Đ&#212;I ĐIỀU PH&#194;N T&#205;CH THỊ TRƯỜNG PH&#194;N B&#211;N HIỆN TẠI
Mỹ tăng l&#227;i xuất l&#224;m đồng đ&#244; la tăng gi&#225;, k&#233;o theo gi&#225; dầu giảm, điều n&#224;y l&#224;m cho chi ph&#237; đầu v&#224;o ng&#224;nh ph&#226;n b&#243;n vốn đ&#227; giảm đi từ th&#225;ng 6/2022, nay c&#224;ng c&#243; cơ hội giảm chi ph&#237; hơn nữa v&#236; gi&#225; kh&#237; cung cấp l&#224;m nguy&#234;n liệu đầu v&#224;o cho c&#225;c doanh nghiệp ph&#226;n b&#243;n như DPM, DCM phụ thuộc gi&#225; dầu FO tại thị trường Singapore. Điều n&#224;y gi&#250;p c&#225;c doanh nghiệp sản xuất Urea c&#243; thể gia tăng bi&#234;n lợi nhuận từ 2.5 đến 3% so với Qu&#253; 2/2022. Gi&#225; kh&#237;, gi&#225; dầu tr&#234;n thị trường quốc tế giảm mạnh thời gian gần đ&#226;y, nhưng gi&#225; kh&#237; tại ch&#226;u &#194;u th&#236; vẫn cao (bởi kh&#244;ng c&#243; h&#224;ng để mua trong khi mua đ&#244;ng đang đến gần th&#236; lấy g&#236; để giảm). C&#225;c doanh nghiệp ph&#226;n b&#243;n ch&#226;u &#194;u vẫn phải đ&#243;ng cửa do thiếu nguy&#234;n liệu đầu v&#224;o (kh&#237; tự nhi&#234;n) v&#224; do gi&#225; năng lượng tăng rất cao. Thế giới đang thiếu lương thực, điều n&#224;y l&#224;m cho nhu cầu sản xuất lương thực tăng cao v&#224; nhiều nước đang chuẩn bị v&#224;o vụ m&#249;a ch&#237;nh n&#234;n nhu cầu ph&#226;n b&#243;n sẽ tăng trong thời gian tới, trong khi nguồn cung ph&#226;n b&#243;n giảm (kh&#244;ng chỉ những nh&#224; m&#225;y ph&#226;n b&#243;n ch&#226;u &#194;u m&#224; nhiều nh&#224; m&#225;y sản xuất Urea ở c&#225;c khu vực kh&#225;c cũng tạm ngừng sản xuất do gi&#225; khi tăng qu&#225; cao trong thời gian vừa qua. 
Do lo ngại vấn đề an ninh lương thực n&#234;n TQ sẽ tiếp tục hạn chế xuất khẩu ph&#226;n b&#243;n trong thời gian tới. Mặc d&#249; đ&#227; c&#243; thỏa thuận với Li&#234;n Hiệp Quốc, tuy nhi&#234;n ph&#226;n b&#243;n của Nga chỉ c&#243; thể xuất sang EU dễ d&#224;ng chứ sang ch&#226;u &#193; v&#224; ch&#226;u Phi vẫn đang tắc nghẽn do ch&#237;nh s&#225;ch cấm vận. Cần n&#243;i th&#234;m, ch&#226;u &#194;u sản xuất 16 triệu tấn ph&#226;n b&#243;n mỗi năm, nay cắt giảm sản lượng từ 50 đến 70% th&#236; sẽ mất đi từ 8 đến 11 triệu tấn so với trước khi cắt giảm nếu t&#236;nh trạng n&#224;y k&#233;o d&#224;i 1 năm (nếu c&#225;c nh&#224; m&#225;y đ&#243;ng cửa đến hết m&#249;a đ&#244;ng th&#236; cũng thiếu hụt từ 4 đến 5 triệu tấn). Th&#225;ng 6/2022 nga nới hạn mức xuất khẩu ph&#226;n b&#243;n từ 5.9 l&#234;n 8.3 triệu tấn trong năm 2022, tức l&#224; bổ sung th&#234;m 2.4 triệu tấn ra thị trường quốc tế. Con số thực tế đến tay người d&#249;ng chưa chắc đ&#227; đạt được như vậy do kh&#243; khăn trong qu&#225; tr&#236;nh xuất khẩu sang c&#225;c thị trường ch&#226;u &#193; v&#224; ch&#226;u &#194;u đ&#227; n&#234;u ở tr&#234;n.
Như vậy c&#243; thể thấy một viễn cảnh: nguồn cung Ure khan hiếm trong khi nhu cầu c&#243; xu hướng tăng. C&#225;c doanh nghiệp sản xuất Urea ở VN c&#243; nguồn cung nguy&#234;n liệu ổn định, năng lực sản xuất đủ cung cấp trong nước v&#224; vẫn dư một lượng lớn để xuất khẩu. Gi&#225; Urea trong nước giảm trong giai đoạn từ th&#225;ng 6 đến th&#225;ng 8/2022 do đ&#226;y l&#224; giai đoạn thấp điểm trong năm n&#234;n gi&#225; giảm l&#224; điều dễ hiểu. Gi&#225; v&#224; nhu cầu trong nước giảm giai đoạn đ&#243; th&#236; sẽ tạo ra một lượng h&#224;ng t&#237;ch trữ lớn d&#249;ng cho xuất khẩu v&#224; phục vụ nhu cầu cao điểm sắp tới (điều n&#224;y &#237;t người nh&#236;n ra. Về gi&#225; xuất khẩu ph&#226;n b&#243;n của VN, thực tế kh&#244;ng hề giảm từ đầu năm đến nay. Cụ thể, theo số liệu từ Tổng cục thống k&#234;, gi&#225; xuất khẩu ph&#226;n b&#243;n b&#236;nh qu&#226;n theo c&#225;c th&#225;ng của Qu&#253; 4 năm 2021 v&#224; 2022 cụ thể như sau (USD/tấn): Th&#225;ng 10/2021: 430; Th&#225;ng 11/2021: 560; Th&#225;ng 12/2021: 680; Th&#225;ng 1/2022: 760; Th&#225;ng 2/2022: 560; Th&#225;ng 3/2022: 540; Th&#225;ng 4/2022: 680; Th&#225;ng 5/2022: 660; Th&#225;ng 6/2022: 680; Th&#225;ng 7/2022: 670; Th&#225;ng 8/2022: 600. 
Khi nhiều doanh nghiệp đang chịu &#225;p lực tăng l&#227;i xuất th&#236; c&#225;c doanh nghiệp như DPM c&#243; lượng tiền mặt lớn, vay nợ cực &#237;t lại đang hưởng lợi. DPM vốn h&#243;a 19k tỉ th&#236; c&#243; tới 9k tỉ tiền v&#224; tương đương tiền. 


ĐÔI ĐIỀU PHÂN TÍCH THỊ TRƯỜNG PHÂN BÓN HIỆN TẠI
Mỹ tăng lãi xuất làm đồng đô la tăng giá, kéo theo giá dầu giảm, điều này làm cho chi phí đầu vào ngành phân bón vốn đã giảm đi từ tháng 6/2022, nay càng có cơ hội giảm chi phí hơn nữa vì giá khí cung cấp làm nguyên liệu đầu vào cho các doanh nghiệp phân bón như DPM, DCM phụ thuộc giá dầu FO tại thị trường Singapore. Điều này giúp các doanh nghiệp sản xuất Urea có thể gia tăng biên lợi nhuận từ 2.5 đến 3% so với Quý 2/2022. Giá khí, giá dầu trên thị trường quốc tế giảm mạnh thời gian gần đây, nhưng giá khí tại châu Âu thì vẫn cao (bởi không có hàng để mua trong khi mua đông đang đến gần thì lấy gì để giảm). Các doanh nghiệp phân bón châu Âu vẫn phải đóng cửa do thiếu nguyên liệu đầu vào (khí tự nhiên) và do giá năng lượng tăng rất cao. Thế giới đang thiếu lương thực, điều này làm cho nhu cầu sản xuất lương thực tăng cao và nhiều nước đang chuẩn bị vào vụ mùa chính nên nhu cầu phân bón sẽ tăng trong thời gian tới, trong khi nguồn cung phân bón giảm (không chỉ những nhà máy phân bón châu Âu mà nhiều nhà máy sản xuất Urea ở các khu vực khác cũng tạm ngừng sản xuất do giá khi tăng quá cao trong thời gian vừa qua. 
Do lo ngại vấn đề an ninh lương thực nên TQ sẽ tiếp tục hạn chế xuất khẩu phân bón trong thời gian tới. Mặc dù đã có thỏa thuận với Liên Hiệp Quốc, tuy nhiên phân bón của Nga chỉ có thể xuất sang EU dễ dàng chứ sang châu Á và châu Phi vẫn đang tắc nghẽn do chính sách cấm vận. Cần nói thêm, châu Âu sản xuất 16 triệu tấn phân bón mỗi năm, nay cắt giảm sản lượng từ 50 đến 70% thì sẽ mất đi từ 8 đến 11 triệu tấn so với trước khi cắt giảm nếu tình trạng này kéo dài 1 năm (nếu các nhà máy đóng cửa đến hết mùa đông thì cũng thiếu hụt từ 4 đến 5 triệu tấn). Tháng 6/2022 nga nới hạn mức xuất khẩu phân bón từ 5.9 lên 8.3 triệu tấn trong năm 2022, tức là bổ sung thêm 2.4 triệu tấn ra thị trường quốc tế. Con số thực tế đến tay người dùng chưa chắc đã đạt được như vậy do khó khăn trong quá trình xuất khẩu sang các thị trường châu Á và châu Âu đã nêu ở trên.
Như vậy có thể thấy một viễn cảnh: nguồn cung Ure khan hiếm trong khi nhu cầu có xu hướng tăng. Các doanh nghiệp sản xuất Urea ở VN có nguồn cung nguyên liệu ổn định, năng lực sản xuất đủ cung cấp trong nước và vẫn dư một lượng lớn để xuất khẩu. Giá Urea trong nước giảm trong giai đoạn từ tháng 6 đến tháng 8/2022 do đây là giai đoạn thấp điểm trong năm nên giá giảm là điều dễ hiểu. Giá và nhu cầu trong nước giảm giai đoạn đó thì sẽ tạo ra một lượng hàng tích trữ lớn dùng cho xuất khẩu và phục vụ nhu cầu cao điểm sắp tới (điều này ít người nhìn ra. Về giá xuất khẩu phân bón của VN, thực tế không hề giảm từ đầu năm đến nay. Cụ thể, theo số liệu từ Tổng cục thống kê, giá xuất khẩu phân bón bình quân theo các tháng của Quý 4 năm 2021 và 2022 cụ thể như sau (USD/tấn): Tháng 10/2021: 430; Tháng 11/2021: 560; Tháng 12/2021: 680; Tháng 1/2022: 760; Tháng 2/2022: 560; Tháng 3/2022: 540; Tháng 4/2022: 680; Tháng 5/2022: 660; Tháng 6/2022: 680; Tháng 7/2022: 670; Tháng 8/2022: 600. 
Khi nhiều doanh nghiệp đang chịu áp lực tăng lãi xuất thì các doanh nghiệp như DPM có lượng tiền mặt lớn, vay nợ cực ít lại đang hưởng lợi. DPM vốn hóa 19k tỉ thì có tới 9k tỉ tiền và tương đương tiền. 


Smart Money

Citnet - Aruba USA

Tommy

Bùi Đức Trọng