Vẽ chart: Họa sĩ hay Kỹ sư?

Trong thế giới t&#224;i ch&#237;nh, đặc biệt l&#224; ph&#226;n t&#237;ch kỹ thuật, biểu đồ gi&#225; (chart) l&#224; c&#244;ng cụ kh&#244;ng thể thiếu với nh&#224; đầu tư. Tuy nhi&#234;n, c&#225;ch tiếp cận v&#224; diễn giải biểu đồ lại rất kh&#225;c nhau, dẫn đến c&#226;u hỏi th&#250; vị: Khi vẽ chart, ch&#250;ng ta n&#234;n l&#224; một họa sĩ hay một kỹ sư?

Một “họa sĩ” khi vẽ chart thường mang theo t&#226;m thế nghệ thuật. Họ kh&#244;ng bị r&#224;ng buộc qu&#225; nhiều bởi c&#225;c c&#244;ng thức hay quy chuẩn cứng nhắc. Thay v&#224;o đ&#243;, họ d&#249;ng trực gi&#225;c, cảm nhận thị trường, ph&#225;c họa c&#225;c đường xu hướng, v&#249;ng cung cầu, mẫu h&#236;nh nến như thể đang vẽ n&#234;n một bức tranh. Phong c&#225;ch n&#224;y ph&#249; hợp với những người nhạy b&#233;n, c&#243; kinh nghiệm v&#224; khả năng đọc “c&#226;u chuyện” đằng sau h&#224;nh vi gi&#225;. Tuy nhi&#234;n, sự linh hoạt n&#224;y đ&#244;i khi cũng dễ dẫn đến cảm t&#237;nh, sai lệch hoặc thiếu nhất qu&#225;n trong quyết định đầu tư.

Ngược lại, một “kỹ sư” sẽ tiếp cận biểu đồ một c&#225;ch khoa học v&#224; hệ thống. Họ sử dụng c&#225;c chỉ b&#225;o định lượng như MA, RSI, MACD… để x&#225;c định điểm mua b&#225;n theo c&#225;c quy tắc cụ thể. Tư duy của kỹ sư gi&#250;p duy tr&#236; t&#237;nh kỷ luật v&#224; khả năng kiểm thử m&#244; h&#236;nh qua dữ liệu qu&#225; khứ (backtest). C&#225;ch tiếp cận n&#224;y rất hiệu quả khi cần sự nhất qu&#225;n hoặc muốn ph&#225;t triển c&#225;c hệ thống giao dịch tự động. Dẫu vậy, n&#243; c&#243; thể trở n&#234;n m&#225;y m&#243;c nếu kh&#244;ng linh hoạt th&#237;ch nghi với c&#225;c t&#236;nh huống thị trường bất thường.

Thực tế cho thấy, kh&#244;ng c&#243; c&#225;ch tiếp cận n&#224;o ho&#224;n to&#224;n đ&#250;ng hay sai. Một nh&#224; ph&#226;n t&#237;ch giỏi thường cần kết hợp cả tư duy nghệ thuật của họa sĩ v&#224; t&#237;nh logic của kỹ sư. Họ d&#249;ng hệ thống định lượng để l&#224;m nền tảng, nhưng vẫn đủ linh hoạt để điều chỉnh theo bối cảnh thị trường thực tế. Sự h&#242;a quyện giữa cảm x&#250;c v&#224; l&#253; tr&#237;, giữa s&#225;ng tạo v&#224; kỹ thuật ch&#237;nh l&#224; ch&#236;a kh&#243;a tạo n&#234;n một biểu đồ kh&#244;ng chỉ “đẹp” m&#224; c&#242;n c&#243; &#253; nghĩa.


Vẽ chart: Họa sĩ hay Kỹ sư?

Trong thế giới tài chính, đặc biệt là phân tích kỹ thuật, biểu đồ giá (chart) là công cụ không thể thiếu với nhà đầu tư. Tuy nhiên, cách tiếp cận và diễn giải biểu đồ lại rất khác nhau, dẫn đến câu hỏi thú vị: Khi vẽ chart, chúng ta nên là một họa sĩ hay một kỹ sư?

Một “họa sĩ” khi vẽ chart thường mang theo tâm thế nghệ thuật. Họ không bị ràng buộc quá nhiều bởi các công thức hay quy chuẩn cứng nhắc. Thay vào đó, họ dùng trực giác, cảm nhận thị trường, phác họa các đường xu hướng, vùng cung cầu, mẫu hình nến như thể đang vẽ nên một bức tranh. Phong cách này phù hợp với những người nhạy bén, có kinh nghiệm và khả năng đọc “câu chuyện” đằng sau hành vi giá. Tuy nhiên, sự linh hoạt này đôi khi cũng dễ dẫn đến cảm tính, sai lệch hoặc thiếu nhất quán trong quyết định đầu tư.

Ngược lại, một “kỹ sư” sẽ tiếp cận biểu đồ một cách khoa học và hệ thống. Họ sử dụng các chỉ báo định lượng như MA, RSI, MACD… để xác định điểm mua bán theo các quy tắc cụ thể. Tư duy của kỹ sư giúp duy trì tính kỷ luật và khả năng kiểm thử mô hình qua dữ liệu quá khứ (backtest). Cách tiếp cận này rất hiệu quả khi cần sự nhất quán hoặc muốn phát triển các hệ thống giao dịch tự động. Dẫu vậy, nó có thể trở nên máy móc nếu không linh hoạt thích nghi với các tình huống thị trường bất thường.

Thực tế cho thấy, không có cách tiếp cận nào hoàn toàn đúng hay sai. Một nhà phân tích giỏi thường cần kết hợp cả tư duy nghệ thuật của họa sĩ và tính logic của kỹ sư. Họ dùng hệ thống định lượng để làm nền tảng, nhưng vẫn đủ linh hoạt để điều chỉnh theo bối cảnh thị trường thực tế. Sự hòa quyện giữa cảm xúc và lý trí, giữa sáng tạo và kỹ thuật chính là chìa khóa tạo nên một biểu đồ không chỉ “đẹp” mà còn có ý nghĩa.
