&ocirc;i giới tại Việt Nam với vị tr&iacute; số 1 &aacute;p đảo phần c&ograve;n lại l&agrave; c&ocirc;ng lớn của người thuyền trưởng, một nh&agrave; quan s&aacute;t đưa quan điểm trong cuộc tr&ograve; chuyện với người viết về mảng m&ocirc;i giới hiện nay. Nhưng &ldquo;&ocirc;ng vua&rdquo; thị phần n&agrave;y vẫn đang c&oacute; nhiều vấn đề cần giải quyết.

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231016/images/Huong-dan-cach-huy-tai-khoan-chung-khoan-VPS.png" style="height:450px; width:600px" />

Thị phần của VPS đang lớn cỡ n&agrave;o?

C&acirc;u chuyện ở đ&acirc;y kh&ocirc;ng chỉ l&agrave; VPS giữ ng&ocirc;i vương thị phần tr&ecirc;n cả hai s&agrave;n, thị trường UPCoM v&agrave; giao dịch ph&aacute;i sinh, m&agrave; c&ograve;n nằm ở khoảng c&aacute;ch giữa người đứng đầu v&agrave; &aacute; qu&acirc;n. Khi chứng kho&aacute;n Việt Nam trở lại với những phi&ecirc;n giao dịch cổ phiếu tỷ USD trong qu&yacute; III, c&ocirc;ng ty n&agrave;y vươn l&ecirc;n chiếm 1/5 thị phần. C&ograve;n với giao dịch ph&aacute;i sinh, thị phần duy tr&igrave; tr&ecirc;n 50% kể từ khi VPS so&aacute;n ng&ocirc;i vương VNDirect v&agrave;o năm 2019.

Để nh&agrave; đầu tư h&igrave;nh dung quy m&ocirc; thị phần tr&ecirc;n lớn cỡ n&agrave;o, người viết đưa ra một số ph&eacute;p so s&aacute;nh như sau. Một tổ chức chiếm qu&aacute; nửa thị phần tr&ecirc;n một thị trường hoặc ph&acirc;n kh&uacute;c n&agrave;o tại Việt Nam khiến c&aacute;c đối thủ theo sau mất rất nhiều năm, nguồn lực để thu hẹp khoảng c&aacute;ch, đơn cử Sabeco ở mảng bia, Vinamilk ở mảng sữa, Masan với h&agrave;ng ti&ecirc;u d&ugrave;ng, b&aacute;n lẻ&hellip;

So s&aacute;nh kh&ocirc;ng tương đồng về m&ocirc; h&igrave;nh hoạt động, h&agrave;nh vi ti&ecirc;u d&ugrave;ng sản phẩm, nhưng cho thấy c&aacute;i b&oacute;ng của một đơn vị nắm trong tay nửa thị trường lớn thế n&agrave;o.

Con số thị phần của VPS tr&ecirc;n HOSE hiện gần 20%, nhưng chưa phải l&agrave; lớn nhất bởi SSI từng chiếm tới 23,08% v&agrave;o qu&yacute; II/2018. Song, tương quan quy m&ocirc; thanh khoản giữa hai thời điểm so s&aacute;nh ch&ecirc;nh lệch đ&aacute;ng kể, gi&aacute; trị giao dịch cổ phiếu trong qu&yacute; II/2018 chưa bằng &frac14; con số ghi nhận trong qu&yacute; vừa qua.

Mức thị phần 20% - gấp 7 lần &quot;điểm chặn&quot; để một c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n điền t&ecirc;n v&agrave;o bảng xếp hạng Top10. Theo d&otilde;i trong nhiều năm trở lại đ&acirc;y, sự thay đổi trong Top10 m&ocirc;i giới tr&ecirc;n HOSE thường nằm ở hai vị tr&iacute; cuối với thị phần quanh ngưỡng 3%.

Một c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n sắp IPO với mức định gi&aacute; gần 10.000 tỷ đồng nhưng thị phần m&ocirc;i giới nằm trong khoảng 2 &ndash; 3%. Hay VPBank trở lại với mảng chứng kho&aacute;n với c&ocirc;ng ty con vốn 15.000 tỷ đồng nhưng chưa gia nhập Top10 thị phần m&ocirc;i giới. Ở kh&iacute;a cạnh kh&aacute;c, c&aacute;c tổ chức thường đối mặt với &ldquo;ngưỡng tới hạn&rdquo;, v&iacute; dụ mốc 6% thị phần với MBS hay 8% với VNDirect. Đồng nghĩa rằng họ sẽ phải tăng trưởng gấp nhiều lần để nếu muốn vươn l&ecirc;n ng&ocirc;i vương.

Vậy, điều g&igrave; đ&atilde; gi&uacute;p VPS &ldquo;lớn nhanh như thổi&rdquo;, l&agrave;m điều chưa một đơn vị n&agrave;o đạt được trong 23 năm hoạt động của thị trường chứng kho&aacute;n Việt Nam?

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231016/images/thi-phan-20231015123748963.png" style="height:378px; width:600px" />

VPS tăng trưởng mạnh thị phần m&ocirc;i giới. Nguồn: LH tổng hợp.

VPS &ldquo;lớn nhanh như thổi&rdquo; v&agrave; chiến lược của &ocirc;ng Nguyễn L&acirc;m Dũng

Trước ti&ecirc;n, n&oacute;i về lịch sử hoạt động, c&aacute;i t&ecirc;n VPS xuất hiện tr&ecirc;n thị trường đầu năm 2019, đổi từ C&ocirc;ng ty Cổ phần Chứng kho&aacute;n Ng&acirc;n h&agrave;ng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBS). Song, dấu hiệu &ldquo;đổi chủ&rdquo; đ&atilde; xuất hiện từ trước đ&oacute;. Sau khi VPBS chuyển từ m&ocirc; h&igrave;nh c&ocirc;ng ty TNHH sang c&ocirc;ng ty cổ phần năm 2015, tỷ lệ sở hữu của VPBank giảm từ 100% c&ograve;n hơn 11% (104,77 tỷ đồng). Năm 2017, VPBank tho&aacute;i nốt phần vốn c&ograve;n lại.

Tr&ecirc;n b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh qu&yacute; I/2018, VPS xưng danh &ldquo;Tập đo&agrave;n&rdquo; trong phần thuyết minh b&aacute;o c&aacute;o t&agrave;i ch&iacute;nh, kh&ocirc;ng c&ograve;n định h&igrave;nh l&agrave; &ldquo;c&ocirc;ng ty&rdquo; trong hệ sinh th&aacute;i của VPBank như trước.

Điều duy nhất kh&ocirc;ng thay đổi l&agrave; nh&acirc;n sự cấp cao &ndash; &ocirc;ng Nguyễn L&acirc;m Dũng. &Ocirc;ng Dũng l&agrave; Tổng Gi&aacute;m đốc VPBS từ năm 2010, giữ chức chủ tịch từ năm 2016. &ldquo;Thuyền trưởng&rdquo; của VPS ki&ecirc;m nhiệm cả hai chức vụ từ đ&oacute; đến nay.

Hậu đổi chủ, vốn điều lệ c&ocirc;ng ty li&ecirc;n tiếp tăng ba đợt từ 970 tỷ đồng 5.700 tỷ đồng, kh&ocirc;ng biến động t&iacute;nh đến cuối th&aacute;ng 9/2023. 100% vốn của VPS nằm trong thay cổ đ&ocirc;ng trong nước, theo dữ liệu cuối năm 2022, trong đ&oacute; c&aacute; nh&acirc;n sở hữu 53,8%, phần c&ograve;n lại l&agrave; tổ chức. &Ocirc;ng Nguyễn L&acirc;m Dũng v&agrave; c&aacute;c th&agrave;nh vi&ecirc;n hội đồng quản trị kh&aacute;c kh&ocirc;ng nắm giữ cổ phần của VPS.

Tuy vậy, nh&agrave; quan s&aacute;t đề cập đầu b&agrave;i viết c&ugrave;ng nhiều l&atilde;nh đạo kh&aacute;c đều thừa nhận vai tr&ograve; ch&egrave;o l&aacute;i của &ocirc;ng Nguyễn L&acirc;m Dũng tại VPS. VPS ph&agrave; hơi n&oacute;ng v&agrave;o thị trường v&agrave; thay đổi cục diện ch&oacute;ng v&aacute;nh bằng những chiến lược chưa từng c&oacute;. Sức ảnh hưởng rộng hơn bởi sau đ&oacute; nhiều đơn vị kh&aacute;c cũng theo đuổi c&aacute;ch &ocirc;ng Dũng c&ugrave;ng c&aacute;c cộng sự đ&atilde; l&agrave;m.

Đầu ti&ecirc;n, VPS chọn chứng kho&aacute;n ph&aacute;i sinh để x&acirc;y dựng t&ecirc;n tuổi, khi đ&oacute; thị trường n&agrave;y c&ograve;n kh&aacute; ph&acirc;n mảnh, VNDirect c&oacute; thị phần lớn nhất với tr&ecirc;n 20%. Chiến lược miễn ph&iacute; giao dịch ph&aacute;i sinh của VPS đ&atilde; thu h&uacute;t lượng lớn nh&agrave; đầu tư, đẩy thị phần c&ocirc;ng ty l&ecirc;n số 1.

H&agrave;nh vi đơn giản được VPS khai th&aacute;c l&agrave; nh&agrave; đầu tư c&oacute; xu hướng giao dịch tr&ecirc;n c&ugrave;ng một ứng dụng, điều n&agrave;y gi&uacute;p c&ocirc;ng ty c&oacute; th&ecirc;m kh&aacute;ch h&agrave;ng mua b&aacute;n chứng kho&aacute;n cơ sở.

Ngay trong qu&yacute; đầu ti&ecirc;n sau khi VPBank tho&aacute;i vốn, VPS lọt Top10 thị phần m&ocirc;i giới tr&ecirc;n s&agrave;n HOSE với 2,86%. Sau hai qu&yacute; rời nh&oacute;m, c&ocirc;ng ty trở lại trong bảng xếp hạng ở qu&yacute; cuối năm 2018 với thị phần tương tự. Sang tới năm 2019, thị phần của VPS li&ecirc;n tục tăng mạnh với c&aacute;ch l&agrave;m mở rộng đội ngũ nh&acirc;n vi&ecirc;n tư vấn, tăng cường nguồn lực cho vay margin.

Kh&ocirc;ng thể bỏ qua &ldquo;chi&ecirc;u&rdquo; được &aacute;p dụng th&agrave;nh c&ocirc;ng với ph&aacute;i sinh, VPS tiếp tục ch&iacute;nh s&aacute;ch miễn ph&iacute; giao dịch cổ phiếu thời gian đầu cho kh&aacute;ch h&agrave;ng, thời điểm đ&oacute; nhiều c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n vẫn đang &aacute;p dụng mức ph&iacute; 0,2 &ndash; 0,3%, thậm ch&iacute; l&agrave; 0,35%.

Tuy nhi&ecirc;n, dấu ấn lớn nhất vẫn l&agrave; nh&acirc;n sự. VPS kh&ocirc;ng tuyển dụng nh&acirc;n vi&ecirc;n m&ocirc;i giới h&agrave;nh nghề như c&aacute;ch l&agrave;m truyền thống của nhiều c&ocirc;ng ty, thay v&agrave;o đ&oacute; l&agrave; tạo ra đội ngũ nh&acirc;n vi&ecirc;n tư vấn đầu tư đ&ocirc;ng đảo.

Ch&iacute;nh s&aacute;ch hoa hồng cao (l&ecirc;n tới 86%) cho đội ngũ m&ocirc;i giới trong khi thời điểm đ&oacute; mặt bằng thị trường đa phần thấp hơn 50% tạo l&agrave;n s&oacute;ng dịch chuyển nh&acirc;n sự tr&ecirc;n thị trường.

C&aacute;ch l&agrave;m kh&aacute;c, VPS biến ch&iacute;nh những kh&aacute;ch h&agrave;ng của c&ocirc;ng ty th&agrave;nh nh&acirc;n vi&ecirc;n tư vấn, cộng t&aacute;c vi&ecirc;n. Những nh&agrave; đầu tư được hưởng lợi hoa hồng từ ch&iacute;nh giao dịch của họ v&agrave; từ những người được nhận tư vấn. Đ&acirc;y l&agrave; c&aacute;ch sau n&agrave;y nhiều đơn vị &aacute;p dụng để &ldquo;lấy l&ograve;ng&rdquo; kh&aacute;ch h&agrave;ng.

Tổng h&ograve;a cả c&aacute;c phương thức gi&uacute;p thị phần của VPS li&ecirc;n tục tăng trưởng thị phần m&ocirc;i giới. Với đội ngũ nh&acirc;n vi&ecirc;n trẻ v&agrave; đ&ocirc;ng, c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n n&agrave;y hưởng lợi từ l&agrave;n s&oacute;ng b&ugrave;ng nổ nh&agrave; đầu tư F0 khi dịch Covid-19 b&ugrave;ng nổ. Qu&yacute; cuối năm 2020, thị phần m&ocirc;i giới tr&ecirc;n HOSE của VPS lần đầu vượt ngưỡng 10% v&agrave; vươn l&ecirc;n vị tr&iacute; số 1 thị trường ngay qu&yacute; sau đ&oacute;.

Quy m&ocirc; giao dịch chứng kho&aacute;n tại VPS đi l&ecirc;n c&ugrave;ng với xu hướng mở rộng thanh khoản tr&ecirc;n s&agrave;n HOSE tạo chuỗi tăng trưởng thị phần 12 qu&yacute; li&ecirc;n tiếp (qu&yacute; II/2019 đến qu&yacute; I/2022).

<img alt="" src="https://static.fireant.vn/Upload/20231016/images/vps-20231015123820530.png" style="height:375px; width:600px" />

Doanh thu từ mảng m&ocirc;i giới v&agrave; margin của VPS. Nguồn: LH tổng hợp.

B&agrave;i to&aacute;n VPS cần giải

Nh&acirc;n sự của VPS ph&igrave;nh to v&agrave; trở th&agrave;nh số 1 thị trường với hơn 2.000 người v&agrave;o năm 2021, chưa kể đến số cộng t&aacute;c vi&ecirc;n. Tuy vậy, chiến lược nh&acirc;n sự tăng trưởng n&oacute;ng của VPS cũng tạo ra những điểm tối như l&ugrave;m x&ugrave;m với những c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n lớn kh&aacute;c với lời tố ch&egrave;o k&eacute;o, lượng lớn nh&acirc;n sự bị đ&agrave;o thải sau nhịp điều chỉnh s&acirc;u năm 2022, hay mới đ&acirc;y nhất l&agrave; c&acirc;u chuyện kh&aacute;ch h&agrave;ng thua lỗ h&agrave;ng chục tỷ đồng khi ủy th&aacute;c giao dịch cho nh&acirc;n vi&ecirc;n của c&ocirc;ng ty. Vấn đề kh&aacute;c đ&oacute; l&agrave; c&acirc;u chuyện hệ thống giao dịch v&agrave; bảo mật.

Tuy nhi&ecirc;n, c&ocirc;ng bằng để n&oacute;i, đ&oacute; l&agrave; g&oacute;c khuất kh&ocirc;ng hiếm gặp, từng tồn tại nhiều năm trước đ&oacute;. Nhiều nh&acirc;n vi&ecirc;n l&agrave;m thất tho&aacute;t l&ecirc;n tới h&agrave;ng trăm tỷ đồng của kh&aacute;ch h&agrave;ng, thậm ch&iacute; của ch&iacute;nh c&aacute;c c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n.

Trở lại với VPS, thị phần mở rộng, nguồn thu từ hoạt động m&ocirc;i giới v&agrave; cho vay margin kh&ocirc;ng ngừng tăng. Mảng m&ocirc;i giới bắt đầu đạt quy m&ocirc; doanh thu tr&ecirc;n 100 tỷ đồng từ qu&yacute; II/2020 v&agrave; tiến l&ecirc;n mức đỉnh tr&ecirc;n 1.100 tỷ đồng v&agrave;o qu&yacute; cuối năm 2021. Nhưng VPS vẫn đang chưa thể tho&aacute;t khỏi nhận định &ldquo;c&oacute; tiếng nhưng chưa c&oacute; miếng&rdquo;.

Lựa chọn đ&aacute;nh đổi kh&aacute;ch h&agrave;ng v&agrave; lợi nhuận khiến bi&ecirc;n lợi nhuận mảng m&ocirc;i giới thấp trong khi mảng cốt l&otilde;i của c&ocirc;ng ty l&agrave; tr&aacute;i phiếu, kinh doanh nguồn gặp th&aacute;ch thức trong ngắn hạn. Hệ quả l&agrave;, VPS bỏ lại đối thủ tr&ecirc;n đường đua thị phần nhưng lại bị bỏ lại kh&aacute; xa tr&ecirc;n cuộc đua kh&aacute;c, đ&oacute; l&agrave; lợi nhuận v&agrave; hiệu quả t&agrave;i ch&iacute;nh.

Tại c&aacute;c cuộc họp đại hội ba năm gần đ&acirc;y, trước c&acirc;u hỏi của cổ đ&ocirc;ng, nhiều nh&agrave; l&atilde;nh đạo c&ocirc;ng ty chứng kho&aacute;n vẫn chưa thể đưa ra c&acirc;u trả lời v&agrave; h&agrave;nh động trong cuộc đua thị phần bởi việc kẹp giữa vị thế doanh nghiệp v&agrave; hiệu quả kinh doanh, quyền lợi cổ đ&ocirc;ng.

Nhưng khi chưa kịp giải b&agrave;i to&aacute;n với VPS, những &ldquo;&ocirc;ng lớn&rdquo; l&agrave;ng chứng kho&aacute;n lại phải đang đối mặt với trở ngại lớn khi m&ocirc; h&igrave;nh kh&ocirc;ng m&ocirc;i giới đang nổi l&ecirc;n. Đ&acirc;y cũng l&agrave; th&aacute;ch thức với ch&iacute;nh VPS, đội ngũ nh&acirc;n vi&ecirc;n tư vấn h&agrave;ng ngh&igrave;n người sẽ được &ldquo;nu&ocirc;i&rdquo; thế n&agrave;o nếu thị trường chạy đua miễn ph&iacute; giao dịch, trong khi đ&oacute; tiến tới t&igrave;m kiếm gi&aacute; trị gia tăng từ tư vấn đầu tư, quản l&yacute; t&agrave;i sản kh&ocirc;ng phải c&acirc;u chuyện sớm chiều?

Lợi Ho&agrave;ng

Theo D&ograve;ng Vốn Kinh Doanh&nbsp;